Loài ốc biển sản xuất thuốc nhuộm quý giá

Vào tháng 8 năm 2007 trên một bãi biển ở Tunisia, Nouira tìm thấy một chiếc vỏ sò tiết ra màu đỏ tía, khiến anh nhớ lại điều gì đó mà anh đã học được trong lớp lịch sử ở trường. Anh ấy đã mua thêm vỏ sò từ ngư dân địa phương và bắt đầu thử nghiệm trong một căn bếp cũ bên ngoài tại nhà của cha mình mà anh ấy vẫn sử dụng làm xưởng.

Lúc đầu gặp nhiều khó khăn vì không biết phương pháp thực hiện, đến năm 2009 ông có những sản phẩm đầu tiên và được cất giữ như báu vật, từ những năm 2013-2014 ông đã cải tiến các phương pháp của mình và đã tìm ra kỹ thuật phù hợp và thành thạo.  

Đầu tiên, vỏ phải được nghiền nát riêng lẻ và xé bỏ tuyến. Mặc dù tuyến này có màu trắng chứa chất lỏng không màu nhưng khi được phủ một lớp muối (để hấp thu chất lỏng) và tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và không khí, nó sẽ bắt đầu bị oxy hóa.

Trong một quá trình kéo dài khoảng 45 phút, kết cấu dày lên và chất bài tiết của tuyến thay đổi màu sắc từ vàng, sang xanh lá cây, sang xanh lam và cuối cùng là tím. Sau đó, các tuyến này được làm sạch và đặt trên một tấm kính, tránh ánh nắng trực tiếp, ở giai đoạn này, chúng sẽ bị đen, làm hỏng khả năng nhuộm. Những tuyến khô này có thể được lưu trữ trong nhiều thập kỷ để sử dụng trong tương lai.

Quá trình sản xuất sắc phức tạp hơn, liên quan đến việc cạo và lọc trước khi sắc tố cô đặc được sấy khô và nghiền nhỏ, và sau đó, bột mịn được làm sạch cẩn thận khỏi bất kỳ mảnh vỏ nhỏ nào còn sót lại, quy trình này một ngày kéo dài 12 giờ chỉ tạo ra một phần tư gam sắc tố.

Tuy nhiên với một gam chỉ cho phép nhuộm 10-15 gam vải và đó là lý do tại sao thuốc nhuộm đã và vẫn đắt như vậy. Thuốc nhuộm được chiết xuất từ chất lỏng của Murex trunculus, Purpura lapillus, Helix ianthina, và đặc biệt là Murex brandaris. Sống ở vùng nước tương đối sâu, những loài này bị mắc vào những chiếc bẫy có mồi treo trên phao.

3 loại ốc Murex. Ảnh: wikimedia.org

Nhiều năm thử nghiệm với ba loại Murex khác nhau được tìm thấy ở vùng biển Tunisia đã khiến Nouira khám phá ra sự kết hợp cuối cùng của hai loại Murex khác nhau, tạo ra màu tím đậm và đậm lâu dài. Còn được gọi là màu tím Tyrian, sắc tố này vẫn được đánh giá cao cho đến ngày nay và chỉ được sản xuất bởi một số ít người trên khắp thế giới.

Nouira cho biết thuốc nhuộm có thể có giá 2.800 USD/gram từ một số thương nhân châu Âu và giá có thể lên tới 4.000 USD. Trong suốt hành trình 12 năm thử nghiệm các kỹ thuật chiết xuất, sấy khô và nhuộm, ông đã cố gắng sao chép các phương pháp mà người Phoenicia sử dụng, và chuyên môn của ông đã đưa ông trở thành một chuyên gia về thuốc nhuộm tự nhiên và là người quảng bá cho người Phoenicia. Nouira cho biết mong muốn lớn nhất của anh là được thấy tác phẩm của mình được trưng bày trong các bảo tàng Tunisia. 

Trong thời đại nhận thức về môi trường, quá trình hy sinh quá nhiều ốc để đổi lấy một lượng thuốc nhuộm nhỏ như vậy có vẻ tàn nhẫn, nhưng gia đình của Nouira ăn tất cả những con ốc mà ông ấy sử dụng và ông ấy đã tích lũy được một kho công thức nấu ăn mà ông ấy khẳng định là ngon.

Đồng thời cũng có thể nung vỏ sò trong các lò nung gốm lớn, sau đó nghiền chúng, tạo ra loại vôi có chất lượng rất cao, có thể dùng làm vật liệu xây dựng, làm chất nền cho Purpurissum (sắc tố sơn màu tím), làm phân bón cho cây trồng ở những vùng đất chua, và thậm chí có thể được tái sử dụng thay cho xút trong quy trình nhuộm.