Nghêu Việt Nam vươn mình ra thị trường thế giới
Ngành xuất khẩu nghêu của Việt Nam đang thực sự gây ấn tượng mạnh mẽ trên bản đồ thương mại thủy sản quốc tế. Với những con số tăng trưởng đầy lạc quan trong nửa đầu năm 2025, nghêu không chỉ khẳng định vị thế của mình mà còn mở ra một chương mới đầy triển vọng cho kinh tế biển Việt Nam. Đây không chỉ là câu chuyện về kim ngạch, mà còn là hành trình vươn lên của một ngành hàng tiềm năng, từ những bãi bồi ven biển đến bàn ăn của người tiêu dùng toàn cầu.
Con số ấn tượng đầu năm 2025
Theo số liệu thống kê mới nhất, xuất khẩu nghêu của Việt Nam đã ghi nhận mức tăng trưởng liên tục và ngoạn mục.
, đánh dấu mức tăng trưởng 44% so với cùng kỳ năm 2024. Đây là một minh chứng rõ ràng cho sức bật và khả năng thích nghi của ngành nghêu Việt Nam trong bối cảnh thị trường thế giới luôn biến động.
Trung Quốc đang nổi lên như một thị trường nhập khẩu nghêu đầy tiềm năng, thậm chí đã trở thành thị trường nhập khẩu nhuyễn thể lớn nhất của Việt Nam. Cụ thể, đến ngày 15/5/2025, kim ngạch xuất khẩu nghêu riêng sang thị trường này đã vượt 8 triệu USD, đạt mức tăng trưởng phi thường 381%.
EU vẫn duy trì vai trò là thị trường nhập khẩu nghêu lớn nhất của Việt Nam. Italy tiếp tục dẫn đầu với kim ngạch 10 triệu USD tính đến ngày 15/5/2025, theo sau là Tây Ban Nha với gần 9 triệu USD. Sự ổn định và nhu cầu cao từ các quốc gia này cho thấy mối quan hệ thương mại bền chặt và chất lượng sản phẩm nghêu Việt Nam đã được khẳng định.
Bên cạnh EU, Hoa Kỳ và Hàn Quốc cũng thể hiện sự tăng trưởng tích cực trong việc nhập khẩu nghêu từ Việt Nam. Điều này phản ánh sự đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và khả năng tiếp cận người tiêu dùng ở nhiều khu vực khác nhau.
Tổng cộng, trong năm tháng đầu năm 2025, sản phẩm nghêu Việt Nam đã hiện diện tại 49 thị trường trên toàn cầu. Điều này chứng tỏ nỗ lực mở rộng và đa dạng hóa thị trường của các doanh nghiệp, giảm thiểu rủi ro phụ thuộc vào một số ít đối tác.
Giá nghêu trên thị trường quốc tế có thể biến động mạnh, ảnh hưởng đến lợi nhuận của người nuôi và doanh nghiệp
Những thách thức không nhỏ đặt ra cho ngành nghêu
Mặc dù có nhiều tín hiệu khả quan, ngành nghêu Việt Nam vẫn phải đối mặt với không ít thách thức nội tại và từ bên ngoài:
Sự thay đổi khí hậu, đặc biệt là hiện tượng xâm nhập mặn, đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các vùng nuôi nghêu ven biển. Cùng với đó, ô nhiễm môi trường biển và nguồn nước cũng là mối lo ngại lớn, đe dọa chất lượng và sản lượng nghêu nuôi.
Chất lượng con giống nghêu nhiều khi không ổn định, cùng với kỹ thuật nuôi còn hạn chế ở một số nơi, có thể dẫn đến dịch bệnh và giảm năng suất.
Giá nghêu trên thị trường quốc tế có thể biến động mạnh, ảnh hưởng đến lợi nhuận của người nuôi và doanh nghiệp. Hơn nữa, sự cạnh tranh từ các quốc gia xuất khẩu hải sản khác như Thái Lan và Indonesia cũng ngày càng gay gắt, đòi hỏi nghêu Việt Nam phải có sự khác biệt và chất lượng vượt trội.
Việc một số thị trường truyền thống như Hà Lan và Nhật Bản chứng kiến sự sụt giảm lần lượt 56% và 38% cho thấy sự thay đổi trong thị hiếu người tiêu dùng hoặc sự cạnh tranh từ các nguồn cung khác. Điều này yêu cầu ngành nghêu phải liên tục nghiên cứu, đổi mới và thích nghi.
Tuy nhiên, trong những thách thức luôn tồn tại những cơ hội vàng. Ngành nghêu Việt Nam đang nắm giữ nhiều lợi thế chiến lược để tiếp tục phát triển bền vững:
Nhu cầu tiêu thụ nghêu và các sản phẩm nhuyễn thể trên thế giới đang ngày càng tăng, đặc biệt là ở các thị trường mới nổi và các quốc gia có ý thức cao về sức khỏe.
Việt Nam đã ký kết nhiều Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) với các đối tác lớn, mở ra cơ hội giảm thuế quan và tiếp cận thị trường thuận lợi hơn. Việc tận dụng tối đa các FTA này sẽ giúp nghêu Việt Nam tăng sức cạnh tranh về giá.
Thay vì chỉ xuất khẩu nghêu tươi sống hoặc đông lạnh, việc tập trung vào các sản phẩm chế biến sâu, giá trị gia tăng như nghêu hấp đóng gói, nghêu sấy, các món ăn chế biến từ nghêu... sẽ giúp nâng cao giá trị sản phẩm, đa dạng hóa chủng loại và đáp ứng tốt hơn nhu cầu đa dạng của thị trường.
Nghiên cứu và phát triển mô hình nuôi nghêu nước sâu là một hướng đi tiềm năng để giảm thiểu ảnh hưởng từ ô nhiễm ven bờ và biến đổi khí hậu, đồng thời mở rộng diện tích nuôi.
Việc các vùng nuôi nghêu đạt được các chứng nhận quốc tế danh giá như MSC (Marine Stewardship Council) và ASC (Aquaculture Stewardship Council) không chỉ là minh chứng cho chất lượng và trách nhiệm môi trường, mà còn là "tấm vé vàng" để sản phẩm tiếp cận các thị trường khó tính nhất.
Nam Định là điển hình với vùng nuôi nghêu Meretrix lyrata đầu tiên trên thế giới đạt chứng nhận ASC. Điều này không chỉ nâng cao uy tín cho nghêu Nam Định mà còn tạo ra một chuẩn mực mới cho ngành.
Bến Tre cũng là một trong những tỉnh tiên phong trong việc phát triển nuôi nghêu bền vững và đạt chứng nhận MSC. Sự cam kết này giúp các doanh nghiệp Việt Nam đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe về nguồn gốc, truy xuất nguồn gốc và tác động môi trường của các nhà nhập khẩu lớn.
Tổng giá trị xuất khẩu nghêu tính đến hết tháng 4 năm 2025 đã vượt ngưỡng 37 triệu USD
Định hướng phát triển bền vững trong tương lai
Để tiếp tục duy trì đà tăng trưởng và khẳng định vị thế trên trường quốc tế, ngành nghêu Việt Nam cần tập trung vào các định hướng chiến lược sau:
Đầu tư vào nghiên cứu và phát triển giống nghêu chất lượng cao, có khả năng kháng bệnh tốt và thích nghi với điều kiện môi trường thay đổi. Đồng thời, áp dụng các quy trình nuôi tiên tiến, thân thiện với môi trường, tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm.
Áp dụng công nghệ số vào quản lý vùng nuôi, giám sát chất lượng nước, dự báo dịch bệnh và theo dõi chuỗi cung ứng. Điều này sẽ giúp tối ưu hóa sản xuất, giảm thiểu rủi ro và tăng cường khả năng truy xuất nguồn gốc sản phẩm.
Tiếp tục khai thác các thị trường tiềm năng mới, đặc biệt là các thị trường ngách có nhu cầu cao về sản phẩm bền vững. Đồng thời, đẩy mạnh chế biến sâu để tạo ra các sản phẩm giá trị gia tăng, đáp ứng thị hiếu đa dạng của người tiêu dùng quốc tế.
Xây dựng mối liên kết chặt chẽ giữa người nuôi, doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu và các nhà khoa học. Sự hợp tác này sẽ giúp tối ưu hóa chuỗi giá trị, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững cho toàn ngành.
Tích cực tham gia các hội chợ, triển lãm quốc tế, quảng bá hình ảnh nghêu Việt Nam là sản phẩm chất lượng cao, an toàn và bền vững. Xây dựng thương hiệu quốc gia cho nghêu Việt Nam sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh dài hạn.
Với những lợi thế về điều kiện tự nhiên, nguồn nhân lực và đặc biệt là sự cam kết với các tiêu chuẩn bền vững, ngành nghêu Việt Nam đang có đầy đủ các yếu tố để bứt phá. Những con số tăng trưởng ấn tượng trong đầu năm 2025 không chỉ là tín hiệu vui mà còn là động lực để các nhà quản lý, doanh nghiệp và người dân tiếp tục đầu tư, đổi mới và đưa con nghêu Việt Nam vươn xa hơn nữa, trở thành một trong những ngành hàng chủ lực, đóng góp quan trọng vào kim ngạch xuất khẩu thủy sản quốc gia.
