Bỏ quên độ kiềm: Sai lầm khiến nhiều vụ nuôi thất bại

Trong nuôi tôm, bà con thường quen với việc đo pH, đo oxy, đo độ mặn. Nhưng lại ít người để ý đến một chỉ số có vai trò không kém phần quan trọng – đó là độ kiềm (alkalinity). Kiềm không phải là một yếu tố “thời vụ” hay “có cũng được”, mà là trụ cột giữ ổn định môi trường nước ao. Một ao nuôi có kiềm dao động thất thường thì dù pH, oxy hay vi sinh có tốt đến đâu, tôm vẫn có nguy cơ bị sốc, bỏ ăn và chậm lớn. Trong bối cảnh giá thành sản xuất ngày càng tăng, việc chăm môi trường ao từ những thứ cơ bản như độ kiềm chính là cách tiết kiệm chi phí lâu dài.

Đo kiềm là bước cơ bản nhưng quan trọng để giữ ổn định môi trường ao nuôi tôm. Ảnh: Thủy Sản Thái Mỹ

Khái niệm độ kiềm và vai trò trong ao nuôi

Độ kiềm là tổng lượng ion có khả năng trung hòa axit trong nước, chủ yếu là bicarbonate, carbonate và hydroxide. Nói đơn giản, kiềm là “lá chắn” giúp pH ổn định, làm chậm lại quá trình dao động pH giữa sáng và chiều, đặc biệt là trong các ao có nhiều tảo.

Trong môi trường nuôi tôm, nếu độ kiềm thấp dưới 60 mg/L, pH rất dễ tụt sau mưa, gây sốc cho tôm. Nếu kiềm cao trên 180 mg/L, nước ao dễ bị đóng váng, tích tụ vôi đáy, cản trở hấp thu khoáng chất và gây stress sinh học cho tôm. Ở mức lý tưởng khoảng 80 – 150 mg/L CaCO₃, độ kiềm sẽ giúp tôm khỏe, hệ vi sinh ổn định và môi trường ít biến động – là điều kiện cần để tôm phát triển tốt.

Lợi ích khi duy trì độ kiềm ổn định

Duy trì kiềm ổn định không chỉ giúp pH ít dao động mà còn tạo ra nhiều lợi ích thiết thực:

Tôm ăn khỏe, giảm hiện tượng bỏ ăn bất thường

Tăng hiệu quả của men vi sinh và khoáng, nhất là vi sinh xử lý đáy

Tảo phát triển ổn định, tránh nở hoa hoặc tàn rữa đột ngột

Giảm nguy cơ phát sinh khí độc như NH₃, H₂S do hệ vi sinh hoạt động hiệu quả hơn

Giúp môi trường nước luôn trong trạng thái cân bằng, tôm ít bị stress và tăng trưởng nhanh

Tôm, cá khỏe mạnhMôi trường ổn định giúp tôm khỏe mạnh, lớn nhanh, giảm rủi ro và tiết kiệm chi phí. Ảnh: Tép Bạc

Lưu ý nhỏ để kiểm soát kiềm tốt hơn

Sau mưa lớn, luôn đo lại kiềm để kịp thời điều chỉnh nếu tụt thấp. Mưa thường mang tính acid nhẹ, làm nước ao “mềm” đi, kéo theo pH và kiềm giảm nhanh.

Nếu đang sử dụng vi sinh, đặc biệt là các chủng Bacillus, Pseudomonas xử lý đáy, cần đảm bảo độ kiềm tối thiểu 80 mg/L để vi sinh phát triển và thực hiện tốt vai trò phân hủy chất thải hữu cơ.

Không nên đo kiềm ngay sau khi vừa tạt vôi hoặc thay nước vì kết quả có thể bị sai lệch. Nên chờ ít nhất 2 - 4 giờ sau xử lý rồi mới tiến hành đo.

Tập thói quen ghi lại kết quả đo kiềm mỗi lần, kèm theo ngày đo, thời tiết và tình trạng ao. Đây là cách giúp bà con phát hiện sớm xu hướng bất thường và xử lý kịp thời.

Lưu ý khi đo kiềmKhông đo kiềm ngay sau khi tạt vôi hoặc thay nước. Ảnh: Tép Bạc

Giữ vững độ kiềm, giữ chắc vụ nuôi

Độ kiềm là một trong những yếu tố nền tảng quyết định sự ổn định của ao nuôi tôm. Việc đo và điều chỉnh kiềm tuy đơn giản nhưng lại đem lại hiệu quả bền vững, giúp giảm thiểu rủi ro, ổn định năng suất và tiết kiệm chi phí.

Trong một vụ nuôi, bà con có thể gặp nhiều vấn đề không lường trước: mưa trái mùa, tôm bỏ ăn, vi sinh yếu, khí độc tăng… Nhưng nếu ngay từ đầu kiểm soát tốt môi trường ao bằng những việc đơn giản như đo kiềm đúng cách, đúng thời điểm, thì mọi thứ sẽ dễ kiểm soát hơn nhiều.

Đăng ngày 15/07/2025
T.N.T.D @t-n-t-d
Nuôi trồng

FLOCponics: Sự tích hợp hoàn hảo của công nghệ biofloc và cây thủy canh

FLOCponics là một loại Aquaponics thay thế tích hợp công nghệ biofloc (BFT) với sản xuất cây trồng không sử dụng đất.

flocponics
• 15:51 07/03/2022

Mô hình nuôi ba ba lãi 300 triệu đồng/năm

Mô hình nuôi ba ba của ông Lương Thành Kỷ, ở thị trấn Búng Tàu, huyện Phụng Hiệp. Qua 14 năm phát triển, đến nay đàn ba ba sinh sản của ông Kỷ đã phát triển hơn 1.500 con, mỗi năm xuất bán ra thị trường từ 8.000-10.000 con giống, trừ hết các khoản chi phí, lợi nhuận gần 300 triệu đồng/năm.

Ba ba.
• 09:38 14/06/2021

Kinh tế ổn định nhờ nuôi ba ba sinh sản

Hơn 20 năm nuôi ba ba sinh sản, anh Nguyễn Đức Lợi, ấp Phước Thọ B, xã Mỹ Phước, huyện Mỹ Tú, tỉnh Sóc Trăng có cuộc sống khấm khá. Gắn bó lâu năm với con ba ba một phần cũng vì sự yêu thích loài vật này, ba ba lại dễ nuôi, nhẹ công chăm sóc, thị trường tiêu thụ tốt, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho gia đình anh.

• 15:40 03/03/2021

Thu trăm triệu đồng mỗi năm từ nuôi ba ba

Nuôi ba ba gai là một công việc đòi hỏi phải có nguồn vốn lớn và kỹ thuật cao. Nhưng bằng ý chí, nghị lực, sự đam mê tận tụy với công việc cùng với áp dụng các kiến thức khoa học kỹ thuật mà ông Phạm Tất Đạt ở xã Yên Bình, thành phố Tam Điệp đã thành công, vươn lên trở thành triệu phú.

kỹ thuật sản xuất giống baba
• 10:00 30/05/2017

Vấn đề thức ăn và sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản

Cuối tháng 11/2025, tại thành phố Hồ Chí Minh có hội nghị quản lý thức ăn và sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản cho biết một số vấn đề đáng quan tâm.

Ao tôm
• 09:00 08/12/2025

Kinh tế tuần hoàn nuôi trồng thủy sản là đổi mới sáng tạo

Phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh là mục tiêu bao trùm hiện nay và đó là quá trình đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ để chuyển đổi mô hình.

Mô hình nuôi tôm
• 09:00 05/12/2025

Công thức cải thiện FCR nuôi tôm: Bí quyết nằm ở kỹ thuật cho ăn

Chi phí thức ăn thường chiếm tỷ trọng lớn nhất trong vụ nuôi, có thể lên tới 60%. Việc tôm ăn nhiều nhưng chậm lớn dẫn đến hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR) cao, ảnh hưởng đến lợi nhuận. Vấn đề này thường xuất phát từ việc quản lý cho ăn chưa sát với nhu cầu thực tế của tôm trong từng thời điểm.

Nhá tôm ăn
• 12:35 04/12/2025

Tại sao tôm bị mềm vỏ sau mưa?

Những cơn mưa lớn kéo dài thường là nỗi ám ảnh với người nuôi tôm, kéo theo sự biến động môi trường khốc liệt.

Tôm thẻ
• 13:30 03/12/2025

Xu hướng mukbang hải sản khổng lồ: Tò mò thị giác hay trào lưu gây lo ngại?

Trong vài năm gần đây, các video mukbang hải sản kích thước lớn xuất hiện dày đặc trên nền tảng mạng xã hội. Nội dung thường xoay quanh các mâm hải sản nhiều món, gồm bạch tuộc nguyên con, tôm hùm hoặc nghêu, sò với số lượng lớn.

Bạch tuộc
• 04:46 08/12/2025

Nhìn lại xuất khẩu thủy sản 10 tháng đạt 9,5 tỷ USD, tôm hùm và cá rô phi là điểm sáng

Dù đối mặt với nhiều biến động, đặc biệt là từ thị trường Mỹ, xuất khẩu thủy sản Việt Nam trong 10 tháng đầu năm 2025 vẫn ghi nhận kết quả tích cực, đạt hơn 9,5 tỷ USD, tăng 15% so với cùng kỳ. Trong bức tranh chung, tôm hùm, cá rô phi, chả cá và surimi nổi lên như những điểm sáng tăng trưởng ấn tượng.

Tôm sú
• 04:46 08/12/2025

Xu hướng từ rong sụn từng làm mưa làm bão tại thị trường Việt Nam

Rong sụn là thành phần chủ yếu cấu tạo nên Sea Moss Gel, sản phẩm được nhiều người tìm mua nhờ những lợi ích hỗ trợ sức khỏe mà nó mang lại.

Rong sụn
• 04:46 08/12/2025

Nếu cá mập ngừng bơi đồng nghĩa chúng sẽ không còn sống?

Cá mập, vị vua tối thượng của đại dương, biểu tượng của sức mạnh tuyệt đối và tốc độ. Tuy nhiên, đằng sau vẻ ngoài uy quyền ấy là một sự thật khắc nghiệt: Đối với nhiều loài, việc ngừng bơi đồng nghĩa với cái chết.

Cá mập
• 04:46 08/12/2025

Rùa biển trong sách đỏ sa vào lưới ngư dân Đà Nẵng

Một cá thể đồi mồi dứa nặng khoảng 17kg, thuộc loài nguy cấp trong Sách đỏ Việt Nam, vừa được một ngư dân tại Đà Nẵng tự nguyện bàn giao sau khi vô tình mắc vào lưới. Lực lượng chức năng sau đó đã phối hợp thả cá thể rùa biển này trở về môi trường tự nhiên an toàn.

Rùa biển
• 04:46 08/12/2025
Some text some message..