3 giá trị cốt lõi của chuyển đổi xanh trong ngành thủy sản

Phát triển xanh: Định hướng tương lai của ngành thủy sản Việt Nam

Ngành thủy sản và vai trò quan trọng trong nền kinh tế

Ngành thủy sản, đặc biệt là tôm, từ lâu đã trở thành trụ cột kinh tế của Việt Nam. Mỗi năm, con tôm đóng góp khoảng 40-45% tổng giá trị xuất khẩu thủy sản, tương đương 3,5-4 tỷ USD. Riêng năm 2024, xuất khẩu tôm nước lợ đạt 3,856 tỷ USD, tăng 14% so với năm trước. Thành tích này không chỉ khẳng định vị thế của Việt Nam trên bản đồ thủy sản thế giới mà còn tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho hàng triệu hộ nông dân, nhất là ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Phát triển bền vững theo hướng xanh

Để ngành thủy sản phát triển bền vững, Chính phủ đã có những bước đi cụ thể. Năm 2022, Đề án bảo vệ môi trường trong hoạt động thủy sản giai đoạn 2021-2030 được phê duyệt, đặt mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính, thích ứng với biến đổi khí hậu và xây dựng mô hình kinh tế xanh. Với ngành tôm, diện tích nuôi nước lợ năm 2024 đạt 737.000 ha, sản lượng 1,264 triệu tấn, tăng 5,3% so với năm trước. Những con số này cho thấy tiềm năng lớn, nhưng cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết về bảo vệ môi trường trong nuôi trồng.

Lý do chuyển đổi xanh là xu hướng tất yếu

Chuyển đổi xanh không chỉ là chuyện bảo vệ môi trường mà còn là cách để ngành thủy sản Việt Nam giữ vững vị thế. Các thị trường lớn như EU, Mỹ, Nhật Bản ngày càng siết chặt quy định về an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc và yêu cầu chứng nhận sinh thái như ASC hay GlobalGAP. Nếu không thay đổi, nguy cơ bị cấm nhập khẩu hay áp thuế cao là điều khó tránh. Hơn nữa, xu hướng tiêu dùng bền vững trên thế giới đang thúc đẩy bà con và doanh nghiệp phải hành động ngay từ bây giờ.

Chuyển dịch theo hướng xanh, sản xuất tuần hoàn là xu thế của nhiều doanh nghiệp thủy sản nhằm để đáp ứng về quy định, tiêu chuẩn về môi trường

3 giá trị cốt lõi trong chuyển đổi xanh ngành thủy sản

Mở rộng mô hình nuôi trồng bền vững

Mở rộng mô hình nuôi trồng bền vững là hướng đi quan trọng của chuyển đổi xanh. Bà con có thể áp dụng nuôi tôm sinh thái kết hợp rừng ngập mặn để tận dụng môi trường tự nhiên và giảm ô nhiễm. Các công nghệ hiện đại như Biofloc hay Micro-Nano Bubble Oxygen cũng được khuyến khích, giúp tối ưu dinh dưỡng, hạn chế chất thải và giữ ao nuôi sạch.

Cách làm này bảo vệ hệ sinh thái, nâng cao chất lượng tôm Việt Nam, đáp ứng chứng nhận ASC và tăng giá bán. Quan trọng hơn, nó đảm bảo nguồn lợi thủy sản lâu dài, giúp bà con nuôi tôm ổn định mà không lo đất, nước bị hủy hoại.

Quản lý nghề cá hiệu quả

Quản lý nghề cá hiệu quả là giá trị cốt lõi tiếp theo. Bà con cần nuôi tôm và khai thác thủy sản sao cho không làm cạn kiệt tài nguyên, bằng cách giảm hóa chất, dùng chế phẩm sinh học thay kháng sinh để kiểm soát dịch bệnh. Điều này giữ môi trường ao nuôi sạch, bảo vệ đa dạng sinh học và hỗ trợ tôm phát triển khỏe mạnh.

Khi quản lý tốt, tôm dễ đạt chứng nhận quốc tế như ASC hay GlobalGAP, mở đường vào thị trường EU, Mỹ. Bà con hưởng lợi từ giá bán cao, giảm rủi ro bị trả hàng, đảm bảo sinh kế bền vững.

Nâng cấp chuỗi giá trị trong hệ thống thức ăn thủy sản

Nâng cấp chuỗi giá trị tập trung vào kinh tế tuần hoàn. Bà con có thể tái chế vỏ tôm, bùn thải thành phân bón hữu cơ, chitin hay peptide, vừa giảm chất thải vừa tăng thu nhập. Doanh nghiệp cũng áp dụng công nghệ tiết kiệm nguyên liệu, tái sử dụng nước để tối ưu sản xuất.

Hiệu quả chuỗi giá trị phụ thuộc vào sự kết nối giữa bà con, doanh nghiệp chế biến và nhà xuất khẩu. Sản phẩm tôm xanh, đạt chuẩn ASC không chỉ bán giá tốt mà còn nâng tầm thương hiệu thủy sản Việt Nam, mang lợi ích chung cho ngành.