)
Nuôi cá chim trắng vây vàng - Giải pháp mới cho vùng nuôi tôm kém hiệu quả
Trần Hai Bảo
Cá chim vây vàng có tên tiếng Anh là Snubnose pompano, có nơi gọi là cá chim vây vàng, cá sòng mũi hếch.
Cá thuộc loài cá rộng muối, chúng có thể sống ở mức độ mặn từ 2‰ đến 45‰. Ở dưới mức độ mặn 20‰, cá sinh trưởng nhanh, trong điều kiện độ mặn cao, tốc độ sinh trưởng của cá chậm hơn (Allen và ctv, 1970). Ở giai đoạn trưởng thành, cá chim thường bắt gặp ở vùng nước có độ mặn trong khoảng 30 đến 37‰. Nhưng ở giai đoạn nhỏ, chúng xuất hiện ở những vùng có khoảng dao động độ mặn rộng hơn, từ 9 đến 5‰ (Gilbert và ctv, 1986).
Với những đặc điểm nói trên chúng ta có thể lựa chọn cá chim vây vàng vào nuôi trong một số vùng nuôi tôm kém hiệu quả như: Quỳnh lộc TX Hoàng mai, Nghi quang, Nghi hợp huyện Nghi lộc và một số vùng thuộc huyện Quỳnh lưu. Theo quy trình sau:
1. Lựa chọn mùa vụ nuôi
Thời gian nuôi phụ thuộc rất lớn vào thị trường tiêu thụ cá thương phẩm. Thông thường việc nuôi thương phẩm cá Chim trắng vây vàng trong ao đầm nước lợ chỉ nên kéo dài 8-10 tháng sẽ rất thuận lợi cho việc quản lý và chăm sóc. Do vậy mùa vụ thả giống tốt nhất từ tháng 3 đến tháng 4 dương lịch.
Chọn địa điểm nuôi
Cần chọn nơi có địa hình thuận tiện, biên độ dao động của thuỷ triều từ 2 - 3 m. Chất đất: sét, sét pha cát (giữ được nước ao). Có nguồn nước và chất lượng nước cung cấp cho ao tốt quanh năm. Yêu cầu chỉ số kỹ thuật một số yếu tố môi trường phù hợp nhất trong ao nuôi: Nhiệt độ 26-32 (oC), Độ mặn 10 - 20‰, Oxy hoà tan 5-7 mg/l, NH3 < 0,9 mg/l, pH nước 7,5 – 8,5.
2. Cải tạo ao nuôi
- Đối với ao nuôi cũ:
Cũng giống như các ao nuôi đối tượng khác, ao sử dụng để nuôi cá Chim trắng vây vàng sau khi tháo khô tu sửa lại bờ ao, cống và hút hết bùn đáy ra. Thì tiến hành bón vôi lượng 10-15kg/100m2 ao
- Đối với ao nuôi mới:
Ao sau khi mới xây xong cần thau chua 2 - 3 lần sau đó căn cứ vào nồng độ pH của đất để bón vôi cải tạo với lượng 10 - 20kg/100m2 ao.
3. Lấy nước
Nước lấy vào được lọc kỹ qua lưới dày, sau khi mực nước trong ao đạt 1-1,2 m thì tiến hành gây màu nước bằng phân hữu cơ ủ kỷ liều dùng 10 - 20kg/100m2. Sau 5-7 ngày màu nước trong ao có màu xanh vỏ đậu thì tiến hành thả giống.
4. Thả giống
- Mật độ: tùy vào điều kiện cụ thể của từng ao nuôi, thị trường tiêu thụ, khả năng đầu tư, trình độ kỹ thuật của chủ hộ mà định ra mật độ nuôi cho thích hợp, thường từ 0, 5 - 1,0 con/m2 ao
- Cỡ cá đưa vào nuôi thương phẩm từ 10 - 20g/con để có thể thu hoạch sau khi nuôi từ 8 - 10 tháng.
- Chọn những con giống khỏe mạnh, không dị hình, dị tật, không mắc bệnh, bơi theo đàn trong nước. Cá trước khi thả cần phải thuần hóa độ mặn để độ mặn nước trong bao vận chuyển cá và ao nuôi chênh lệch nhau không quá 5‰
- Thời gian thả: Thả vào buổi sáng sớm hoặc chiều tối
- Kỹ thuật thả giống: Thả vào đầu chiều gió, trước khi thả đưa túi cá giống xuống ao trong vòng 5 - 10 phút cho cá thích ứng dần với môi trường nước. Sau đó mở túi thả cho cá giống ra từ từ.
5. Quản lý chất lượng nước
Thường xuyên kiểm tra các yếu tố môi trường nuôi (độ sâu, độ mặn, nhiệt độ, oxy hòa tan) và tình trạng sức khỏe cá. Thay nước cho ao nuôi theo chế độ thủy triều hoặc lấy nước từ ao chứa.
Duy trì mực nước trong ao luôn ở mức >1,2m. Thay nước ít nhất 2 lần/ tuần từ 20 - 50 % khối lượng nước ao, tùy theo chất lượng nước trong ao
Định kỳ 2 lần trong một tháng sử dụng các loại chế phẩm sinh học để cải tạo môi trường ao nuôi.
6. Quản lý thức ăn
Thức ăn hiện là vấn đề lớn mà hiện nay nghề nuôi cá biển đang phải đương đầu. Đối với cá Chim trắng vây vàng mặc dù chưa có thức ăn chuyên dùng, nhưng có thể dùng thức ăn tự chế hoặc thức ăn công nghiệp dùng cho các loại cá biển khác như: Cá Vược, Cá giò để cho ăn. Với thành phần Protein >45%.
Số lần cho ăn 2 lần/ngày vào các buổi 8 giờ và 17 giờ chỉ nên cho ăn lúc cá bơi gần mặt nước.
7. Phòng và trị bệnh thường gặp
Cá thường mắc bệnh trùng bánh xe và trùng quả dưa khi nhiệt độ nước từ 23 – 26oC. Ở miền bắc từ tháng 12 đến tháng 3 năm sau cá thường mắc bệnh. Khi cá bị bệnh thường bỏ ăn, bơi tách đàn không định hướng. Thân cá bị lở loét sau từ 2 - 3 ngày mắc bệnh. Phòng bệnh: luôn giữ nước ao sạch, tắm phòng cho cá 20 ppm (20 ml/m) formaline hàng tháng.
8. Thu hoạch
Trong khi nhiều loại cá khác phải đạt trọng lượng 1 kg mới cho thịt ngon và bán được giá, thì cá chim vây vàng chỉ cần nặng trên 3 lạng là có thể bán tỉa, chất lượng thịt vẫn đảm bảo.
Khi cá đạt 0,8 - 1kg tiến hành thu hoạch, có thể thu tỉa hay thu hoạch toàn bộ cùng một lúc tùy thuộc vào nhu cầu của thị trường.Cá chim vây vàng là loài dễ thu hoạch. Trước khi thu hoạch 1 ngày không cho cá ăn. Có thể dùng lưới kéo được trên 95% tổng số cá trong ao. Sau đó tháo cạn ao và thu nốt số còn lại.
Lưu ý, đây là loài vận động mạnh ngưỡng Oxy cao do đó không nên thu hoạch cá khi mặt trời chưa lên (trước 8h) hoặc trời âm u. Có thể vận chuyển cá chim vây vàng sống đến nơi bán bằng các thùng nhựa thể tích nước 1 - 1,5 m3 với mật độ cá vận chuyển 50 kg/m3 có thể vận chuyển trong thời gian từ 7 - 8 giờ.
Tài liệu tham khảo
Trung tâm khuyến nông Nghệ An.
