Hành trình đầy biến động
Nhiều năm qua, Trung Quốc luôn là một trong ba thị trường xuất khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam. Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 đã giáng một đòn mạnh vào hoạt động giao thương, khiến chuỗi cung ứng đứt gãy và xuất khẩu "đóng băng".
Thống kê cho thấy, từ con số 1,37 tỷ USD năm 2020, kim ngạch xuất khẩu sang thị trường này đã giảm xuống chỉ còn 1,14 tỷ USD vào năm 2021. Dù phục hồi mạnh mẽ lên 1,57 tỷ USD vào năm 2022, nhưng ngay sau đó lại lao dốc xuống 1,34 tỷ USD vào năm 2023 do ảnh hưởng hậu đại dịch và lượng hàng tồn kho lớn.
Sự bứt phá và ngôi vị số một
Bước ngoặt thực sự đến từ năm 2024, khi giao thương hoàn toàn bình thường trở lại. Nắm bắt cơ hội, các doanh nghiệp Việt Nam đã đẩy mạnh xuất khẩu, đưa kim ngạch năm 2024 đạt 1,9 tỷ USD.
Đà tăng trưởng này tiếp tục bùng nổ trong năm 2025. Chỉ trong 11 tháng, kim ngạch xuất khẩu đã đạt 2,26 tỷ USD, tăng tới 36% so với cùng kỳ năm trước và thiết lập một kỷ lục lịch sử mới.
Biểu đồ Kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang thị trường Trung Quốc qua các năm. Số liệu từ Vietnam.net
Sự bứt phá này có sự đóng góp rất lớn từ mặt hàng tôm hùm. Trong 10 tháng, xuất khẩu tôm hùm sang Trung Quốc đã đạt 702 triệu USD, tăng 135%. Theo VASEP, lợi thế về thuế quan so với các đối thủ như Canada và Mỹ, cùng với vị trí địa lý gần và việc Trung Quốc ưa chuộng tôm hùm xanh – phân khúc mà Việt Nam có thế mạnh – đã tạo nên sự tăng trưởng đột phá này.
Cơ hội và thách thức phía trước
Với sức mua lớn và chính sách nhập khẩu linh hoạt, Trung Quốc được xem là "điểm tựa" quan trọng, góp phần đưa tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam hướng tới mốc 11 tỷ USD trong năm 2025.
Tuy nhiên, sự phụ thuộc ngày càng lớn vào một thị trường duy nhất cũng đặt ra nhiều thách thức. VASEP cảnh báo, việc Trung Quốc ngày càng siết chặt các thủ tục kiểm nghiệm và yêu cầu cao hơn về truy xuất nguồn gốc có thể tạo ra những "điểm nghẽn" trong tương lai. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp phải không ngừng nâng cao chất lượng và chuẩn hóa chuỗi cung ứng để duy trì vị thế tại thị trường quan trọng bậc nhất này.