Vắc-xin và tầm nhìn phát triển bền vững trong nghề nuôi cá tra

Cá tra (Pangasius hypophthalmus) từ lâu đã trở thành đối tượng thủy sản sản chủ lực của Việt Nam trong xuất khẩu, và đóng góp đáng kể vào GDP quốc gia.

vaccine cho cá tra
Tiêm vaccine cho cá tra giống. Ảnh: Công ty TNHH Pharmaq Việt Nam

Theo số liệu từ tổng cục thủy sản năm 2020 (Bộ NT&PTNT), trong vòng 6 năm từ 2015 đến 2020, sản lượng nuôi cá tra liên tục tăng từ 1,11 triệu tấn lên đến 1,56 triệu tấn. Ngành công nghiệp cá tra đã trải qua hơn 40 năm tăng trưởng và phát triển về khía cạnh năng suất, tuy nhiên đến thời điểm này tầm nhìn phát triển cần được mở rộng sang khía cạnh bền vững, tiếp cận những xu hướng mới, giải pháp mới.

Sự gia tăng về số lượng ao nuôi, mật độ thả dày, đi kèm với sự thay đổi thất thường, không theo chu kỳ của thời tiết đã tạo ra một thách thức lớn cho ngành cá tra Việt Nam - dịch bệnh. Hai bệnh phổ biến và gây thiệt hại năng nề cho các hộ nuôi cá tra ở Việt Nam là gan thận mũ do vi khuẩn Edwardsiella ictaluri, và bệnh xuất huyết do vi khuẩn Aeromonas hydrophila. Cả hai bệnh đều lây lan nhanh, gây chết hàng loạt và hậu quả cuối cùng là những thiệt hại vô cùng to lớn đến người nuôi.

cá tra
Cá tra nhiễm vi khuẩn E. ictaluri (mũi tên trắng: đốm trắng li ti xuất hiện trên gan thận, mũi tên đen: xuất huyết nhẹ ở gốc vây).

Sử dụng thuốc kháng sinh được xem là một trong những giải pháp cứu cánh mà nhiều hộ nuôi đang sử dụng khi dịch bệnh bùng phát. Ở quy mô vùng nuôi, sử dụng kháng sinh một các đại trà và không đúng cách, điển hình như không kiểm tra độ nhạy của kháng sinh đó trước khi dùng (phương pháp kháng sinh đồ), đã làm gia tăng tình trạng kháng kháng sinh ở nhiều vùng nuôi, chưa kể đến yếu tố tồn dư kháng sinh trong cá, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng, và không thể xuất khẩu. Ở quy mô lớn hơn, Mê kông là dòng sông chảy qua nhiều nước, hệ thống kênh ngòi chằn chịt, nếu những tồn dư kháng sinh này đi từ vùng nuôi này đến vùng nuôi khác, từ quốc gia này đến quốc gia khác thì hậu quả sẽ không còn gói gọn trong khu vực đồng bằng sông Cửu Long.

Một nguyên tắc chung trong quản lý bệnh là “phòng bệnh” phải trước “trị bệnh”, và hiện nay có một phương pháp phòng bệnh hiệu quả đang được nhiều hộ nuôi cá tra áp dụng đó là vắc-xin. So với các động vật trên cạn thì vắc-xin có thể xem là một phương pháp mới với động vật thủy sản, sau nhiều năm nghiên cứu và phát triển, khoảng năm 1970 vắc-xin cho thủy sản ở qui mô thương mại được chính thức lưu hành.

Hiện nay ở Việt Nam, vắc-xin cho cá tra đã được sử dụng ở nhiều nơi. Theo chia sẻ của bà Nguyễn Ngô Vi Tâm (CEO Công ty Cổ Phần Vĩnh Hoàn), tỷ lệ bao phủ vắc-xin trên các cơ sở nuôi của công ty là khoảng 15%, và ghi nhận nhu cầu sử dụng kháng sinh giảm, tốc độ tăng trưởng nhanh hơn và tỷ lệ sống cao hơn ở cá được tiêm phòng. Trong tương lai gần, công ty tiếp tục mở rộng độ phủ của vắc-xin nhằm phòng bệnh gan thận mũ và xuất huyết cho cá tra.

Trong kế hoạch quốc gia phòng, chống một số dịch bệnh nguy hiểm trên thủy sản nuôi, giai đoạn 2021 – 2030 (Kèm theo Quyết định số 434/QĐ-TTg ngày 24 tháng 3 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ) có nêu bậc quan điểm rằng: “Xem xét, sử dụng vắc-xin để chủ động phòng bệnh cho động vật thủy sản để giảm thiểu việc sử dụng kháng sinh, ngăn ngừa kháng thuốc trong nuôi trồng thủy sản”. Đây có thể xem là một trong những nền tảng vững chắc để các sản phẩm vắc-xin có thể được nghiên cứu, phát triển và áp dụng rộng rãi trong nghề nuôi cá tra nói riêng và các loại động vật thủy sản khác nói chung. 

Vắc-xin cho cá tra vẫn đang tiếp tục trong quá trình nghiên cứu, và hoàn thiện để tăng độ bảo hộ cho hai bệnh gan thận mũ, và xuất huyết, đồng thời cải thiện giá thành để có thể tiếp cận rộng rãi đến các hộ nuôi cá tra ở Việt Nam. Đây được xem như là một trong những nhân tố then chốt để hướng đến việc phát triển ngành công nghiệp cá tra bền vững, và nói không với kháng sinh.

Nguồn: (1) Fishhealthforum, (2021). Fish vaccination a key part of future success for world’s largest pangasius producer [online], viewed 27 January 2022, from:<https://fishhealthforum.com/>. (2) The History of Fish Vaccination (2014), Roar Gudding and Thomas Goodrich. In:  Roar Gudding, Atle Lillehaug and Øystein Evensen, Fish Vaccination, Wiley Blackwell, UK, pp. 1-9.

Đăng ngày 09/02/2022
Hiển La @hien-la
Nuôi trồng

FLOCponics: Sự tích hợp hoàn hảo của công nghệ biofloc và cây thủy canh

FLOCponics là một loại Aquaponics thay thế tích hợp công nghệ biofloc (BFT) với sản xuất cây trồng không sử dụng đất.

flocponics
• 15:51 07/03/2022

Mô hình nuôi ba ba lãi 300 triệu đồng/năm

Mô hình nuôi ba ba của ông Lương Thành Kỷ, ở thị trấn Búng Tàu, huyện Phụng Hiệp. Qua 14 năm phát triển, đến nay đàn ba ba sinh sản của ông Kỷ đã phát triển hơn 1.500 con, mỗi năm xuất bán ra thị trường từ 8.000-10.000 con giống, trừ hết các khoản chi phí, lợi nhuận gần 300 triệu đồng/năm.

Ba ba.
• 09:38 14/06/2021

Kinh tế ổn định nhờ nuôi ba ba sinh sản

Hơn 20 năm nuôi ba ba sinh sản, anh Nguyễn Đức Lợi, ấp Phước Thọ B, xã Mỹ Phước, huyện Mỹ Tú, tỉnh Sóc Trăng có cuộc sống khấm khá. Gắn bó lâu năm với con ba ba một phần cũng vì sự yêu thích loài vật này, ba ba lại dễ nuôi, nhẹ công chăm sóc, thị trường tiêu thụ tốt, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho gia đình anh.

• 15:40 03/03/2021

Thu trăm triệu đồng mỗi năm từ nuôi ba ba

Nuôi ba ba gai là một công việc đòi hỏi phải có nguồn vốn lớn và kỹ thuật cao. Nhưng bằng ý chí, nghị lực, sự đam mê tận tụy với công việc cùng với áp dụng các kiến thức khoa học kỹ thuật mà ông Phạm Tất Đạt ở xã Yên Bình, thành phố Tam Điệp đã thành công, vươn lên trở thành triệu phú.

kỹ thuật sản xuất giống baba
• 10:00 30/05/2017

"Kẻ hút máu" thầm lặng và chiến lược bảo vệ lợi nhuận nghề nuôi cá biển

Một "kẻ hút máu" vô hình, hoạt động âm thầm nhưng lại có sức tàn phá ghê gớm đến lợi nhuận của bà con nuôi cá – đó chính là ký sinh trùng, đặc biệt là sán lá và sán dây.

Cá biển
• 09:00 25/06/2025

Cách diệt tảo lam phòng chống bệnh gan ruột cho tôm

Tảo lam, hay còn gọi là vi khuẩn lam, là một trong những mối nguy tiềm tàng nhưng thường bị đánh giá thấp trong quá trình nuôi tôm. Với hơn nhiều năm trong nghề nuôi tôm công nghiệp, tôi nhận thấy rằng việc kiểm soát tảo lam không chỉ đơn thuần là giữ môi trường nước trong lành, mà còn liên quan trực tiếp đến sức khỏe gan và đường ruột của tôm – hai cơ quan trọng yếu nhất ảnh hưởng đến năng suất và hiệu quả vụ nuôi.

Tảo lam
• 11:24 24/06/2025

Hiệu quả nuôi tôm quảng canh cải tiến

Trong bối cảnh ngành nuôi trồng thủy sản Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức về môi trường, dịch bệnh và chi phí sản xuất, mô hình nuôi tôm quảng canh cải tiến đang dần trở thành lựa chọn ưu tiên của nhiều hộ dân. Vậy mô hình có những đặc điểm gì nổi bật và vì sao ngày càng được bà con lựa chọn và đâu là các yếu tố quyết định hiệu quả của mô hình? Bài viết dưới đây sẽ mang đến cái nhìn tổng quan và chi tiết về hiệu quả của mô hình nuôi tôm quảng canh cải tiến – một hướng đi hứa hẹn cho tương lai ngành tôm Việt Nam.

Tôm sú
• 09:36 23/06/2025

Cá gì nuôi tốt tại khu vực miền núi?

Việt Nam có địa hình đa dạng với nhiều vùng sinh thái khác nhau, trong đó khu vực miền núi chiếm tỷ lệ lớn, đặc biệt là các tỉnh trung du và miền núi phía Bắc, Tây Nguyên và một phần vùng duyên hải miền Trung. Mặc dù điều kiện địa lý và thời tiết ở những khu vực này có phần khắc nghiệt hơn so với vùng đồng bằng, nhưng đây cũng là nơi có nhiều tiềm năng để phát triển nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là nuôi cá nước ngọt.

Nuôi cá
• 09:00 21/06/2025

Cách diệt tảo lam phòng chống bệnh gan ruột cho tôm

Tảo lam, hay còn gọi là vi khuẩn lam, là một trong những mối nguy tiềm tàng nhưng thường bị đánh giá thấp trong quá trình nuôi tôm. Với hơn nhiều năm trong nghề nuôi tôm công nghiệp, tôi nhận thấy rằng việc kiểm soát tảo lam không chỉ đơn thuần là giữ môi trường nước trong lành, mà còn liên quan trực tiếp đến sức khỏe gan và đường ruột của tôm – hai cơ quan trọng yếu nhất ảnh hưởng đến năng suất và hiệu quả vụ nuôi.

Tảo lam
• 17:00 24/06/2025

Cá chuột: Người dọn dẹp chuyên nghiệp cho bể cá nhà bạn

Cá chuột là một trong những loài cá cảnh nước ngọt phổ biến và được ưa chuộng nhất hiện nay, không chỉ vì vẻ ngoài hiền lành, dễ thương mà còn bởi thói quen dọn dẹp đáy hồ vô cùng “siêng năng”.

Cá chuột
• 17:00 24/06/2025

Mỹ áp 0% thuế chống phá giá cho 7 doanh nghiệp cá tra Việt Nam

Ngày 18/6/2025, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) chính thức thông báo mức thuế chống bán phá giá (CBPG) từ kỳ rà soát hành chính thứ 20 (POR20) đối với phile cá tra đông lạnh nhập khẩu từ Việt Nam.

Cá tra
• 17:00 24/06/2025

Nắm trọn bí kíp sang tôm không hao hụt, tăng hiệu quả vụ nuôi

Sang, chuyển tôm ra ao nuôi hoặc giai đoạn nuôi khác là kỹ thuật quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ, hoạt động sinh lý, tỷ lệ sống, sự phát triển của tôm. Phương pháp này được áp dụng rộng rãi, bởi dễ quản lý, giúp người nuôi giảm chi phí giai đoạn đầu, tiết kiệm thời gian nuôi, hạn chế ô nhiễm và giảm thiểu dịch bệnh.

Sang tôm
• 17:00 24/06/2025

Mưa kéo dài: Nguy cơ âm thầm gây suy kiệt và hao hụt tôm

Mưa kéo dài, một trong những “kẻ thù thầm lặng” gây tổn thương nghiêm trọng đến sức khỏe của tôm, khiến chúng yếu dần, dễ nhiễm bệnh và chết lai rai nếu người nuôi không có biện pháp can thiệp kịp thời và đúng cách.

Xác tôm
• 17:00 24/06/2025
Some text some message..