Đại diện của hơn 40 chủ hàng cho biết số bạch tuộc này được đánh bắt tự nhiên ở huyện Cần Giờ, TP.HCM rồi gom lại mang ra TP Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh tiêu thụ. Hiện các chủ hàng đang sắp xếp tài liệu, làm các thủ tục chứng minh nguồn gốc số bạch tuộc này và chuẩn bị đơn khiếu nại gửi Bộ Công an, đơn kiện ra tòa. “Ba năm nay chúng tôi vẫn đánh bắt, vận chuyển bạch tuộc ra Móng Cái tiêu thụ nhưng chưa lần nào bị công an giữ hàng vì không có giấy kiểm dịch, xưa nay có nơi nào yêu cầu đâu vì trong TP.HCM chưa công bố bạch tuộc có dịch. Lô hàng trị giá gần 1 tỉ, giờ thành đống hàng thối nằm đấy, người dân thiệt thòi lớn quá” - bà Nguyễn Thị Thủy, đại diện các chủ hàng, nói.
Tuổi Trẻ tiếp tục có cuộc trao đổi với thượng tá Nguyễn Trọng Thái, phó trưởng Phòng cảnh sát môi trường tỉnh Hải Dương, để làm rõ sự việc.
Trả lời về việc người dân sẽ kiện ra tòa để đòi quyền lợi, thượng tá Nguyễn Trọng Thái nói:
- Chúng tôi làm theo đúng quy định của pháp luật. Nếu ra tòa thì chúng tôi cũng sẵn sàng vì không làm sai.
* Công an đã làm việc với các chủ hàng chưa, thưa ông?
- Đến bây giờ chúng tôi cũng không xác định được ai là chủ hàng. Ngày 28 và 29-5, có khoảng mười người từ huyện Cần Giờ, TP.HCM ra nhận là chủ hàng. Chúng tôi đã bố trí làm việc với từng người một nhưng khi yêu cầu họ ký vào biên bản làm việc thì không ai chịu ký. Họ cũng không đưa ra giấy tờ chứng minh là chủ hàng. Đến ngày 31-5, họ lại đến đưa cho ít giấy tờ photo rồi vội vàng đi vì sợ muộn chuyến bay.
* Các chủ hàng cho biết theo quy định của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn thì mặt hàng của họ không cần có giấy kiểm dịch. Cụ thể tại điểm b, khoản 1, điều 3, thông tư 06/2010 có ghi rõ “thủy sản, sản phẩm thủy sản khi vận chuyển, lưu thông trong nước phải được kiểm dịch một lần tại nơi xuất phát trong trường hợp được đưa ra khỏi vùng có công bố dịch đối với loài đó”?
- Đây là cách hiểu chưa đầy đủ của người dân. Trong cuộc họp liên ngành cũng đã phân tích rõ. Thứ nhất, tại thông tư 32/2012 ngày 20-7-2012 của Bộ NN&PTNT quy định danh mục sản phẩm phải kiểm dịch thì bạch tuộc có nằm trong danh mục này. Thứ hai, tại thông tư 06/2010 ngày 2-2-2010, chương 2, mục 1 quy định: chủ hàng phải đăng ký kiểm dịch với trạm thú y khi vận chuyển ra khỏi huyện trong phạm vi tỉnh hoặc chi cục thú y khi vận chuyển ra khỏi tỉnh. Thông tư 06 phải được hiểu xuôi là sản phẩm thủy sản tại vùng có dịch thì bắt buộc phải có giấy kiểm dịch, chứ không thể hiểu ngược là vùng không công bố dịch thì không cần kiểm tra giấy kiểm dịch.
* Vậy tại sao công an không có biên bản tạm giữ hàng và có cách bảo quản hàng?
- Chúng tôi không tạm giữ mà chỉ yêu cầu đưa hàng về kiểm tra. Sau đó, phát hiện đây là hàng thủy sản lưu thông không có giấy kiểm dịch, chúng tôi lại không có đủ cơ sở vật chất để bảo quản nên đã yêu cầu lái xe phối hợp với chủ hàng đưa hàng quay lại làm giấy kiểm dịch. Chúng tôi chỉ kiểm tra trong khoảng hai giờ và trả xe, trả hàng vào lúc 1g15 ngày 28-5, khi trả xe chúng tôi đã có biên bản. Vậy trách nhiệm bảo quản hàng là của lái xe.
* Vậy tại sao khi đã phát hiện sai phạm “không có giấy kiểm dịch” mà công an vẫn không làm biên bản tạm giữ?
- Thật ra sai phạm này vẫn chưa có quy định chế tài cụ thể nên chúng tôi không lập biên bản mà chỉ nhắc nhở. Sau đó chúng tôi yêu cầu lái xe phối hợp với chủ hàng đưa hàng đi kiểm dịch.
* Từ trước đến nay Phòng cảnh sát môi trường tỉnh Hải Dương đã bắt vụ vận chuyển thủy sản không có giấy kiểm dịch tương tự như vụ này chưa?
- Cái này chúng tôi không nhớ và chưa thể trả lời ngay. Cái này thì phải tổng hợp.
* Rõ ràng việc tạm giữ hàng, không bảo quản tốt để hàng hư hại khiến người dân bị thiệt hại rất lớn. Đặt giả thiết dù họ có vi phạm như công an kết luận thì cũng phải có cách giải quyết tránh thiệt hại cho người dân. Bây giờ việc xảy ra như vậy, công an vẫn không có trách nhiệm?
- Nói “không có trách nhiệm” thì hơi nặng nề, nhưng kiểm tra lại quy trình thì thấy chúng tôi đã làm đúng. Sau khi kiểm tra trong khoảng hai giờ, chúng tôi đã bàn giao hàng và xe. Khi bàn giao chúng tôi đều làm biên bản. Tuy nhiên, có thể do lúc đó lái xe nghĩ rằng có một vài con bạch tuộc đã hỏng nên sợ và không nhận hàng.