Ngao được đóng gói để chuyển đến nơi chế biến (Ảnh: Quang Hưng - Tepbac.com)
Để loài nhuyễn thể hai mảnh vỏ trên tiếp tục khẳng định vị thế và vươn xa trên thị trường quốc tế, "vựa ngao" miền Bắc này đang tích cực phát triển thương hiệu ngao sạch, thân thiện với môi trường.
Con đường đến với thương hiệu mạnh
Nam Định là tỉnh có diện tích nuôi ngao lớn nhất miền Bắc, với hơn 1.500 ha bãi triều thuộc hai huyện Giao Thủy và Nghĩa Hưng. Sản lượng ngao thương phẩm trung bình toàn tỉnh đạt 17.000 tấn/năm. Riêng huyện Giao Thủy có diện tích nuôi ngao 1.400 ha, sản lượng ngao đạt 12.000 tấn/năm.
Bên cạnh việc khẳng định vị thế trên thị trường nội địa, sản phẩm của vựa ngao miền Bắc này cũng được xuất khẩu sang Trung Quốc theo đường tiểu ngạch. Đặc biệt mỗi năm, Nam Định đã xuất sang các nước châu Âu trên 3.000 tấn ngao thương phẩm.
Theo đại diện Phòng Nuôi trồng thủy sản (Sở NN&PTNT Nam Định), để mở rộng các hệ thống tiêu thụ ở thị trường trong nước và tiến tới xuất khẩu ngao ra các thị trường quốc tế khác, Nam Định đang quy hoạch các vùng nuôi ngao và các nhuyễn thể khác, tổ chức nuôi theo hệ thống và xây dựng thêm cơ sở sản xuất giống để cung cấp cho các vùng nuôi trong tỉnh, đồng thời tăng cường kiểm soát chất lượng các vùng nuôi. Tỉnh cũng đưa ra chủ trương xây dựng thương hiệu cho sản phẩm thủy sản này và huyện Giao Thủy được chọn là đơn vị đầu tiên thực hiện chủ chương trên.
Nói về thương hiệu của con nuôi "đặc sản" quê mình, ông Nguyễn Văn Đồng, Chủ tịch UBND huyện Giao Thủy hào hứng: Từ năm 2005, huyện đã ủy quyền và hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp Cửu Dung xây dựng nhãn hiệu ngao “Giao Thủy”. Năm 2008, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Công Thương) cũng đã cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu cho DNTN Cửu Dung sử dụng trong kinh doanh mặt hàng ngao nuôi tại huyện Giao Thủy.
Cũng trong năm này, con ngao nuôi ở Giao Thủy đã được cấp giấy chứng nhận nhãn hiệu độc quyền, xuất xứ hàng hóa "ngao Giao Thủy" và tháng 6/2010, ngao "Giao Thủy" lại được tặng Huy chương Vàng cùng danh hiệu "Thực phẩm chất lượng an toàn vì sức khỏe cộng đồng".
Vùng ngao nuôi Giao Thủy được EU công nhận là vùng nuôi an toàn thực phẩm cấp độ B, sản phẩm đạt chất lượng xuất khẩu vào thị trường châu Âu. Hiện tại, Nam Định được ghi nhận là địa phương xây dựng thành công thương hiệu thủy sản đầu tiên của cả miền Bắc. Đây là vùng nuôi ngao duy nhất ở miền Bắc liên tục đạt được tiêu chuẩn an toàn thực phẩm từ năm 2004 đến nay.
Phát triển thương hiệu thân thiện với môi trường
Bà Nguyễn Hồng Lan, trợ lý Ban Thủy sản, Trung tâm Bảo tồn Sinh vật biển và Phát triển Cộng đồng (MCD) cho biết: MCD đã hỗ trợ Nam Định triển khai dự án “Hỗ trợ cộng đồng nghèo ven biển Việt Nam tạo dựng sinh kế bền vững và bảo vệ môi trường” ngay tại nơi tạo ra thương hiệu ngao "Giao Thủy" và con ngao được trung tâm lựa chọn để làm loài phát triển chủ đạo cho dự án.
Trung tâm MCD đã phối hợp với Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1 tổ chức tập huấn và cùng với người dân huyện Giao Thủy lập sổ tay “Hướng dẫn kỹ thuật nuôi ngao giống”, xây dựng một hướng nuôi trồng phù hợp, đảm bảo yêu cầu kỹ thuật và chất lượng con giống.
Trung tâm cũng xây dựng mô hình trình diễn để người dân học tập theo, cải thiện phương pháp nuôi để đạt hiệu quả kinh tế cao hơn và thân thiện hơn với môi trường...
Trong khuôn khổ dự án, Tổ hợp tác nuôi ngao bền vững được thành lập; phối hợp với trung tâm xây dựng quy ước “Cộng đồng thực hiện khai thác và nuôi trồng thủy sản bền vững” với các quy định cụ thể phù hợp với từng giai đoạn phát triển của loài nhuyễn thể 2 mảnh vỏ có giá trị kinh tế này. Thực hiện các biện pháp giữ gìn vệ sinh cho bãi nuôi thả, tăng cường nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho người dân, mà bắt đầu là những thành viên trong tổ.
Ông Nguyễn Trường Cửu, chủ doanh nghiệp Cửu Dung, thành viên Tổ hợp tác nuôi ngao bền vững cho biết: "Với sự tư vấn thường xuyên của Trung tâm MCD, trại nuôi ngao giống của tôi đã đạt được những thành quả bước đầu rất khả quan.
Năm nay, số lượng con giống sản xuất thành công là 1,5 tỷ con, gấp 5 lần so với năm 2009, trại của tôi đã cung ứng đủ nhu cầu con giống cho khoảng 400 ha nuôi ngao thương phẩm". Ông Cửu cũng ghi nhận: Phương pháp nuôi mới đã rút ngắn được thời gian nuôi ngao giống đến 1,5 lần.
Vùng nuôi ngao Giao Thủy được công nhận là vùng nuôi an toàn thực phẩm cấp độ B, đạt tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm để xuất khẩu sang các thị trường châu Âu. Đây được coi là cơ hội để vựa ngao miền Bắc này tiếp tục với bước tiến mới trong việc phát triển thương hiệu ngao "Giao Thủy" - xây dựng nhà máy chế biến ngao xuất khẩu sang thị trường châu Âu.