Đặc điểm phát triển tuyến sinh dục cá chim đen

Tìm hiểu đặc điểm sinh học của cá chim đen, tạo điều kiện cho việc nghiên cứu quy trình sản xuất giống nhân tạo để phát triển đối tượng nuôi.

Cá chim đen
Cá chim đen có giá trị dinh dưỡng cao, khá phổ biến ở Việt Nam.

Cá chim đen có tên khoa học là Parastromateus niger, đây là loài thuộc họ cá khế (Carangidae), bộ cá vược (Perciformes). Trên thế giới cá chim đen phân bố ở các vùng: Nam Phi, Mozambique, Kenya, biển Ả Rập, vịnh Bengal, Indonesia, Philippines, Trung Quốc, miền Nam Nhật Bản và Úc. Nhưng phong phú nhất trên bờ biển phía Tây của Ấn Độ và Indonesia. Ở Việt Nam chúng phân bố nhiều ở vịnh Bắc Bộ, vùng biển Trung Bộ và Đông, Tây Nam Bộ (Froese and Pauly, 2014). 

Cá chim đen là loài ăn động vật, thức ăn chủ yếu là động vật không xương sống cỡ nhỏ, cá con và giáp xác (Pati, 1983; Dadzie, 2007). Đây là loài cá có giá trị dinh dưỡng và kinh tế cao, là đối tượng khai thác phổ biến ở nhiều nơi trên thế giới và ở Việt Nam.

Mùa vụ sinh sản cá chim đen

Kết quả phân tích cho thấy hệ số điều kiện của cá trong thời gian nghiên cứu dao động thấp từ tháng 05 đến tháng 09 (0,0272 ± 0,0006). Hệ số điều kiện cao nhất vào tháng 10 (0,0282 ± 0,0001). Hệ số thành thục (GSI) cao nhất vào tháng 08 (cá cái 4,68%; cá  đực 1,29%), GSI thấp nhất vào tháng 04 (cá cái: 1,52%, cá đực: 0,59%). Tỷ lệ thành thục tuyến sinh dục của cá cái và cá đực tăng từ tháng 06 đến tháng 10, cao nhất vào tháng 08 (cá cái: 64%; cá đực: 82%).

Điều đó cho thấy mùa vụ sinh sản tự nhiên của cá chim đen phân bố vùng biển Sóc Trăng-Cà Mau từ tháng 06 đến tháng 10, sinh sản tập trung vào tháng 08 trong năm. Sức sinh sản tuyệt đối của cá chim đen dao động từ 21.756  đến 1.784.151 trứng/cá thể. Sức sinh sản tương  đối của cá 629 trứng/g cá cái với khối lượng thân dao  động từ 237,52  đến 1.491,00 g/cá thể. Mối tương quan thấp đã được tìm thấygiữa sức sinh sản tuyệt đối và khối lượng thân cá (r=0,51). 

Kết quả nghiên cứu này cho thấy: cá chim đen  phân bố vùng biển Sóc Trăng-Cà Mau bước vào mùa sinh sản muộn hơn khoảng 02 tháng so với cá chim đen phân bố ở vùng biển Ả-Rập (Dadzie et al., 2009).  

Theo Dadzie et al. (2009) thì nhiệt độ vùng biển Ả-Rập biến động từ 28-36oC từ tháng 06 đến tháng 10 trong khi thời gian này ở vùng biển Sóc Trăng-Cà Mau có gió mùa Tây Nam hoạt động mạnh, gây mưa nhiều, nhiệt độ nước biến động từ 28-30oC (Mai Viết Văn, 2014 và Đỗ Ngọc Quỳnh,2010). Do phân bố ở môi trường có nhiệt độ thấp hơn nên cá có thời gian tích lũy tổng nhiệt thành thục chậm hơn, do đó cá có mùa sinh sản muộn hơn.

Các giai đoạn phát triển noãn sào 

Giai đoạn I : Noãn sào phân thành 2 thùy dạng sợi nhỏ, có màu hồng phấn hơi trong.  

Giai đoạn II: Noãn sào tăng kích thước và có màu vàng tươi.

Giai đoạn III: Noãn sào tăng nhanh kích thước, noãn sào phồng dầy lên, trên bề mặt có xuất hiện các mạch máu nhỏ. Màu sắc noãn sào chuyển từ màu vàng tươi sang màu vàng nhạt. Bằng mắt thường có thể quan sát thấy các hạt trứng nằm bên trong màng võ trứng.

Giai đoạn IV: Noãn sào phát triển lớn và phân thùy không rõ ràng. Có rất nhiều mạch máu phân bố trên bề mặt của noãn sào. Noãn sào có màu vàng nhạt. Mắt thường rất dễ quan sát thấy các noãn bào nằm bên trong màng trứng.


        Lát cắt noãn sào giai đoạn I                                    Lát cắt noãn sào giai đoạn II

      Lát cắt noãn sào giai đoạn III                               Lát cắt noãn sào giai đoạn IV

Các giai đoạn phát triển tinh sào 

Giai đoạn I : Tinh sào có dạng hình sợi, có phân thùy nhỏ, màu trắng trong, nằm ôm sát phía cột sống của thân cá. Quan sát bằng mắt thường không thể xác định giới tính của cá. Phân tích mô học có sự hiện diện của tinh nguyên bào, số lượng tinh nguyên bào lớn nằm trong các bào nang. Trên lát cắt chỉ thấy các tế bào bắt màu hồng nhạt của thuốc nhuộm Eosin.

Giai đoạn II: Tinh sào gia tăng kích thước và có màu trắng sữa nhạt. Có sự xuất hiện của tinh trùng trong các tinh nang (bắt màu tím xanh của hematoxylin). Có sự xuất hiện các túi sinh tinh chứa cáctinh bào.  Giai đoạn này chưa thấy có sự xuất hiện của tinh trùng. 

Giai đoạn IV: Tinh sào tăng thêm kích thước so với giai đoạn II, có màu trắng đục Tinh sào mở rộng, bề mặt tinh sào phồng lên và căng tròn, quan sát bằng mắt thường thấy bên trong có chứa nhiều tinh trùng có màu trắng đục như bông sữa. 

Phân tích mô học giai đoạn này đã thấy tinh trùng đã thoát ra khỏi tinh nang và được chứa đầy trong các tuyến và ống dẫn tinh. Trên lát cắt cho thấy các tuyến chứa  tinh trùng bắt màu tím xanh rất rõ với heamatoxylin.




Lát cắt tinh sào giai đoạn I, II, III, IV


Kết quả từ nghiên cứu cung cấp thêm thông tin mới về đặc điểm sinh học của đối tượng này tạo điều kiện cho việc nghiên cứu quy trình sản xuất giống nhân tạo loài cá này để phát triển đối tượng nuôi. Sức sinh sản của cá chim đen cao nên thuận lợi cho việc khai thác loài cá này quanh năm. Tuy nhiên, cần tránh các hoạt động khai thác cá vào mùa sinh sản, nhằm tạo điều kiện giúp cá tái tạo quần đàn tự nhiên.

Theo Mai Viết Văn - Trường Đại học Cần Thơ

Đăng ngày 10/06/2020
Như Huỳnh
Sinh học

Bản chất kiềm trong ao nuôi tôm

Độ kiềm là tổng lượng các ion bicarbonate (HCO₃⁻), carbonate (CO₃²⁻) và đôi khi hydroxide (OH⁻) trong nước. Các ion này có khả năng trung hòa axit trong nước.

Ảnh bìa
• 10:00 05/12/2024

Vai trò của các thành phần ion đối với sự phát triển của tôm

Để vụ nuôi tôm được thành công thì việc quản lý chất lượng, môi trường nước ao nuôi là một trong những yếu tố chủ chốt không thể bỏ qua, ngoài những thông số chính thì các thành phần ion trong ao cũng đóng vai trò quan trọng không kém đối với sức khỏe và sự tăng trưởng của tôm.

Tôm thẻ
• 10:28 29/11/2024

Sự hỗ trợ nhau ở các bộ phận trên cơ thể tôm

Mỗi bộ phận của tôm, từ vỏ ngoài cứng cáp đến các cơ quan tiêu hóa, hô hấp và bài tiết, đều giữ vai trò riêng biệt nhưng lại không thể hoạt động một cách độc lập. Sự liên kết này giúp tôm bảo vệ bản thân trước các mối nguy, tận dụng dinh dưỡng và duy trì sức khỏe.

Tôm thẻ chân trắng
• 10:33 13/11/2024

Thị trường đang phát triển thúc đẩy nhu cầu về ngành nuôi trồng rong biển

Theo báo cáo mới, mặc dù nhiều người vẫn không chắc chắn về khả năng và tính lâu dài của việc chiết xuất carbon từ rong biển, nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy carbon từ rong biển có tác động đến môi trường thấp hơn so với các sản phẩm truyền thống.

Rong biển
• 14:13 25/09/2023

Tép hòa vị Tết 2025: Làng Vũ Đại đỏ lửa kho cá tiền triệu ngày giáp tết

Mỗi khi xuân về, khi các làng quê khác tấp nập chuẩn bị gói bánh chưng, bánh tát, làng Vũ Đại (Hà Nam) lại bận rộn với các niêu cá kho nghi ngút khói. Những ngày cuối năm, cả làng như đạp nhịịt, đỏ lửa cả ngày lẫn đêm để kịp giao những niêu cá trọn vẹn cho khách hàng trên khắp mọi miền Tổ quốc.

Cá kho làng Vũ Đại
• 11:50 12/01/2025

Xuất khẩu tôm Ecuador gặp khó khăn: Dự báo đầy thách thức cho năm 2025

Ngành xuất khẩu tôm đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Ecuador, không chỉ cung cấp nguồn thu ngoại tệ lớn mà còn tạo công ăn việc làm cho hàng triệu lao động.

Tôm
• 11:50 12/01/2025

Loài cá được mệnh danh là "phù thủy" dưới đại dương

Cá mặt quỷ không chỉ được thiên nhiên “ưu ái” ban tặng một vẻ ngoài “ma chê quỷ hờn” mà còn sở hữu thêm kỹ năng ngụy trang và phản công bằng nọc độc vô cùng đáng sợ hệt một phù thủy thực thụ dưới đại dương.

Cá mặt quỷ
• 11:50 12/01/2025

Nâng cao công tác quản lý tàu cá, đảm bảo an toàn cho người và tàu cá hoạt động thủy sản

Hiện nay công tác bảo đảm an toàn cho người và tàu cá hoạt động thủy sản đang tiếp tục đối mặt với một số khó khăn, thách thức như các hình thái thời tiết cực đoan trên biển đang ngày càng phức tạp, khó lường do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.

Tàu cá
• 11:50 12/01/2025

Tăng cường công tác phòng, chống dịch bệnh thủy sản trên địa bàn tỉnh Bình Định năm 2025

Ngày 03/01/2025, UBND tỉnh Bình Định ban hành Kế hoạch số 02/KH-UBND về phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm và thủy sản năm 2025 trên địa bàn tỉnh Bình Định.

Nhá tôm
• 11:50 12/01/2025
Some text some message..