Hiểu thêm về hệ thống miễn dịch của tôm

Hệ miễn dịch của tôm đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh. Mặc dù có khả năng nhận biết và phản ứng với các yếu tố ngoại lai xâm nhập, nhưng hệ miễn dịch của tôm vẫn còn hạn chế, không có khả năng ghi nhớ, chỉ có thể đáp ứng một cách tự nhiên.

Tôm thẻ
Có thể nói tôm có hệ miễn dịch, nhưng là hệ miễn dịch bẩm sinh không đặc hiệu chứ không phải không có. Ảnh: depositphotos.com

Hệ miễn dịch là gì?

Hệ miễn dịch (Immune System) là một hệ thống bao gồm các tế bào, mô và cơ quan trong cơ thể đóng vai trò bảo vệ cơ thể chống lại sự xâm nhập của vi rút, vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng và các kháng nguyên lạ gây bệnh từ bên ngoài.

Tổng quan về hệ miễn dịch của tôm

Để chống lại tác nhân gây hại từ bên ngoài thì hệ miễn dịch của tôm đóng vai trò chủ yếu. Tôm có cơ quan miễn dịch là hệ miễn dịch bẩm sinh, đây là hệ miễn dịch của động vật không xương sống. Bao gồm miễn dịch tế bào và miễn dịch thể dịch, cả hai cơ chế cùng giúp đỡ nhau trong việc đào thải và loại bỏ sinh vật lạ gây hại cho tôm.

Hệ miễn nhiễm này không có khả năng ghi nhớ, còn có tên gọi khác là hệ miễn dịch bẩm sinh không đặc hiệu, vì nó đều có cùng một cách phản ứng với tất cả các loại mầm bệnh mà không phân biệt được (do không ghi nhớ được). 

Chức năng của hệ thống miễn dịch là duy trì tính cá thể sinh học, do đó, hoạt động chính của nó là phân biệt và loại bỏ tất cả các vật chất lạ khỏi các mô tôm. 

Vì không có phản ứng miễn dịch cụ thể chống lại các tác nhân lây nhiễm nên chúng đã phát triển một hệ thống phòng thủ không đặc hiệu phức tạp, hiệu quả và phát triển (miễn dịch bẩm sinh) bao gồm: 

- Rào cản vật lý: Bộ vỏ bao phủ bên ngoài và màng dinh dưỡng  bao quanh khối thức ăn để bảo vệ biểu mô của hệ tiêu hóa. 

- Phản ứng tích cực: Được cấu thành bởi cơ chế cầm máu, phản ứng tế bào và dịch thể. Phản ứng của tế bào được trung gian bởi các tế bào máu (tế bào hoạt động miễn dịch tuần hoàn), chúng có khả năng gây độc tế bào và giao tiếp giữa các tế bào tạo điều kiện thuận lợi cho các chức năng đông máu, nhận biết, thực bào, hắc tố hóa, hình thành nốt sần và đóng gói. 

Tôm thẻ

Hệ miễn dịch của tôm được đánh giá là có trí nhớ ngắn hạn

Hệ miễn dịch bẩm sinh và đặc hiệu

Hệ miễn dịch bẩm sinh đóng vai trò là tuyến phòng thủ đầu tiên của tôm ngay từ khi nở. Hệ thống này bao gồm các hàng rào vật lý như lớp vỏ kitin, màng nhầy, cùng với các phản ứng miễn dịch tức thời và không đặc hiệu, chẳng hạn như thực bào và sự kích hoạt bổ thể.

Ngược lại, miễn dịch đặc hiệu chỉ hình thành khi tôm tiếp xúc với mầm bệnh. Cơ chế này cho phép tôm nhận diện và tiêu diệt chính xác các tác nhân gây bệnh đã gặp trước đó. Tuy nhiên, khả năng miễn dịch đặc hiệu ở tôm khá hạn chế và cần thời gian để phát triển.

Khi tác nhân lạ xâm nhập vào cơ thể tôm

Đầu tiên, khi mầm bệnh xâm nhập thì sẽ gặp phải hàng rào vật lý, chính là lớp vỏ của tôm. Bao gồm 1 lớp chất nhầy với tác dụng kháng khuẩn bề mặt. Sau khi vượt qua rào cản vật lý, mầm bệnh sẽ chịu tác động của các tế bào máu có khả năng miễn dịch.

Cơ thể tôm có 5 loại tế bào máu nhưng chỉ biết chức năng của 3 tế bào chính bao gồm tế bào hạt, tế bào bán hạt và tế bào hyalin (tế bào sợi). Các tế bào này thực hiện chức năng thực bào, đóng gói (khu trú mầm bệnh) và hình thành melanin tiêu diệt vật thể lạ.

Các tế bào hạt chủ yếu thực hiện các hoạt động thực bào, tiết enzyme bảo vệ cơ thể tôm. Các tế bào sợi chiếm số lượng cao nhất và cũng là thành chủ yếu tham gia vào các hoạt động miễn dịch.

Để ức chế hoạt động của các vi khuẩn xâm nhập, các tế bào máu ngoài các chức năng chính trên còn có thể làm xơ cứng lớp vỏ bên ngoài của vi sinh vật xâm nhập, làm lành lại những tổn thương trên lớp vỏ chitin, trợ giúp cho các quá trình trao đổi carbohydrate và vận chuyển các acid amin hay protein cho cơ thể tôm.

Đăng ngày 27/02/2025
Nhất Linh @nhat-linh
Nuôi trồng

FLOCponics: Sự tích hợp hoàn hảo của công nghệ biofloc và cây thủy canh

FLOCponics là một loại Aquaponics thay thế tích hợp công nghệ biofloc (BFT) với sản xuất cây trồng không sử dụng đất.

flocponics
• 15:51 07/03/2022

Mô hình nuôi ba ba lãi 300 triệu đồng/năm

Mô hình nuôi ba ba của ông Lương Thành Kỷ, ở thị trấn Búng Tàu, huyện Phụng Hiệp. Qua 14 năm phát triển, đến nay đàn ba ba sinh sản của ông Kỷ đã phát triển hơn 1.500 con, mỗi năm xuất bán ra thị trường từ 8.000-10.000 con giống, trừ hết các khoản chi phí, lợi nhuận gần 300 triệu đồng/năm.

Ba ba.
• 09:38 14/06/2021

Kinh tế ổn định nhờ nuôi ba ba sinh sản

Hơn 20 năm nuôi ba ba sinh sản, anh Nguyễn Đức Lợi, ấp Phước Thọ B, xã Mỹ Phước, huyện Mỹ Tú, tỉnh Sóc Trăng có cuộc sống khấm khá. Gắn bó lâu năm với con ba ba một phần cũng vì sự yêu thích loài vật này, ba ba lại dễ nuôi, nhẹ công chăm sóc, thị trường tiêu thụ tốt, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho gia đình anh.

• 15:40 03/03/2021

Thu trăm triệu đồng mỗi năm từ nuôi ba ba

Nuôi ba ba gai là một công việc đòi hỏi phải có nguồn vốn lớn và kỹ thuật cao. Nhưng bằng ý chí, nghị lực, sự đam mê tận tụy với công việc cùng với áp dụng các kiến thức khoa học kỹ thuật mà ông Phạm Tất Đạt ở xã Yên Bình, thành phố Tam Điệp đã thành công, vươn lên trở thành triệu phú.

kỹ thuật sản xuất giống baba
• 10:00 30/05/2017

Hành trình chàng trai trẻ mang cá tầm lên rừng

Trong một góc rừng sâu xã Quảng Tân, huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh, giữa nơi địa hình hiểm trở và ít người sinh sống, một mô hình nuôi cá nước lạnh đang âm thầm hình thành và phát triển. Chủ nhân của mô hình này là Vũ Đình Hảo, một thanh niên sinh năm 1992, quê ở thị xã Quảng Yên. Anh đã lựa chọn một hướng đi ít người dám theo đuổi: nuôi cá tầm bằng công nghệ bể nổi giữa vùng núi rừng.

Cá tầm
• 10:02 11/07/2025

Đồng Tháp số hóa ngành cá tra, 100% cơ sở được cấp mã nhận diện

Đồng Tháp vừa phê duyệt Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp và kế hoạch phát triển ngành hàng cá tra theo hướng hiện đại, bền vững. Mục tiêu là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào sản xuất và quản lý, nâng cao chất lượng, đáp ứng tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.

Cá tra
• 14:46 10/07/2025

Cách phân biệt và sử dụng đúng một số loại vôi trong nuôi trồng thủy sản

Vôi là một trong những vật tư quan trọng có vai trò điều chỉnh pH, cải tạo ao, xử lý đáy, diệt khuẩn và bổ sung khoáng chất. Tuy nhiên, trên thị trường hiện nay có nhiều loại vôi khác nhau, mỗi loại có đặc điểm và công dụng riêng. Nếu không hiểu rõ và sử dụng đúng loại vôi phù hợp với mục đích và thời điểm, người nuôi có thể gặp phải những hậu quả như pH tăng đột ngột, tôm cá sốc môi trường, hoặc hiệu quả cải tạo không như mong muốn.

Bón vôi
• 13:30 10/07/2025

Nuôi trồng thủy sản theo phương pháp tiết kiệm chi phí: Hướng đi bền vững cho nông dân

Trong bối cảnh giá thức ăn, thuốc thú y và chi phí đầu vào không ngừng tăng cao, nhiều hộ nuôi trồng thủy sản đang đối mặt với bài toán khó: làm sao duy trì sản xuất mà vẫn đảm bảo lợi nhuận. Trước thực tế này, việc áp dụng các phương pháp nuôi trồng tiết kiệm chi phí đang trở thành giải pháp thiết thực, giúp nông dân giảm rủi ro, tăng hiệu quả kinh tế và phát triển bền vững.

Nuôi thủy sản theo hướng tiết kiệm chi phí giúp giảm rủi ro, tăng hiệu quả và bền vững hơn.
• 10:20 09/07/2025

Hành trình chàng trai trẻ mang cá tầm lên rừng

Trong một góc rừng sâu xã Quảng Tân, huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh, giữa nơi địa hình hiểm trở và ít người sinh sống, một mô hình nuôi cá nước lạnh đang âm thầm hình thành và phát triển. Chủ nhân của mô hình này là Vũ Đình Hảo, một thanh niên sinh năm 1992, quê ở thị xã Quảng Yên. Anh đã lựa chọn một hướng đi ít người dám theo đuổi: nuôi cá tầm bằng công nghệ bể nổi giữa vùng núi rừng.

Cá tầm
• 04:29 14/07/2025

Đồng Tháp số hóa ngành cá tra, 100% cơ sở được cấp mã nhận diện

Đồng Tháp vừa phê duyệt Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp và kế hoạch phát triển ngành hàng cá tra theo hướng hiện đại, bền vững. Mục tiêu là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào sản xuất và quản lý, nâng cao chất lượng, đáp ứng tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.

Cá tra
• 04:29 14/07/2025

Nuôi biển: Tiềm năng, cơ hội và 4 rào cản

Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) vừa có báo cáo cho biết bức tranh toàn cảnh và chi tiết về hiện trạng cá biển toàn cầu: Có 35,5% quần thể cá biển đang bị khai thác quá mức. Đại dương không còn là “kho cá vô tận” và nhiều quốc gia đã phát triển nuôi biển công nghiệp, xa bờ. Việt Nam có điều kiện tự nhiên giàu tiềm năng phát triển nuôi biển, thuận lợi để xây dựng một ngành kinh tế mới khai thác cơ hội toàn cầu, tuy nhiên phải vượt qua 4 rào cản lớn hiện nay.

Nuôi trồng thủy sản
• 04:29 14/07/2025

Cách phân biệt và sử dụng đúng một số loại vôi trong nuôi trồng thủy sản

Vôi là một trong những vật tư quan trọng có vai trò điều chỉnh pH, cải tạo ao, xử lý đáy, diệt khuẩn và bổ sung khoáng chất. Tuy nhiên, trên thị trường hiện nay có nhiều loại vôi khác nhau, mỗi loại có đặc điểm và công dụng riêng. Nếu không hiểu rõ và sử dụng đúng loại vôi phù hợp với mục đích và thời điểm, người nuôi có thể gặp phải những hậu quả như pH tăng đột ngột, tôm cá sốc môi trường, hoặc hiệu quả cải tạo không như mong muốn.

Bón vôi
• 04:29 14/07/2025

Cá "nhuộm phẩm" ở Đà Nẵng: Sự thật có phải hóa chất độc hại

Sáng 6/7, tại khu vực gần chợ Cẩm Lệ (quận Cẩm Lệ, TP. Đà Nẵng), một người dân phản ánh về việc cá biển có màu sắc bất thường, nghi ngờ bị nhuộm phẩm màu. Sau khi rửa hai con cá kè bằng nước ngọt, nước chuyển sang màu đỏ đậm. Khi luộc, thịt cá cũng có màu đỏ khác lạ, khiến người này nghi ngờ cá bị “nhuộm phẩm”.

Cá
• 04:29 14/07/2025
Some text some message..