Cá tra thất thủ?

Không chỉ có Mỹ, châu Âu cũng đang mở chiến dịch bài trừ mạnh mẽ cá tra Việt Nam. Nếu mất thêm thị trường EU, xem như cá tra cũng khó “sống sót” tại thị trường Trung Quốc, dù nơi này sắp đứng số một nhập khẩu cá tra Việt Nam…

Cá tra thất thủ?
Thu hoạch cá tra của Việt Nam. Nguồn Internet

Đang có nhiều tín hiệu cho thấy, gần như chắc chắn luật nông trại (Farm Bill) sẽ được thi hành vào đầu tháng 9 tới đây. Rất khó để doanh nghiệp, người nuôi cá tra ở Việt Nam tìm ra được tính tương đồng với con cá da trơn (catfish) được nuôi cách nửa vòng trái đất ở Mỹ. Kiểu gì cũng phải có sự khác biệt, làm sao mà tương đồng hết 100% được, cho nên, các doanh nghiệp Việt Nam cần chuẩn bị trước.

Phía sau một vụ bán cổ phiếu

Giữa tuần trước, thông tin chủ tịch Vĩnh Hoàn bán một lúc 6 triệu cổ phiếu càng làm dấy lên lo ngại cá tra sắp hết cửa vào Mỹ vì luật Farm Bill. Cụ thể, trên thị trường chứng khoán, phiên 13/4/2017, mã chứng khoán VHC (Vĩnh Hoàn) xuất hiện lệnh thoả thuận 6 triệu cổ phiếu với mức giá 56.500 đồng, tương ứng tổng giá trị giao dịch 339 tỉ đồng. Vậy là, bà Khanh đã giảm lượng sở hữu cổ phiếu VHC từ 45,6 triệu cổ phiếu xuống còn 39,6 triệu cổ phiếu, tương đương gần 43% vốn điều lệ của VHC.

Giao dịch này cũng lập tức được giới thạo tin cá tra đồn đoán chủ tịch VHC đang chuẩn bị rút lui khỏi công ty vì nhiều lý do. Đã liên tục nhiều năm nay, Vĩnh Hoàn nắm vị trí dẫn đầu doanh số xuất khẩu cá tra và thị trường chính là Mỹ. Trong các kỳ xem xét hành chính thuế bán phá giá các năm gần đây, trong khi nhiều doanh nghiệp khác chịu mức thuế cao, thì Vĩnh Hoàn lại được hưởng thuế 0%, “nhờ vào kết quả thương lượng tốt”.

Vậy nên, cũng dễ hiểu, Vĩnh Hoàn coi thị trường Mỹ có tính sống còn như thế nào. Tuy nhiên, nếu Farm Bill được chính quyền Mỹ áp dụng vào tháng 9 tới đây, chắc chắn Vĩnh Hoàn là một trong những doanh nghiệp bị thiệt hại đầu tiên và nặng nhất trong ngành cá. Mất thị trường Mỹ, cuộc chơi lúc đó sẽ khác. Có thể Vĩnh Hoàn sẽ đánh mất mình vì thị trường Mỹ?

Chỉ cần nêu một dẫn chứng trên cũng đủ để thấy, thông tin về luật Farm Bill “nóng” như thế nào với con cá tra Việt Nam? Có thể, việc chủ tịch Vĩnh Hoàn bán cổ phiếu chỉ là việc để giải quyết chuyện cá nhân, nhưng trong thời điểm nhạy cảm có quá nhiều thông tin về Farm Bill không mấy tốt đẹp đang diễn ra thì đó vẫn là nguồn cơn của những sự bàn tán.

Ở một góc độ khác, ngay cả bản thân các nhà nhập khẩu Mỹ cũng nhận định chắc chắn Farm Bill sẽ thực thi, nên họ đang có động thái tích cực mua hàng vào để dự trữ. Một số hãng luật ở Mỹ đang hỗ trợ doanh nghiệp trong vụ kiện chống bán phá giá cá tra cũng nêu quan điểm: chính quyền Mỹ không có lý do gì để trì hoãn Farm Bill và họ khuyên Việt Nam nên kiện vụ Farm Bill ra WTO.

Trở lại vấn đề Farm Bill, trong một số nội dung mà bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) đã chuyển cho Việt Nam tham khảo, tất cả các khâu nuôi cá, vận chuyển, chế biến ở Việt Nam phải tương đồng với nuôi cá ở Mỹ.

Cá tra thất thủ

Chẳng hạn, người nuôi cá ở Mỹ khi thu hoạch thì vận chuyển cá bằng xe tải về nhà máy để chế biến. Nếu tương đồng, thay vì vận chuyển bằng ghe thì doanh nghiệp Việt Nam cũng phải sử dụng xe tải để chở cá. Chưa cần nói đến các thứ khác, chỉ cần một quy định này cũng có thể loại cá tra Việt Nam ra khỏi Mỹ, vì đặc điểm ao hầm ở Việt Nam trong vùng sâu, vùng xa, vùng sông nước thì không thể dùng xe tải chở cá được, mà bắt buộc phải dùng ghe.

Còn rất nhiều nội dung phi lý nữa. Chẳng hạn, trước đây, doanh nghiệp sử dụng bao bì, logo, nhãn mác của nhà nhập khẩu. Công đoạn đóng bao bì được thực hiện ngay tại nhà máy. Còn khi Farm Bill thực thi, doanh nghiệp phải dán nhãn theo quy định của Mỹ, hàng đến cảng phải xếp đúng quy định, các tấm phi le phải được sắp xếp thẳng hàng từ trên xuống dưới để USDA dễ kiểm tra. Hàng phải đưa vào kho hải quan để kiểm tra chất lượng, đóng dấu… trước khi đưa đi. Các khâu này vừa mất thời gian, tốn phí.

Nói chung là, doanh nghiệp, người nuôi cá tra có tài thánh mấy cũng không thể sửa cho tương đồng được. Bởi vậy nên, mới có nhiều ý kiến cực đoan cho rằng, chúng ta nên chuẩn bị tâm lý đi là vừa. Nguy cơ cá tra mất thị trường Mỹ vì luật Farm Bill là rất cao. Nhưng không chỉ có cá tra, hiện Mỹ đã áp dụng luật Farm Bill với con gà, con heo, nên các chuyên gia luật cũng dự báo, sau con cá tra sẽ là con tôm. Đến một lúc nào đó, con tôm Việt Nam cũng khó có đường vào Mỹ.

Mất thị trường Mỹ, ngành thuỷ sản Việt Nam, đặc biệt là con cá tra chẳng khác “người bị cụt một chân”. Lý do, tuy cá tra xuất vào Mỹ chỉ chiếm thị phần khoảng 20%, nhưng lâu nay, phân khúc cá tra ở Mỹ có chất lượng, giá bán hơn hẳn các thị trường khác, nên đã tạo dựng mặt bằng giá cũng như hình ảnh tốt đẹp cho miếng philê cá tra. Do đó, mất thị trường Mỹ không chỉ mất doanh số mà mất luôn một kênh “làm giá” và quảng bá hình ảnh, thương hiệu con cá tra.

Đến lượt châu Âu cũng thất thủ?

Thị trường Mỹ đã vậy, còn châu Âu, vốn đứng thứ 2 thị phần nhập khẩu cũng không khá hơn. Từ cuối năm ngoái, tại châu Âu, nhiều nước đã loại bỏ con cá tra khỏi quầy kệ hệ thống siêu thị nên doanh số xuất khẩu ba tháng đầu năm nay ở khu vực này đã giảm sút nghiêm trọng.

Nói tóm lại, cá tra Việt Nam chưa bao giờ được sống yên ổn ở thị trường này. Hết quỹ Quốc tế bảo vệ thiên nhiên (WWF) bài xích, rồi lại đến các hiệp hội bán lẻ châu Âu, Anh quốc và các hiệp hội nuôi trồng thuỷ sản sử dụng các kênh truyền hình để bôi bẩn. Năm ngoái, doanh số xuất khẩu cá tra vào EU đã sụt giảm mạnh, chỉ còn đứng sau Trung Quốc và Mỹ (trước đó luôn đứng thứ 2). Tuy nhiên, ba tháng đầu năm nay, cá tra vào châu Âu chỉ còn duy trì được ở Đức, còn thị trường trọng điểm là Tây Ban Nha thì mất sạch.

Như vậy, con cá tra, cuối cùng chỉ còn lại Trung Quốc, đúng như cái cách mà nhiều doanh nghiệp đang “say máu” xuất khẩu ồ ạt vào thị trường này. Sau gần hết quý 1 năm nay, kim ngạch xuất khẩu cá tra đạt 164 triệu USD, giảm 9,2% so với cùng kỳ và các thị trường Mỹ, EU, ASEAN đều giảm, còn Trung Quốc và Hong Kong tăng 58%, chiếm 16,7% trong tổng giá trị xuất khẩu cá tra.

Hiện tại, thị trường Trung Quốc đang có dấu hiệu “cả người bán, người mua” đều “say máu” chứ không riêng gì ai. Cả hai đều dành hết tâm trí, ưu tiên cho nhau. Đây thực sự là điều đáng lo ngại. Và ai cũng biết, “bẫy” ở thị trường Trung Quốc đang giăng ra để “đón lõng” con cá tra Việt Nam.

Chắc chắn một điều rằng, nếu cá tra Việt Nam gặp khó ở Mỹ và châu Âu, cho dù Trung Quốc vẫn có nhu cầu nhập khẩu số lượng lớn thì họ vẫn sẽ tìm cách chèn ép. Bởi cuộc chơi là do họ nắm giữ, nên không có lý do gì họ trả giá cao và hào sảng đến mức mua cả loại cá có chất lượng thấp như hiện tại.

TGTT
Đăng ngày 19/04/2017
Bảo Ngọc
Kinh tế

Hợp tác gia công xuất khẩu thủy sản thế mạnh xuất khẩu thủy sản của Việt Nam

Việt Nam có thế mạnh về chế biến thuỷ hải sản, do đó các doanh nghiệp thuỷ sản Nhật Bản mong muốn tăng cường hợp tác, đặt hàng gia công sản phẩm xuất khẩu đi các thị trường khác.

Tôm thẻ
• 12:50 21/03/2024

Hội nghị thượng đỉnh đổi mới thực phẩm xanh trở lại London

Hội nghị Thượng đỉnh Đổi mới Thực phẩm Xanh (Blue Food Innovation Summit) quy tụ ngành nuôi trồng thủy sản để khám phá những cơ hội và thách thức trong việc mở rộng quy mô sản xuất thực phẩm xanh đồng thời bảo vệ và khôi phục hệ sinh thái đại dương.

Hải sản
• 10:32 13/03/2024

Bệnh Tilv và vấn đề Brazil không nhập khẩu cá rô phi Việt Nam

Theo thông báo của Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường- NAFIQPM (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) kể từ ngày 14/2 Brazil tạm dừng nhập khẩu cá rô phi Việt Nam cho đến khi có kết luận rà soát bệnh do virus TiLV gây bệnh trên cá rô phi, vì đất nước này lo ngại việc nhập khuẩn làm lây lan dịch bệnh.

Cá rô phi
• 11:05 01/03/2024

Bình Định thực hiện nhiều mô hình nuôi trồng thủy sản đạt hiệu quả

Trong năm 2023 Trung tâm Khuyến nông tập trung triển khai các mô hình nuôi trồng thủy sản theo hướng đa dạng hóa các đối tượng nuôi, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất để nâng cao giá trị sản phẩm, gắn với liên kết tiêu thụ theo chuỗi giá trị đã góp phần hạn chế rủi ro bệnh dịch, cải thiện môi trường sinh thái vùng nuôi, tạo ra các sản phẩm an toàn sinh học, nâng cao giá trị kinh tế, đem lại thu nhập ổn định và bền vững cho người nuôi.

Các mô hình nuôi trồng thủy sản
• 09:59 29/02/2024

Các loài cá lóc nuôi cảnh thú vị cho người chơi cá cảnh

Trong những năm gần đây, việc nuôi cá lóc cảnh tại Việt Nam đã trở nên phổ biến hơn. Đây là loại cá săn mồi có nhiều màu sắc đẹp, mà trước đây chỉ được một số ít người chơi quan tâm.

Cá lóc cảnh
• 15:05 29/03/2024

Những điều cần biết về bệnh đốm trắng và biện pháp phòng bệnh hiệu quả

Bệnh đốm trắng trên tôm do virus gây ra là một trong những bệnh vô cùng nguy hiểm, tỷ lệ chết của tôm lên tới 90 – 100% chỉ sau từ 3 – 10 ngày nhiễm bệnh, xuất hiện chủ yếu khi nhiệt độ xuống thấp dưới 320C.

Bệnh đốm trắng trên tôm
• 15:05 29/03/2024

Công tác chuẩn bị để khởi đầu vụ nuôi mới thành công

Khi bắt đầu nuôi tôm hoặc sau mỗi kỳ thu hoạch, mọi người thường quan tâm đến việc chuẩn bị những gì để khởi đầu vụ nuôi mới thành công hơn và đạt được thuận lợi. Để bảo đảm rằng quá trình chuẩn bị ao nuôi tôm mới ít gặp rủi ro, tôm phát triển đều, cũng như để làm cho các vụ nuôi sau này trở nên dễ dàng hơn. Bài viết dưới đây sẽ trình bày những điểm cần lưu ý khi tiến hành chuẩn bị khởi đầu vụ nuôi mới cho bà con.

Tôm thẻ chân trắng
• 15:05 29/03/2024

Chuyển dịch xanh: Yêu cầu và cơ hội tăng cao với thủy sản

Ngày 28/3/2024, VCCI Cần Thơ tổ chức hội thảo “Chuyển dịch xanh: Thách thức, cơ hội cho doanh nghiệp ĐBSCL và giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp” trao đổi về những yêu cầu và cơ hội cho doanh nghiệp xuất khẩu trong bối cảnh giảm phát thải khí nhà kính.

Thủy sản
• 15:05 29/03/2024

Chất kích thích hệ miễn dịch ở tôm

Nhắc đến tôm, có lẽ bạn chưa biết chúng là một loài động vật không có cơ quan miễn dịch. Vì vậy, việc sử dụng chất kích thích miễn dịch là biện pháp hiệu quả giúp tăng cường đề kháng cho tôm, công cụ quan trọng trong quá trình kiểm soát bệnh tôm nuôi.

Tôm thẻ chân trắng
• 15:05 29/03/2024