Tất cả tất bật chuẩn bị giàn lưới trũ rồi vươn tàu ra khơi.
Tôi may mắn được lên tàu cá QNg - 44218TS của ngư dân Võ Hải ở xã Phổ Thạnh (Đức Phổ, Quảng Ngãi) cùng anh và bạn chài vượt sóng đánh bắt cá cơm mồm sáng sớm mai.
Ra khỏi cửa biển Sa Huỳnh, anh Hải đánh tay lái điều khiển tàu về hướng Đông - Nam. Xóm làng, núi đồi mờ dần trong nắng hanh vàng, những con sóng vỗ vào thân tàu tung bọt nước trắng xóa.
Thi thoảng, những đàn cá chuồn lướt bay trên sóng khoe lớp vảy trắng bạc lấp lóa dưới nắng trong thật thích.
Bất chợt anh hô lớn: “Cá cơm mồm, buông lưới”, rồi đánh tay lái một cách khá điệu nghệ cho tàu lượn vòng tròn trên biển khép kín mẻ lưới dài hơn 500m với chiều sâu gần 40m.
Chiếc thúng chai được thả vội xuống nước bềnh bồng bên cạnh thân tàu. Ngư dân Võ Văn Thanh vội nhảy xuống thúng rồi lần dò theo lưới, những chiếc phao trắng tinh cứ ẩn hiện sau những con sóng xanh đang nô đùa, vờn đuổi nhau dưới nắng vàng.
Trên biển giờ khá nhộn nhịp với nhiều tàu cá đang vội vã buông và kéo lưới. Các ngư dân thu lưới và cho biết tàu đang ở trên vùng biển Tam Quan, huyện Hoài Nhơn, Bình Định.
Mọi người hồ hởi khi mẻ lưới đầu tiên thu được hơn 40kg cá cơm mồm, loài cá nhỏ với thân hình màu trắng chỉ bằng đầu đũa dài khoảng ba phân nhưng có nguồn đạm khá cao.
Cứ buông - kéo lưới, mớ cá trên tàu cứ thế vun đầy trong niềm vui của mọi người. Và rồi tàu cũng trở vào bờ trong chiều phai nắng. Xóm làng dần hiện ra sau gần 7 giờ xa cách, lòng bồi hồi khó tả.
Các tàu cá của ngư dân đang đánh bắt trên biển - Ảnh: Minh Kỳ
Tiểu thương chờ thu mua cá cơm mồm tại bến cá Sa Huỳnh - Ảnh: Minh Kỳ
Tàu cập bến cá Sa Huỳnh, tiểu thương tranh nhau mua cá cơm mồm để sơ chế rồi xuất khẩu sang Nhật Bản và Hàn Quốc. Các anh giữ lại ít cá tươi rói dùng để nấu cháo “giải mệt” sau gần cả ngày lao động vất vả.
Món cháo cá cơm mồm chế biến rất đơn giản nhưng đặc biệt thơm ngon. Cá rửa sạch cho vào rổ để ráo nước. Vo ít gạo cho vào nồi nước đun trên bếp đến khi gạo chín thì cho cá vào và dùng vá đảo nhẹ tay.
Đợi cháo sôi trở lại thì nêm nếm gia vị và ít tiêu xay nhuyễn cho vừa ăn rồi nhấc xuống. Múc cháo ra bát rồi cho thêm ít rau thơm thái nhỏ thế là đã có món cháo cá cơm mồm nóng hổi, tỏa hương thơm phức.
Bát cháo với vị ngọt từ cá hòa quyện cùng vị cay dịu của tiêu xen lẫn với hương thơm của rau… khiến ai cũng xuýt xoa khen ngợi. Bao nhiêu mệt nhọc một ngày vất vả trên biển dường như tiêu tan.
Hiện cá cơm mồm tươi có giá gần 100.000 đồng/kg, giá cá phơi khô cao gấp nhiều lần nhưng vẫn được nhiều người ưa chuộng.
Với món cá cơm mồm khô, chỉ cần bắc chảo đất lên bếp cho nóng, sau đó cho ít khô cơm mồm vào chảo dùng đũa đảo đều đến khi cá chín dậy mùi thơm thì nhấc xuống cho ra đĩa. Thế là đã có món cá khô rang thơm nức.
Gắp vài con cá khô chấm vào bát nước mắm pha chanh, đường, ớt, tỏi rồi cho vào miệng nhẩn nha, nhai mỏi cả mồm nhưng cứ vẫn thích. Vị ngọt, mặn, chua, cay từ cá và mắm pha chanh, đường, ớt, tỏi cứ thấm dần trong miệng làm rạo rực cả người...
Một tiểu thương hớn hở vừa thu mua được rổ cá cơm mồm tươi rói - Ảnh: Minh Kỳ
Khô rang cơm mồm chấm nước mắm - Ảnh: Minh Kỳ