Công thức cải thiện FCR nuôi tôm: Bí quyết nằm ở kỹ thuật cho ăn

Chi phí thức ăn thường chiếm tỷ trọng lớn nhất trong vụ nuôi, có thể lên tới 60%. Việc tôm ăn nhiều nhưng chậm lớn dẫn đến hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR) cao, ảnh hưởng đến lợi nhuận. Vấn đề này thường xuất phát từ việc quản lý cho ăn chưa sát với nhu cầu thực tế của tôm trong từng thời điểm.

Nhá tôm ăn
Điều gì quan trọng nhất để người nuôi cải thiện FCR

Vì sao tôm ăn nhiều mà không lớn?

Nhiều bà con thắc mắc sao mình đổ cám nhiều mà tôm chậm lớn. Có ba lý do chính làm tốn cám: 

- Một là thời tiết, tôm là loài rất nhạy cảm, trời trở lạnh hay mưa gió là nó lười ăn ngay, nhưng ta không biết vẫn tạt cám đều thì lượng thừa đó tan vào nước hết. 

- Hai là gan ruột tôm yếu, tôm ăn vào rồi thải ra chứ không hấp thu được bao nhiêu. 

- Ba là cách cho ăn chưa chuẩn, lúc tôm đói thì cho ít, lúc tôm no lại ép ăn, thành ra vừa tốn tiền vừa sinh khí độc dưới đáy ao.

Các phương pháp cho ăn phổ biến

Hiện nay, người nuôi thường áp dụng ba hình thức: rải tay, dùng vó (nhá) và máy cho ăn. Rải tay cho phép quan sát trực tiếp hoạt động của tôm nhưng thức ăn phân bố không đều, dễ dẫn đến tình trạng tôm phân đàn.

Sử dụng máy cho ăn giúp thức ăn được phun đều khắp mặt ao, tôm dễ tiếp cận mồi hơn. Máy cũng hỗ trợ chia nhỏ lượng thức ăn thành nhiều cữ trong ngày, phù hợp với tập tính ăn liên tục của tôm. Tuy nhiên, hạn chế của máy là hoạt động theo lập trình sẵn. Nếu không được điều chỉnh kịp thời khi thời tiết xấu, máy vẫn hoạt động sẽ gây dư thừa thức ăn.

Cách nhận biết tôm ăn mạnh – ăn yếu

Để tối ưu hóa lượng thức ăn, người nuôi cần dựa vào các dấu hiệu thực tế từ tôm. Quan sát vó (nhá) sau khi cho ăn là cách hiệu quả nhất. Nếu thức ăn trong vó hết sạch, đường ruột tôm to, đen và liền mạch, có thể tăng nhẹ lượng thức ăn cho cữ kế tiếp. Ngược lại, nếu vó còn thừa hoặc ruột tôm đứt khúc, màu sắc nhợt nhạt, cần giảm ngay 30-50% lượng thức ăn.

Chu kỳ lột xác cũng là yếu tố cần lưu ý. Vào những ngày tôm lột vỏ đồng loạt, sức ăn sẽ giảm, người nuôi cần giảm lượng cám và bổ sung khoáng chất. Khi vỏ tôm đã cứng lại, nhu cầu năng lượng tăng cao, lúc này mới là thời điểm tăng lượng thức ăn. Ngoài ra, khi trời âm u, oxy hòa tan thấp, tôm cũng sẽ giảm ăn tự nhiên.

STTHiện tượng xảy raĐiều chỉnh thức ăn so với lượng cho ăn hàng ngày (%)
1Cho tôm ăn gặp mưaCho ăn 50% hoặc đợi sau khi hết mưa
2Màu nước tảo đậmCho ăn 70% trong 3 ngày hoặc đến khi tảo giảm
3Tôm lột xác nhiều (pH = 8 – 9)Cho ăn 30% vào buổi chiều, 40% vào buổi tối, 10% vào buổi sáng
4Tôm đang lột xác (pH < 8)Cho ăn 80%
5Trời có gió nhiềuCho ăn 60%
6Tảo tànCho ăn 50% đến khi nước được làm sạch bằng quạt khí mạnh và sử dụng chế phẩm sinh học
7Thay nước ít (môi trường ít biến động)Cho ăn 80%, chia làm 2 bữa
8Thay nước nhiều (môi trường biến động nhiều)Cho ăn 50% trong 1 ngày
9Dùng hoá chất xử lý nước aoCho nhịn ăn 1 bữa
10Tôm nổi đầu vào gần sángCho nhịn ăn 1 ngày

Ứng dụng công nghệ để tối ưu hóa chi phí thức ăn

Bên cạnh việc quan sát thủ công, xu hướng sử dụng các thiết bị cho ăn thông minh đang giúp người nuôi kiểm soát FCR chặt chẽ hơn. Nhiều trại nuôi đang chuyển sang các dòng máy tự động như Farmext Feeder để tránh lãng phí do rải tay không đều. Ưu điểm của thiết bị này là làm cho việc vận hành và ứng phó với thời tiết cũng trở nên nhẹ nhàng hơn nhờ tính năng điều khiển từ xa. 

Khi trời mưa lớn hoặc quan sát thấy tôm giảm ăn, người nuôi chỉ cần thao tác trên điện thoại để giảm lượng hoặc ngưng máy ngay lập tức mà không cần đội mưa ra ao. Điều này ngăn chặn kịp thời việc máy vẫn phun cám khi tôm đã ngừng ăn, giữ cho môi trường nước luôn sạch. Đặc biệt, chủ trại không cần lo tôm bị đói vì khi hết thức ăn hoặc kẹt máy, hệ thống sẽ tự động gửi tin báo về điện thoại để kịp thời xử lý. Mọi số liệu cho ăn đều được lưu tự động, giúp việc tính toán chi phí cuối vụ trở nên đơn giản và chính xác.

Cải thiện FCR đòi hỏi sự kết hợp giữa việc chọn thức ăn chất lượng và kỹ thuật quản lý linh hoạt. Việc quan sát sát sao biểu hiện của tôm cùng với sự hỗ trợ của các công cụ điều chỉnh chính xác sẽ giúp người nuôi hạn chế thất thoát, giữ môi trường nước ổn định.

Đăng ngày 04/12/2025
Hồng Hà @hong-ha
Nuôi trồng

FLOCponics: Sự tích hợp hoàn hảo của công nghệ biofloc và cây thủy canh

FLOCponics là một loại Aquaponics thay thế tích hợp công nghệ biofloc (BFT) với sản xuất cây trồng không sử dụng đất.

flocponics
• 15:51 07/03/2022

Mô hình nuôi ba ba lãi 300 triệu đồng/năm

Mô hình nuôi ba ba của ông Lương Thành Kỷ, ở thị trấn Búng Tàu, huyện Phụng Hiệp. Qua 14 năm phát triển, đến nay đàn ba ba sinh sản của ông Kỷ đã phát triển hơn 1.500 con, mỗi năm xuất bán ra thị trường từ 8.000-10.000 con giống, trừ hết các khoản chi phí, lợi nhuận gần 300 triệu đồng/năm.

Ba ba.
• 09:38 14/06/2021

Kinh tế ổn định nhờ nuôi ba ba sinh sản

Hơn 20 năm nuôi ba ba sinh sản, anh Nguyễn Đức Lợi, ấp Phước Thọ B, xã Mỹ Phước, huyện Mỹ Tú, tỉnh Sóc Trăng có cuộc sống khấm khá. Gắn bó lâu năm với con ba ba một phần cũng vì sự yêu thích loài vật này, ba ba lại dễ nuôi, nhẹ công chăm sóc, thị trường tiêu thụ tốt, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho gia đình anh.

• 15:40 03/03/2021

Thu trăm triệu đồng mỗi năm từ nuôi ba ba

Nuôi ba ba gai là một công việc đòi hỏi phải có nguồn vốn lớn và kỹ thuật cao. Nhưng bằng ý chí, nghị lực, sự đam mê tận tụy với công việc cùng với áp dụng các kiến thức khoa học kỹ thuật mà ông Phạm Tất Đạt ở xã Yên Bình, thành phố Tam Điệp đã thành công, vươn lên trở thành triệu phú.

kỹ thuật sản xuất giống baba
• 10:00 30/05/2017

Kỹ thuật nuôi thương phẩm hải sâm cát trong ao

Trong những năm gần đây, hải sâm cát được xem là một trong những đối tượng nuôi mới có giá trị kinh tế cao, góp phần đa dạng hóa đối tượng nuôi thủy sản và cải thiện môi trường ao nuôi ven biển.

Hải sâm cát
• 13:52 30/12/2025

Tự ủ thức ăn lên men: Tiết kiệm chi phí hay đang rước họa vào ao?

Trong bối cảnh giá thức ăn leo thang, phong trào tự ủ thức ăn bằng men vi sinh đang nở rộ như một giải pháp tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, ít ai lường trước được cái bẫy vô hình mang tên nấm mốc và độc tố, có thể đánh sập cả vụ nuôi chỉ sau một đêm nếu quy trình ủ không được kiểm soát chặt chẽ.

Thức ăn tôm
• 11:56 30/12/2025

Cùng nâng kiềm nhưng hiệu quả có thật sự giống nhau?

Vôi và bicar đều được sử dụng để nâng kiềm trong ao nuôi nhưng mỗi loại có cơ chế tác động và hiệu quả khác nhau. Vì vậy, hiệu quả chỉ thực sự phát huy khi được áp dụng đúng hoàn cảnh và đúng thời điểm.

Ao tôm
• 11:51 29/12/2025

Thương lái đang thay đổi cách mua tôm như thế nào?

Trong bối cảnh ngành tôm Việt Nam năm 2025 đang phục hồi mạnh mẽ nhưng phải đối mặt với các rào cản thương mại phức tạp, chân dung của "thương lái" đã có sự thay đổi mang tính bước ngoặt.

Tôm
• 14:15 26/12/2025

Novaland bất ngờ lấn sân sang thủy sản

Thông qua công ty con là Địa ốc Ngân Hiệp, Tập đoàn Novaland vừa chính thức nắm giữ hơn 24% vốn tại Tổng công ty Thủy sản Việt Nam (Seaprodex). Động thái này được xem là bước đi chiến lược nhằm đa dạng hóa hệ sinh thái kinh doanh bên cạnh lĩnh vực cốt lõi là bất động sản.

Seaprodex
• 04:12 01/01/2026

Tại sao vỏ tôm không chứa nhiều canxi như chúng ta lầm tưởng?

Từ trước đến nay, nhiều người vẫn tin rằng vỏ tôm là bộ phận chứa nhiều canxi nhất và việc ăn cả vỏ sẽ giúp bổ sung khoáng chất này cho cơ thể. Tuy nhiên, dưới góc nhìn khoa học, đây là một quan niệm chưa chính xác.

Vỏ tôm
• 04:12 01/01/2026

Xu hướng nuôi ruồi lính đen làm thức ăn thủy sản

Giá bột cá tăng phi mã đang bào mòn lợi nhuận của người nuôi tôm cá. Trong bối cảnh đó, mô hình nuôi ruồi lính đen nổi lên như một giải pháp đột phá, hứa hẹn vừa giảm chi phí thức ăn, vừa giải quyết bài toán môi trường theo hướng kinh tế tuần hoàn.

Ruồi lính đen
• 04:12 01/01/2026

Thói quen tiêu thụ tôm tại thị trường phương Đông và phương Tây

Sự khác biệt trong cách ăn tôm không đơn thuần là khẩu vị, mà phản ánh hai triết lý văn hóa ẩm thực đối lập giữa phương Đông và phương Tây – từ việc ăn đầu tôm, giữ vỏ, rút chỉ lưng cho đến cách chế biến và thưởng thức.

Món tôm
• 04:12 01/01/2026

Gia Lai chuyển đổi nghề, giải bản tàu cá: Giải pháp căn cơ cho sinh kế ngư dân

Trong bối cảnh nguồn lợi thủy sản ngày càng suy giảm, yêu cầu quản lý nghề cá ngày một chặt chẽ, việc bảo đảm sinh kế ổn định cho ngư dân đang trở thành thách thức lớn đối với các địa phương ven biển.

Vận chuyển cá
• 04:12 01/01/2026
Some text some message..