Xoài xanh để dành cho khô sặc

Tháng giêng, xoài lúc lỉu trĩu cành. Những trái xoài xanh tròn căng, mới nhìn đã tứa nước miếng chân răng.

Ở phía sau nhà tôi, vườn rộng, nhiều loại cây đang kỳ ra hoa trái. Xoài cũng có vài cây, nhưng khách thăm vườn chú ý nhất là cây xoài quỳ. Cái chữ “quỳ” do ba tôi đặt cho cây, khi nó vẫn bình yên trải qua hai cơn bão lớn.

Cây xoài nghiêng ngả bật rễ hồi cơn bão đầu tiên, nhờ ba tôi khéo chằng chống, rễ cây lại bén sâu vào đất. Đến cơn bão thứ hai thì khéo mấy cũng thua trời. Kỳ lạ, thân cây đã nằm rạp gần sát đất rồi mà vẫn sống. Hai năm trôi qua, phải nói nó sống khỏe là đằng khác. Cành lá tươi tốt, trái thì chi chít đếm không hết. Trái xoài đến kỳ ăn được nặng phải cỡ nửa ký, nhìn là nghĩ ngay đến... chén nước mắm đường.

Tủ bếp trong nhà, may quá vẫn còn vài con khô sặc loại ngon là quà biếu của người thân hồi giáp tết. Vậy là đã đủ cho món gỏi “ăn hoài được hoài”, giải tỏa cơn ngán thịt mỡ đầu năm.

Gỏi xoài khô sặc, mỗi người chế biến một cách, nhưng tựu trung vẫn nằm trong một chữ ngon. Mấy ông nhậu “lười biếng”, hái xuống để nguyên vỏ, băm băm trái xoài vài nhát cho có lệ rồi gọt ra đĩa, chế ít nước mắm, thêm ít đường. Trong lúc đó thì cử một người ra nướng, xé cá sặc cho vào một đĩa riêng. Rồi hai đĩa để sóng đôi, cứ gắp một đũa xoài thì kèm theo một miếng cá, xuýt xoa đưa cay và tán dóc chuyện đời.

Các bà nội trợ khéo léo và kiên nhẫn hơn, do đó làm gỏi xoài khô sặc khá cầu kỳ. Đầu tiên dùng dao gọt sơ vỏ xanh bên ngoài, băm kỹ từng nhát trên trái xoài để khi cắt ra được sợi nhuyễn, đều đặn.

Tiếp đến, cho một lượng đường cát vào cái thau nhỏ, chế nước mắm ngon vừa đủ liếp mặt đường. Băm nhuyễn một củ tỏi và hai trái ớt cho luôn vào thau, rồi trút xoài vào dùng tay trộn đều, để đó một lát cho thấm.

Khô cá sặc dùng trộn gỏi nên chiên thay vì đem nướng. Sau khi chiên chín, để nguội, xé cá thành từng miếng vừa ăn, chú ý loại bỏ xương cho kỹ lưỡng. Trút cá vào một cái tô, cho vào chung ít đường, tiêu, bột ngọt; trộn đều và để đó khoảng năm mười phút rồi đem chiên lại. Lần này là chiên khô trên lửa liu riu, chủ yếu để cá “quết” gia vị cho ngon miệng, vì vậy mới nói ban đầu nên chiên chín cá chứ không nướng, bởi nướng thì lần chiên khô này sẽ làm miếng cá càng khô quắt queo.

Cá xong, xoài cũng đủ thời gian thấm nước mắm đường, sợi xoài đã bớt chua. Gắp xoài ra đĩa, cho cá vào chung, thêm đậu phộng rang, rau răm hoặc húng lủi, vài lát ớt, trộn đều và ăn liền. Món gỏi này tả suông không ra được cảm giác ngon, chỉ có vừa ăn vừa gật gù xuýt xoa vì cay mới “đã”. Phần nước mắm đường đã ướp xoài ban nãy, có thể cho ra chén làm nước chấm rau bánh tráng hoặc chan cơm nóng, vị ngọt chua thanh không chê vào đâu được.