Nguy cơ mất hơn 300 triệu vì bị thu hồi đất: Hai nông dân nuôi tôm thắng kiện

Liên quan đến vụ việc, ngày 26/9/2018, Báo Quảng Trị có bài điều tra: “Nguy cơ mất trắng hơn 300 triệu đồng vì bị thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp hơn 16 năm”, phản ánh về việc hai hộ dân nuôi tôm là ông Nguyễn Tư (62 tuổi, cựu chiến binh) và Nguyễn Viết Huy (55 tuổi, thân nhân gia đình chính sách) ở khu phố 6, thị trấn Cửa Việt, huyện Gio Linh đang canh tác, nuôi tôm ổn định trên diện tích hồ tôm đã được chính quyền cấp giấy CNQSD đất hơn 16 năm, đột nhiên bị UBND huyện Gio Linh ra quyết định thu hồi; đồng thời bài báo đưa ra các căn cứ pháp luật khẳng định việc giấy CNQSD đất của hai hộ được cấp trước đây đúng quy định pháp luật.

Cấp giấy CNQSD đất đúng pháp luật

Theo đó, năm 2001, phong trào nuôi tôm sú phát triển mạnh trên địa bàn, trong khi đó địa phương có diện tích đất đầm lầy để hoang nên hai hộ đã làm thủ tục theo quy định pháp luật để được giao đất và tiến hành nuôi tôm. Ngày 21/1/2002, UBND huyện Gio Linh cấp giấy CNQSD đất cho ông Nguyễn Viết Huy tại tờ bản đồ số 21, thửa số 146 với diện tích 5.808 m2 (Quyết định số 47/QĐ-UBND) và ông Nguyễn Tư tại tờ bản đồ số 21, thửa số 127 với diện tích 6.488 m2 (Quyết định số 48/ QĐ-UBND), thời hạn sử dụng 15 năm. Sau khi được cấp đất, hai hộ dân đã đầu tư kinh phí cải tạo vùng lòng hồ để nuôi tôm. Quá trình sử dụng đất, canh tác ổn định, không có tranh chấp, tạo việc làm cho người dân và đóng góp nghĩa vụ cho địa phương. Năm 2016, hai hộ làm các thủ tục xin gia hạn và được Văn phòng đăng ký đất đai, Chi nhánh huyện Gio Linh cho gia hạn thuê đất với thời hạn 50 năm.

Tuy nhiên, ngày 5/9/2018, UBND huyện Gio Linh đã ban hành các Quyết định 2669 và 2670 về việc thu hồi, hủy bỏ Quyết định giao đất và giấy CNQSD đất đã được UBND huyện Gio Linh cấp cho hộ ông Nguyễn Tư và hộ ông Nguyễn Viết Huy. Việc UBND huyện Gio Linh ra các quyết định thu hồi, căn cứ vào Kết luận số 804/KL-UBND, ngày 11/7/2018 về việc chấp hành pháp luật trong quản lý, sử dụng đất đai tại thị trấn Cửa Việt, trong đó có đất của hai hộ nuôi tôm. Kết luận số 804 cho rằng, việc thôn, xã xác nhận hiện trạng sử dụng đất trước lúc xin giao cho hai hộ Nguyễn Tư và Nguyễn Viết Huy là đất hoang do UBND xã quản lý là không đúng với thực tế, đồng thời kiến nghị thu hồi đất.

Tuy nhiên, tiếp cận với hồ sơ, tài liệu giao đất cho thấy, tất cả đều đảm bảo quy định pháp luật về đất đai, trong đó hai hộ đã có đơn xin giao đất; hồ sơ xin giao đất có sơ đồ thể hiện vị trí thửa đất, sơ đồ tứ cạnh tiếp giáp, nguồn gốc đất. Theo đó, nguồn gốc đất trong hồ sơ thể hiện “đất hoang do UBND xã quản lý” và được Trưởng thôn Tân Lợi Nguyễn Thủ, cán bộ địa chính xã Nguyễn Thanh Tuyến, Chủ tịch UBND xã Gio Hải Trần Ngọc Nam ký xác nhận và đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét cấp giấy CNQSDĐ cho công dân. Bên cạnh đó, thôn Tân Lợi còn có văn bản đề nghị giao đất gửi UBND xã Gio Hải giao đất với nội dung: “Kính đề nghị UBND xã Gio Hải cấp đất và giải quyết về mặt quản lý nhà nước theo pháp luật hiện hành; tạo điều kiện phát triển kinh tế, giải quyết việc làm cho người lao động ở địa phương”, văn bản này do ông Nguyễn Thủ, nguyên Trưởng thôn Tân Lợi ký và có xác nhận của Đảng ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân xã Gio Hải.

Sau khi UBND huyện Gio Linh ban hành các quyết định thu hồi giấy CNQSD đất, Ban cán sự khu phố 6, thị trấn Cửa Việt đã nhiều lần cắt điện làm gián đoạn việc nuôi tôm của hai hộ, đồng thời huy động nhân dân ra hồ tôm để thu hồi đất. Thấy quyền lợi của mình bị xâm hại, hộ ông Nguyễn Tư và Nguyễn Viết Huy đã có đơn khởi kiện hai vụ án hành chính tại TAND tỉnh Quảng Trị yêu cầu hủy các quyết định 2669 và 2670, ngày 5/9/2018 của UBND huyện Gio Linh.

Thu hồi giấy CNQSD đất sai quy định

Trong hai ngày 24 và 25/1/2019, TAND tỉnh mở hai phiên tòa xét xử khởi kiện vụ án hành chính. Theo hồ sơ vụ án, để thu hồi đất, UBND huyện Gio Linh đã căn cứ vào Kết luận số 804, với nội dung: Thửa đất có nguồn gốc của Hợp tác xã Tân Lợi, Chi bộ thôn Tân Lợi đã hợp đồng cho hai hộ thuê đất… bằng chứng là trước đó, Hợp tác xã Tân Lợi đã hợp đồng với đơn vị X34 (tên đúng của đơn vị là X334, thuộc Lữ đoàn 384, Binh đoàn 12) thi công hồ nuôi tôm. Chính vì vậy, việc thôn, xã xác nhận hiện trạng sử dụng đất trước lúc xin giao cho hai hộ Nguyễn Tư và Nguyễn Viết Huy là đất hoang do UBND xã quản lý là không đúng với thực tế. Tuy nhiên, qua thu thập tài liệu chứng cứ, lãnh đạo X334 tại thời điểm đó khẳng định chưa hề hợp đồng thi công với Hợp tác xã Tân Lợi về việc thi công hồ nuôi tôm; phía Ban cán sự khu phố 6, thị trấn Cửa Việt (trước đây là thôn Tân Lợi) cũng không chứng minh được việc đã ký hợp đồng thi công hồ nuôi tôm với đơn vị X334 và không có hồ sơ kê khai sử dụng đất đối với thửa đất trên. Đặc biệt, theo hồ sơ địa chính, tại thời điểm giao đất, thửa đất trên vẫn là đất hoang do UBND xã quản lý. Tại phiên tòa, UBND huyện Gio Linh khẳng định, tại hồ sơ lưu trữ của huyện đối với diện tích đất trên không có giấy tờ chứng minh là đất của Hợp tác xã Tân Lợi. Về phía đại diện Viện Kiểm sát cho rằng, hồ sơ giao đất cho hai hộ kể trên là hoàn toàn phù hợp với quy định pháp luật; việc UBND huyện Gio Linh giao đất 15 năm là thiếu, vì Nghị định 64 của Chính phủ quy định thời hạn giao đất nông nghiệp, đất nuôi trồng thủy sản là 20 năm; việc gia hạn quyền sử dụng đất là phù hợp quy định pháp luật; việc UBND huyện Gio Linh ban hành các quyết định hủy giấy CNQSD đất kể trên là vi phạm nghiêm trọng quyền, lợi ích hợp pháp của hộ các ông Nguyễn Tư và Nguyễn Viết Huy; đề nghị Hội đồng xét xử chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn, hủy các quyết định hủy giấy CNQSD đất của UBND huyện Gio Linh đối với hai hộ nói trên.

Tòa tuyên hủy các quyết định thu hồi giấy CNQSD đất

Tại phiên tòa, sau khi xem xét các tài liệu hồ sơ chứng cứ và qua các phiên đối thoại trước đó, Hội đồng xét xử nhận định việc giao đất cho hai hộ Nguyễn Tư và Nguyễn Viết Huy là đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục và các quyết định này đã có hiệu lực, các bên đã thực hiện đến năm 2016; việc gia hạn sử dụng đất đúng quy định pháp luật. Việc UBND huyện Gio Linh cho rằng hai thửa đất kể trên có nguồn gốc của Hợp tác xã Tân Lợi, chưa có quyết định thu hồi mà giao cho người khác sử dụng cũng như thời hạn sử dụng đất là trái quy định pháp luật về đất đai. Các quyết định 2669, 2670 ngày 5/9/2018 của UBND huyện Gio Linh về việc thu hồi, hủy bỏ quyết định giao đất và giấy CNQSD đất đã cấp cho hai hộ Nguyễn Tư và Nguyễn Viết Huy là không đúng, không đảm bảo các căn cứ pháp lý, làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của hai hộ dân. Từ đó, chấp nhận yêu cầu khởi kiện, đồng thời hủy các Quyết định 2669, 2670, ngày 5/9/2018 của UBND huyện Gio Linh về việc thu hồi, hủy bỏ quyết định giao đất và giấy CNQSD đất đã cấp cho hai hộ Nguyễn Tư và Nguyễn Viết Huy.