Con tu hài phun nước mạnh đến mức nào?

Tu hài - “Voi biển” đắt giá của Việt Nam

Tu hài (tên khoa học: Lutraria rhynchaena) thuộc nhóm nhuyễn thể hai mảnh vỏ, họ hàng gần với nghêu và sò. Thế nhưng, điều khiến chúng trở nên “khác biệt” chính là chiếc vòi xi-phông - phần thân mềm dài, to, không thu hết vào vỏ. Nếu ví thân vỏ mỏng manh kia là “ngôi nhà di động”, thì chiếc vòi chính là “vũ khí sinh tồn” giúp chúng hít thở, ăn uống và thể hiện sức mạnh.

Tu hài chỉ chọn sống ở vùng biển thật sạch, có độ mặn cao và đáy cát mịn, nơi nước trong vắt và dòng chảy ổn định. Ở Việt Nam, “quê hương” của loài này tập trung ở Vân Đồn (Quảng Ninh), Khánh Hòa và Phú Quốc. Vì vừa hiếm, vừa khó nuôi, tu hài trở thành một trong những đặc sản đắt đỏ nhất vùng biển Việt, được mệnh danh là “vàng trắng” dưới cát.

Bí mật về chiếc vòi độc đáo của tu hài

Thực ra, đó chính là nước biển mà tu hài hút vào để lọc thức ăn, giúp cơ thể trao đổi chất và duy trì môi trường bên trong ổn định. Vòi xi-phông của tu hài gồm hai ống riêng biệt: một ống hút nước chứa phiêu sinh vật và oxy, một ống thải nước ra. Khi cảm thấy nguy hiểm, các cơ vòng quanh vòi co mạnh, ép khối nước phóng ra với áp lực lớn, tạo thành “vòi phun tự nhiên” đầy uy lực.

Theo người nuôi, tu hài trưởng thành có thể phun nước xa gần một mét, tùy vào kích thước và mức độ kích động. Một hiện tượng vừa vui mắt, vừa hé lộ sức sống đáng kinh ngạc của loài nhuyễn thể này.

Bật mí thú vị về cơ chế hoạt động chiếc vòi độc đáo của tu hài

Hé lộ phản xạ sinh tồn kỳ lạ của tu hài

Đây là cơ chế sinh tồn tinh vi, hình thành qua hàng triệu năm tiến hóa. Mỗi cú “phun” thực chất là phản xạ co thắt mạnh của cơ vòng quanh vòi, giúp ép nước ra ngoài với áp lực lớn khi cảm thấy bị đe dọa. Tia nước mạnh kèm âm thanh bất ngờ vừa là cách tu hài tự vệ - khiến cua, cá nhỏ hay con người giật mình - vừa giúp tống cát và vật lạ ra khỏi cơ thể, giữ sạch và an toàn.

Không chỉ để phòng vệ, tu hài còn phun nước xuống nền cát khi đào hang, làm tơi lớp trầm tích để chui sâu hơn. Kết hợp với “chân” nhỏ, chúng có thể vùi mình sâu hàng chục cm trong thời gian ngắn - một kỹ năng ẩn náu bậc thầy giữa đáy biển. Ngoài ra, trong điều kiện bình thường, những lần phun nhẹ còn giúp chúng lọc thức ăn, thải CO₂ và làm sạch cơ thể. Đây là hoạt động duy trì sự sống hàng ngày, khác hẳn với khi chúng tự vệ.

Khả năng phun nước của tu hài không chỉ là một hiện tượng khiến con người thích thú, mà còn là bằng chứng cho thấy thiên nhiên luôn ẩn chứa những cơ chế hoàn hảo. Chiếc vòi của tu hài là một ví dụ tuyệt vời về sự thích nghi của sinh vật biển. Mỗi tia nước mà tu hài phóng ra là một phản xạ kết hợp giữa sự thông minh, bản năng và tiến hóa. Nhờ nó, loài nhuyễn thể nhỏ bé này có thể sinh tồn, phát triển và trở thành biểu tượng của một vùng biển sạch, trù phú và tinh khiết.

Lần tới, nếu bắt gặp một con tu hài phun nước, hãy nhớ rằng bạn đang chứng kiến “phép phòng thân” kỳ diệu của một sinh vật đã tồn tại hàng nghìn năm dưới đáy đại dương.