Theo ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký VASEP, giá trị XK tôm sang Nhật Bản đạt khoảng 60 triệu USD/tháng, chiếm gần 30% tổng giá trị XK tôm cả nước. Do vậy, đây là thị trường quan trọng của XK tôm Việt Nam. Tuy nhiên, Nhật Bản lại đang quy định mức kiểm tra dư lượng Ethoxyquin quá thấp 0,01ppm đối với các sản phẩm tôm Việt Nam, không những ảnh hưởng trực tiếp tới doanh số XK tôm sang thị trường này mà còn gây tâm lý lo ngại cho cộng đồng DN thủy sản VN. Ông Hòe cho biết, nhiều DN hiện nay rất e dè khi XK tôm sang Nhật Bản.
Thống kê từ Tổng cục Hải quan, XK tôm tháng 8/2012 sang Nhật Bản giảm 16,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Nếu không sớm tháo gỡ rào cản Ethoxyquin, XK tôm trong hai tháng tiếp theo sang thị trường này sẽ tiếp tục giảm mạnh.
Trước tình hình này, VASEP đề xuất 2 giải pháp:
1. Khuyến cáo sử dụng thức ăn nuôi tôm chứa hàm lượng Ethoxyquin ở mức 0,05 ppm (500 ppp)
Hiện nay, lượng dự trữ bột cá và bột đạm NK từ Peru và Nhật Bản trong nước còn nhiều. Hàm lượng Ethoxyquin trong số bột cá và bột đạm này từ 200 – 600 ppm. Như vậy, nguy cơ tồn dư hàm lượng Ethoxyquin trong thức ăn nuôi tôm là khó tránh khỏi.
Theo kinh nghiệm của một số DN sản xuất và XK tôm tại Bến Tre, trước khi thu hoạch tôm 5 ngày, nghỉ cho tôm ăn một ngày và trong 4 ngày sau đó cho ăn thức ăn với hàm lượng Ethoxyquin ở mức 0,05 ppm thì tôm nguyên liệu sẽ không có tồn dư chất này. Theo đó, VASEP đề xuất Bộ có văn bản khuyến cáo người nuôi tôm sử dụng các sản phẩm thức ăn nuôi tôm có chứa hàm lượng Ethoxyquin ở mức 0,05 ppm. VASEP đánh giá đây là giải pháp cơ bản và lâu dài.
2. Tiếp tục có những hoạt động ngoại giao giữa hai chính phủ về vấn đề Ethoxyquin
Để có thể thuyết phục được Nhật Bản thay đổi quyết định của họ đối với Ethoxyquin thông qua đàm phán, Việt Nam phải căn cứ trên những nỗ lực cải thiện tình hình sản xuất trong nước. Với quy định về hàm lượng Ethoxyquin trong thức ăn nuôi tôm ở mức thấp và các biện pháp kiểm soát chặt chẽ trong quá trình sản xuất và XK tôm, Việt Nam sẽ có cơ sở hơn trong đàm phám với Nhật Bản để đề nghị họ tăng mức dư lượng Ethoxyquin đối với tôm Việt Nam. VASEP đề xuất chính phủ tiếp tục cử đoàn sang đàm phán với chính phủ Nhật Bản.
Sau khi nghe ý kiến của VASEP và các bên liên quan, Thứ trưởng Vũ Văn Tám cho biết: Bộ NN và PTNT đã rất tích cực và sát sao trong xử lý vấn đề Ethoxyquin. Bộ đã phối hợp chặt chẽ với NAFIQAD, Vụ Hợp tác Quốc tế và VASEP, triển khai nhiều biện pháp mạnh như cử phái đoàn sang đàm phán với Nhật Bản. Bộ trưởng Bộ NN và PTNT đã trực tiếp gặp gỡ cơ quan liên quan của phía Nhật Bản. Tuy nhiên, tình hình chưa được cải thiện như mong muốn.
Để nhanh chóng ổn định sản xuất và XK tôm sang thị trường trọng tâm này, Thứ trưởng đề nghị Tổng cục Thủy sản rà soát lại danh mục sản xuất thức ăn nuôi trồng thủy sản, công bố danh sách thức ăn nuôi tôm không chứa Ethoxyquin và khuyến cáo người nuôi áp dụng quy trình cho ăn có thể hạn chế tồn dư Ethoxyquin trong tôm nguyên liệu, chỉ đạo đơn vị liên quan có trách nhiệm lấy mẫu kiểm tra và quy định ngưỡng Ethoxyquin trong thức ăn nuôi tôm.
NAFIQAD sẽ tổng hợp thông tin danh mục phòng kiểm nghiệm có đủ năng lực và được chỉ định của Bộ NN và PTNT phục vụ cho công tác kiểm nghiệm Ethoxyquin trong thành phẩm tôm trước khi XK. Tiếp tục bổ sung Thông tư số 66/2011 – TT-BNNPTNT quy định chi tiết một số điều của Nghị định số 08/2010-NĐ-CP ngày 5/2/2010 của Chính phủ về quản lý thức ăn chăn nuôi, phụ lục danh sách các nhà sản xuất thức ăn đạt tiêu chuẩn và quy định các cơ sở sản xuất phải công bố hàm lượng Ethoxyquin trong sản phẩm của mình.
Vụ Hợp tác Quốc tế tiếp tục phối hợp với VASEP tham mưu trong hoạt động đàm phán với chính phủ Nhật Bản, học tập kinh nghiệm của phía Ấn Độ và cùng hợp tác với họ trong vấn đề này.