Kêu cứu
Theo lá đơn kêu cứu của Chủ tịch Nghiệp đoàn Nghề cá xã Cẩm Nhượng, ông Nguyễn Văn Thanh, cuối năm 2012, vùng biển xã Cẩm Nhượng xuất hiện nhiều chiếc tàu màu xám, dài hơn 100m, treo cờ nước ngoài hút cát cả ngày lẫn đêm, theo phương thức cuốn chiếu.
Vùng biển này trước đây sâu hơn 20m, có kết cấu tầng đáy là đất cát pha, có nhiều cồn rạn, đá ngầm, trữ lượng hải sản lớn. Đây cũng là vùng biển ngư dân Cẩm Nhượng đánh bắt chủ yếu và thu hoạch hàng trăm tấn cá, mực mỗi năm.
“Gần một năm xuất hiện tàu lạ hút cát, vùng biển này có độ sâu lên tới hơn 30m. Từ đầu năm 2013 đến nay, vùng biển này không xuất hiện cá, mực như những năm trước. Ngư dân xã Cẩm Nhượng mất hẳn ngư trường truyền thống, vùng biển này coi như biển chết”, Chủ tịch Nghiệp đoàn Nghề cá xã Cẩm Nhượng bức xúc. Hàng nghìn người dân xã Cẩm Nhượng và các xã lân cận đang tìm cách bỏ nghề vì ngư trường bị phá hủy, hải sản ngày một cạn dần.
Ông Nguyễn Văn Thanh cho biết, nhiều ngư dân quá bức xúc với việc khai thác trái phép của tàu lạ làm mất ngư trường nên nhiều lần họp bàn tập trung bỏ mìn xuống vùng biển hoặc vây bắt để giữ tàu. Rất may, Nghiệp đoàn Nghề cá đã kịp thời ngăn chặn.
“Nhiều lần ngư dân cho thuyền chạy gần con tàu hút cát, lập tức họ dùng đèn cao áp rọi thẳng vào thuyền để đẩy đuổi. Ngư dân bất lực kêu lên chính quyền các cấp cả năm trời nhưng không thấy cơ quan nào trả lời”, ông Thanh nói.
Bỏ chạy
Sau nhiều lần cùng ngư dân xã Cẩm Nhượng bám sát những con tàu lạ nhưng bất thành do biển động và trời tối, trưa 4/8, PV Tiền Phong cùng một nhóm ngư dân lên chiếc thuyền đánh cá của ông Nguyễn Văn Hồng, giả vờ đang thả lưới tại địa điểm các tàu lạ thường hút cát để mục sở thị.
Ngư dân xã Cẩm Nhượng bức xúc vì tàu lạ khai thác trái phép gần một năm nhưng không được chính quyền giải quyết .
Sau gần 3 giờ, chiếc tàu lạ trước mắt mỗi lúc một rõ hơn. Tàu lạ màu xám dài hơn 100 m, hai bên sườn có ghi chữ Vasco Da Gama Luxembourg, đang xả khói đen kịt. Những chiếc ống hút, dây, cần cẩu chằng khắp tàu. Cả một vùng biển rộng lớn phía sau con tàu từ màu xanh biến thành màu đỏ đục ngầu.
Khi chiếc thuyền chở PV cách vài trăm mét, chiếc tàu vẫn ngang nhiên hoạt động. Khi PV và nhóm ngư dân giơ cao cờ Tổ quốc và đưa máy ảnh ra chụp, lập tức chiếc tàu quay đầu, thu dọn ống, dây rồi trực chỉ hướng Nam bỏ chạy.
“Những lần trước, nếu thuyền ngư dân áp sát thế này, những người trên tàu ra tín hiệu đẩy đuổi ngư dân không cho lại gần. Nay thấy đông người, sợ lực lượng chức năng bắt giữ nên tàu lạ mới bỏ chạy”, ngư dân Nguyễn Văn Hồng nói.
Theo ông Hồng, khi những chiếc tàu lạ chưa xuất hiện tại vùng biển này, mỗi ngày có hàng trăm lượt tàu thuyền của ngư dân xã Cẩm Nhượng đánh bắt thủy hải sản tại đây. “Với tình trạng này, ngư dân Cẩm Nhượng phải bỏ quê đi nơi khác kiếm việc làm. Ngư cụ, hải sản đang bị tàu lạ càn quét mất sạch”, ông Hồng bức xúc.
Bất lực
Tiếp xúc với PV Tiền Phong, ngư dân xã Cẩm Nhượng bức xúc nói rằng, đã nhiều lần báo cáo sự việc tới cán bộ Đồn Biên phòng Thiên Cầm, nhưng không thấy hồi âm.
Thiếu tá Bùi Việt Dũng, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Thiên Cầm, cho biết, sự việc các tàu lạ xuất hiện và hút cát trên vùng biển Cẩm Nhượng như người dân phản ánh là đúng sự thật. Tháng 10/2012, qua theo dõi, phát hiện nhiều tàu lạ hút cát trên biển Cẩm Nhượng. Đồn Biên phòng Thiên Cầm đã có công văn gửi Bộ Chỉ huy biên phòng tỉnh Hà Tĩnh.
Trả lời PV Tiền Phong về việc có hay chăng Đồn Biên phòng Thiên Cầm làm ngơ cho các tàu lạ ngang nhiên hút cát trái phép, Thiếu tá Dũng nói rằng, Đồn chỉ có thể kêu gọi, xua đuổi tàu lạ. “Một mình Đồn không đủ chức năng để bắt giữ các tàu lạ vì liên quan đến người nước ngoài”, Thiếu tá Dũng nói.
Theo Đồn trưởng Đồn Biên phòng Thiên Cầm, tháng 4, lực lượng Biên phòng tỉnh bắt giữ một chiếc tàu mang quốc tịch Bỉ đang hút cát tại biển Cẩm Nhượng. “Khi bị bắt giữ, họ khai nhận là hút cát để san lấp mặt bằng cho dự án của Formosa tại khu kinh tế Vũng Áng”, Thiếu tá Dũng nói.
Khi PV Tiền Phong muốn hiểu rõ hơn về con tàu này, vị lãnh đạo Đồn Biên phòng Thiên Cầm nói rằng, sự việc Đồn không nắm được. “Cái đó do Bộ Chỉ huy trực tiếp làm”, Thiếu tá Dũng nói.
Phó Chủ tịch UBND huyện Cẩm Xuyên, ông Trần Hữu Duyệt nói rằng, ngay sau khi nhận được thông tin của ngư dân, đoàn cán bộ huyện Cẩm Xuyên xuống tận nơi và thấy sự việc nghiêm trọng nên làm báo cáo từ tháng 10/2012 gửi Sở TN&MT, UBND tỉnh Hà Tĩnh. “Báo cáo gửi đi nhưng đợi mãi không thấy hồi âm. Một mình chính quyền huyện bất lực trong sự việc này”, ông Duyệt nói.
Giám đốc Cảng vụ Hàng hải Hà Tĩnh, ông Vương Bình Minh, cho biết, sau khi nắm được sự việc các tàu mang quốc tịch Bỉ đang làm việc cho dự án Formosa tại Khu kinh tế Vũng Áng hút cát trái phép tại một số vùng biển, Cảng vụ đã báo cáo lãnh đạo Bộ Chỉ huy Biên phòng Hà Tĩnh.
Thiếu tá Bùi Việt Dũng, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Thiên Cầm nói rằng, qua quan sát bề ngoài, rõ ràng các tàu lạ đang hút cát trái phép, nhưng biết đâu họ lấy cớ hút cát để khai thác tài nguyên quý hiếm. Các tàu lạ hoạt động vào ban đêm, sáng sớm và chiều tối. Vào lúc 16 giờ ngày 6/8, khi PV đang làm việc với Thiếu tá Dũng, một chiếc tàu lạ xuất hiện tại vùng biển Cẩm Nhượng để khai thác cát trái phép.
