Bỏ quên độ kiềm: Sai lầm khiến nhiều vụ nuôi thất bại

Trong nuôi tôm, bà con thường quen với việc đo pH, đo oxy, đo độ mặn. Nhưng lại ít người để ý đến một chỉ số có vai trò không kém phần quan trọng – đó là độ kiềm (alkalinity). Kiềm không phải là một yếu tố “thời vụ” hay “có cũng được”, mà là trụ cột giữ ổn định môi trường nước ao. Một ao nuôi có kiềm dao động thất thường thì dù pH, oxy hay vi sinh có tốt đến đâu, tôm vẫn có nguy cơ bị sốc, bỏ ăn và chậm lớn. Trong bối cảnh giá thành sản xuất ngày càng tăng, việc chăm môi trường ao từ những thứ cơ bản như độ kiềm chính là cách tiết kiệm chi phí lâu dài.

Đo kiềm là bước cơ bản nhưng quan trọng để giữ ổn định môi trường ao nuôi tôm. Ảnh: Thủy Sản Thái Mỹ

Khái niệm độ kiềm và vai trò trong ao nuôi

Độ kiềm là tổng lượng ion có khả năng trung hòa axit trong nước, chủ yếu là bicarbonate, carbonate và hydroxide. Nói đơn giản, kiềm là “lá chắn” giúp pH ổn định, làm chậm lại quá trình dao động pH giữa sáng và chiều, đặc biệt là trong các ao có nhiều tảo.

Trong môi trường nuôi tôm, nếu độ kiềm thấp dưới 60 mg/L, pH rất dễ tụt sau mưa, gây sốc cho tôm. Nếu kiềm cao trên 180 mg/L, nước ao dễ bị đóng váng, tích tụ vôi đáy, cản trở hấp thu khoáng chất và gây stress sinh học cho tôm. Ở mức lý tưởng khoảng 80 – 150 mg/L CaCO₃, độ kiềm sẽ giúp tôm khỏe, hệ vi sinh ổn định và môi trường ít biến động – là điều kiện cần để tôm phát triển tốt.

Lợi ích khi duy trì độ kiềm ổn định

Duy trì kiềm ổn định không chỉ giúp pH ít dao động mà còn tạo ra nhiều lợi ích thiết thực:

Tôm ăn khỏe, giảm hiện tượng bỏ ăn bất thường

Tăng hiệu quả của men vi sinh và khoáng, nhất là vi sinh xử lý đáy

Tảo phát triển ổn định, tránh nở hoa hoặc tàn rữa đột ngột

Giảm nguy cơ phát sinh khí độc như NH₃, H₂S do hệ vi sinh hoạt động hiệu quả hơn

Giúp môi trường nước luôn trong trạng thái cân bằng, tôm ít bị stress và tăng trưởng nhanh

Tôm, cá khỏe mạnhMôi trường ổn định giúp tôm khỏe mạnh, lớn nhanh, giảm rủi ro và tiết kiệm chi phí. Ảnh: Tép Bạc

Lưu ý nhỏ để kiểm soát kiềm tốt hơn

Sau mưa lớn, luôn đo lại kiềm để kịp thời điều chỉnh nếu tụt thấp. Mưa thường mang tính acid nhẹ, làm nước ao “mềm” đi, kéo theo pH và kiềm giảm nhanh.

Nếu đang sử dụng vi sinh, đặc biệt là các chủng Bacillus, Pseudomonas xử lý đáy, cần đảm bảo độ kiềm tối thiểu 80 mg/L để vi sinh phát triển và thực hiện tốt vai trò phân hủy chất thải hữu cơ.

Không nên đo kiềm ngay sau khi vừa tạt vôi hoặc thay nước vì kết quả có thể bị sai lệch. Nên chờ ít nhất 2 - 4 giờ sau xử lý rồi mới tiến hành đo.

Tập thói quen ghi lại kết quả đo kiềm mỗi lần, kèm theo ngày đo, thời tiết và tình trạng ao. Đây là cách giúp bà con phát hiện sớm xu hướng bất thường và xử lý kịp thời.

Lưu ý khi đo kiềmKhông đo kiềm ngay sau khi tạt vôi hoặc thay nước. Ảnh: Tép Bạc

Giữ vững độ kiềm, giữ chắc vụ nuôi

Độ kiềm là một trong những yếu tố nền tảng quyết định sự ổn định của ao nuôi tôm. Việc đo và điều chỉnh kiềm tuy đơn giản nhưng lại đem lại hiệu quả bền vững, giúp giảm thiểu rủi ro, ổn định năng suất và tiết kiệm chi phí.

Trong một vụ nuôi, bà con có thể gặp nhiều vấn đề không lường trước: mưa trái mùa, tôm bỏ ăn, vi sinh yếu, khí độc tăng… Nhưng nếu ngay từ đầu kiểm soát tốt môi trường ao bằng những việc đơn giản như đo kiềm đúng cách, đúng thời điểm, thì mọi thứ sẽ dễ kiểm soát hơn nhiều.

Đăng ngày 15/07/2025
T.N.T.D @t-n-t-d
Nuôi trồng

FLOCponics: Sự tích hợp hoàn hảo của công nghệ biofloc và cây thủy canh

FLOCponics là một loại Aquaponics thay thế tích hợp công nghệ biofloc (BFT) với sản xuất cây trồng không sử dụng đất.

flocponics
• 15:51 07/03/2022

Mô hình nuôi ba ba lãi 300 triệu đồng/năm

Mô hình nuôi ba ba của ông Lương Thành Kỷ, ở thị trấn Búng Tàu, huyện Phụng Hiệp. Qua 14 năm phát triển, đến nay đàn ba ba sinh sản của ông Kỷ đã phát triển hơn 1.500 con, mỗi năm xuất bán ra thị trường từ 8.000-10.000 con giống, trừ hết các khoản chi phí, lợi nhuận gần 300 triệu đồng/năm.

Ba ba.
• 09:38 14/06/2021

Kinh tế ổn định nhờ nuôi ba ba sinh sản

Hơn 20 năm nuôi ba ba sinh sản, anh Nguyễn Đức Lợi, ấp Phước Thọ B, xã Mỹ Phước, huyện Mỹ Tú, tỉnh Sóc Trăng có cuộc sống khấm khá. Gắn bó lâu năm với con ba ba một phần cũng vì sự yêu thích loài vật này, ba ba lại dễ nuôi, nhẹ công chăm sóc, thị trường tiêu thụ tốt, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho gia đình anh.

• 15:40 03/03/2021

Thu trăm triệu đồng mỗi năm từ nuôi ba ba

Nuôi ba ba gai là một công việc đòi hỏi phải có nguồn vốn lớn và kỹ thuật cao. Nhưng bằng ý chí, nghị lực, sự đam mê tận tụy với công việc cùng với áp dụng các kiến thức khoa học kỹ thuật mà ông Phạm Tất Đạt ở xã Yên Bình, thành phố Tam Điệp đã thành công, vươn lên trở thành triệu phú.

kỹ thuật sản xuất giống baba
• 10:00 30/05/2017

Tại sao tôm đồng loạt lột xác vào ngày Rằm?

Trong thực tế nuôi tôm, kinh nghiệm “theo nước, theo trăng” từ lâu đã được người nuôi xem như kim chỉ nam trong quản lý ao.

Tôm lột vỏ
• 13:23 19/12/2025

Không chỉ là QR code: Thị trường đang đòi hỏi gì từ truy xuất nguồn gốc?

Trong bối cảnh xuất khẩu tôm ngày càng cạnh tranh, truy xuất nguồn gốc tôm không còn đơn thuần là việc dán mã QR Code lên bao bì.

Tôm thẻ
• 11:19 18/12/2025

Kịch bản xâm nhập mặn mùa khô 2026 và quy trình rửa mặn chủ động

Khu vực Đồng Bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL) đang bước vào giai đoạn chuẩn bị cho mùa khô 2026. Mặc dù dự báo xâm nhập mặn ở mức trung bình, nguy cơ tác động mạnh đến sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là nuôi trồng thủy sản, vẫn hiện hữu. Bà con cần lập kế hoạch sớm, tránh thiệt hại trắng ao và duy trì sinh kế bền vững.

Treo ao
• 11:26 16/12/2025

Cuộc cách mạng xanh với công nghệ lồng bè HDPE

Việt Nam đang tập trung phát triển nuôi biển như một mũi nhọn kinh tế và công cụ khẳng định chủ quyền, hướng đến một nền nghề cá hiện đại và bền vững.

Nuôi lồng bè
• 09:00 16/12/2025

Tại sao tôm đồng loạt lột xác vào ngày Rằm?

Trong thực tế nuôi tôm, kinh nghiệm “theo nước, theo trăng” từ lâu đã được người nuôi xem như kim chỉ nam trong quản lý ao.

Tôm lột vỏ
• 04:17 20/12/2025

Đâu là yếu tố quyết định phân khúc cao cấp cho ngành thủy sản?

Người tiêu dùng thường mặc định sản phẩm có mức giá cao hơn mặt bằng chung thuộc phân khúc cao cấp, trong khi thực tế không phải trường hợp nào cũng đúng như vậy.

Thủy sản
• 04:17 20/12/2025

Cá sấu sổng chuồng cắn người ở Tây Ninh, chủ nuôi bị phạt 315 triệu đồng

Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tây Ninh vừa ra quyết định xử phạt hành chính 315 triệu đồng đối với ông N.M.T. (ngụ xã Châu Thành, huyện Dương Minh Châu) do có hành vi nuôi nhốt trái phép cá sấu hoa cà, để sổng chuồng gây thương tích cho người khác.

Cá sấu
• 04:17 20/12/2025

Tôm-lúa: Chìa khóa đổi đời của nông dân vùng đất khó An Giang

Trên những vùng đất trồng lúa kém hiệu quả ở An Giang, mô hình luân canh "tôm bơi trên ruộng lúa" đang trở thành "chìa khóa đổi đời". Không chỉ giúp nông dân thoát nghèo bền vững, hướng đi này còn được xem là giải pháp thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu.

Người dân
• 04:17 20/12/2025

Trung Quốc: “Cứu cánh” hay “bẫy ngọt ngào” cho tôm Việt?

Xuất khẩu tôm sang Mỹ và EU đang chịu áp lực kép về thuế và tiêu chuẩn bền vững. Trung Quốc trở thành niềm hy vọng lớn nhất nhờ quy mô thị trường và lợi thế biên giới.

Tôm thẻ
• 04:17 20/12/2025
Some text some message..