Hội chứng tôm chết sớm EMS và hoại tử gan tụy cấp AHPND là khác nhau

Kể từ lần đầu tiên xuất hiện vào năm 2009, bệnh hoại tử gan cấp tính (AHPND) đã gây ra tổn thất lớn cho các trang trại nuôi tôm trên toàn thế giới. Tuy nhiên có sự nhầm lẫn khi đánh đồng khái niệm hội chứng tử vong sớm (EMS) là bệnh hoại tử gan tụy cấp (AHPND).

Hội chứng tôm chết sớm EMS và hoại tử gan tụy cấp AHPND là khác nhau
Hình ảnh tôm thẻ chân trắng bị nhiễm AHPND (mũi tên). Ảnh:aem.asm.org

EMS được đặt tên bởi những người nuôi tôm châu Á vào khoảng năm 2009 để mô tả hội chứng tử vong sớm ở tôm, không giải thích được nguyên nhân, gây tỉ lệ tử vong cao trong các ao nuôi của họ ở giai đoạn 30 đến 40 ngày nuôi đầu tiên. Chưa gọi là bệnh mà là hội chứng vì nó tập hợp các dấu hiệu và triệu chứng thường xuyên xuất hiện mà chưa biết nguyên nhân làm cho tôm chết rất nhanh sau khi thả. 

Đến giữa năm 2011, Lightner và cộng sự đã nhận biết một dấu hiệu mô bệnh học mới ở một số tôm EMS được đặc trưng bởi sự bong tróc của các tế bào biểu mô ống gan tụy, cho nên nó được gọi là hội chứng hoại tử gan cấp tính (AHPNS) và sau đó vào năm 2013 TS Trần Hữu Lộc và cộng sự đã phát hiện ra các chủng vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus là tác nhân gây bệnh của AHPNS. Sau đó tên của bệnh đã được đổi thành bệnh hoại tử gan cấp tính (AHPND).

Các chủng Vibrio parahaemolyticus, chứa một plasmid độc hại có chứa các gen độc pirA và B (pirAB). Gần đây, AHPND được báo cáo là do các loài Vibrio khác như Vibrio harveyi , Vibrio campbellii Vibrio owensii, chúng cũng đã được tìm thấy có chứa các plasmid độc lực giống với pirAB của vi khuẩn V. parahaemolyticus (Han, Tang, Aranguren, & Piamsomboon, 2017 ; Xiao et al., 2017).

EMS, AHPND, hội chứng chết sớm, hoại tử gan tụy cấp

Tôm thẻ chân trắng bị bệnh hoại tử gan tụy cấp do Vibrio owensii mang gen độc lực

AHPND gây ra tỷ lệ tử vong cao trong ao nuôi tôm, nhưng sự xuất hiện của nó quá cao nếu bị đánh đồng với EMS. Một nghiên cứu (Sanguanrut et al. , 2018 ) đã được thực hiện ở Thái Lan từ ngày 19/8/2013 đến ngày 23/4/2014 trên 200 ao nuôi tôm được chọn ngẫu nhiên trước khi thả ở những khu vực có dịch bệnh chết sớm (EMS). Tỷ lệ xuất hiện dịch bệnh chung đối với các ao EMS trong nghiên cứu này là 16,3% nhưng chỉ 56% trong số các ao EMS này được chẩn đoán mắc bệnh hoại tử gan tụy cấp AHPND.

Điều này cho thấy hội chứng chết sớm trên tôm là do nhiều nguyên nhân và AHPND chỉ là một trong số những nguyên nhân đó. Vì lý do này, điều quan trọng là chẩn đoán nguyên nhân gây tử vong trong ao EMS và không đánh đồng nó với AHPND.

Xem bản tiếng anh tại: Journal of the World Aquaculture Society, Anuphap Prachumwat, Suparat Taengchaiyaphum, Natthinee Mungkongwongsiri, Diva J. Aldama-Cano, Timothy W. Flegel and Kallya Sritunyalucksana

Đăng ngày 15/02/2019
NIMDA
Dịch bệnh

Ghẹ vuông chắc thịt không thua ghẹ biển!

Nếu có dịp về Năm Căn, Ngọc Hiển, Ðầm Dơi, ngoài tôm, cua, cá, sò…. thì đừng quên thưởng thức đặc sản ghẹ vuông. Ghẹ vuông chắc thịt, ngon nên được nhiều người dân địa phương, du khách cũng như thị trường tiêu thụ ưa chuộng.

Ghẹ vuông
• 11:58 07/06/2021

Ảnh đẹp thủy sản: Món ăn mang đậm nét đồng quê Việt

Ảnh đẹp thủy sản hôm nay lại mang chúng ta đến gần hơn với những món ăn gắn liền của tuổi thơ qua các nhìn ảnh vô cùng đẹp đẽ, những món ăn mà đã gắn liền với biết bao thế hệ.

Cua đồng.
• 19:49 28/05/2021

Ảnh đẹp: Loài hoa của miền sông nước

Miền Tây không chỉ có sông nước mênh mông mà cảnh sắc lại hữu tình. Kết hợp từ những loài hoa tím hồng rực rỡ hòa quyện tạo nên màu sắc của đồng bằng. Đi đâu chúng ta cũng có thể bắt gặp dễ dàng các loài hoa ấy.

Hoa sen.
• 12:13 24/05/2021

Nhật ký về quê

Quê hương là chùm khế ngọt, dù bạn có đi xa bao lâu thì quê hương cũng luôn mở vòng tay chào đón bạn quay trở về, nếu có một ngày bản thân cảm thấy mệt mỏi ở chốn sài gòn nhộn nhịp thì hãy tạm gác mọi chuyện về quê một chuyến nhé!

Tôm càng xanh.
• 13:44 20/05/2021

Đột phá mới xử lý nấm và phân trắng trên tôm bằng công nghệ Nano

Trước những thách thức dai dẳng từ nấm đồng tiền, nấm thủy mi và các bệnh đường ruột như phân trắng, một giải pháp công nghệ mới đang thu hút sự chú ý của ngành tôm.

Lễ ra mắt
• 17:00 14/11/2025

Acid Butyric – Tăng cường đề kháng tự nhiên của tôm

Acid Butyric vừa chống lại Vi khuẩn Vibrio spp, vừa củng cố sức khỏe đường ruột cho tôm.

Acid Butyric củng cố sức khỏe đường ruột cho tôm
• 10:00 31/08/2025

Vibrio tăng mạnh tại vùng nuôi: Gây bệnh ra sao và xử lý thế nào?

Theo cảnh báo từ Farmext LAB, nửa đầu 8/2025 tình hình khuẩn Vibrio đang duy trì mức cảnh báo cao ở các vùng nuôi. Việc phân tích quá trình gây bệnh trong gan tụy tôm và áp dụng các biện pháp xử lý kịp thời.

Tình hình khuẩn Vibrio đang duy trì mức cảnh báo cao ở các vùng nuôi
• 11:00 26/08/2025

Bệnh hoại tử thần kinh (VNN) trên cá chẽm

Cá chẽm là một trong những đối tượng nuôi thương phẩm có giá trị cao và được ưa chuộng tại nhiều quốc gia Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, một trong những thách thức nghiêm trọng đối với người nuôi cá chẽm hiện nay là bệnh hoại tử thần kinh do virus – còn gọi là Viral Nervous Necrosis (VNN) hoặc bệnh Betanodavirus. Đây là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, đặc biệt ở giai đoạn cá giống và cá con, có thể gây thiệt hại nặng nề lên tới 100% nếu không phát hiện và xử lý kịp thời.

Bệnh VNN trên cá chẽm
• 15:19 07/07/2025

"Cơn sốt" tôm hùm vỉa hè TPHCM: Giá tiền triệu vẫn không cản được thực khách

Không bảng hiệu, không bàn ghế sang trọng, chỉ là một quầy inox nhỏ trên vỉa hè đường Hoàng Sa (TP.HCM), nhưng mỗi chiều, nơi đây lại tấp nập cảnh khách hàng xếp hàng chờ mua những phần tôm hùm, cua biển có giá lên đến cả triệu đồng.

Người dân
• 23:39 18/11/2025

Thủy sản Nghệ An "cất cánh" nhờ tái cơ cấu toàn diện

Triển khai Chiến lược phát triển thủy sản Việt Nam giai đoạn 2021-2025, ngành thủy sản Nghệ An đã có một bước chuyển mình vượt bậc.

Thủy sản
• 23:39 18/11/2025

Trải nghiệm miền Tây đúng mùa nước nổi

Mỗi năm, khi con nước từ thượng nguồn Mekong đổ về, miền Tây lại bước vào mùa nước nổi – thời khắc đem đến những đổi thay đặc trưng mà chỉ vùng sông nước mới có. Đây cũng là thời điểm đẹp để du khách cảm nhận nhịp sống lênh đênh, giản dị, đầy nghĩa tình của người dân nơi cuối nguồn.

Mùa nước nổi
• 23:39 18/11/2025

Lặng nhìn ngư dân “bắt lộc trời” trên miền sông Lục Đầu

Mỗi độ cuối thu, khi nước từ đồng rút dần ra sông, khúc Lục Đầu Giang ở thôn Bến (xã Đồng Việt, Bắc Ninh) lại trở nên rộn ràng. Đây là thời điểm ngư dân bước vào mùa đánh bắt tự nhiên – mùa mưu sinh được ví như “bắt lộc trời”. Dòng sông hiền hòa vốn gắn bó với bao đời cư dân lại bừng lên sức sống mới, mang theo hơi thở quen thuộc của làng chài ven bãi.

Cá
• 23:39 18/11/2025

Hơn 215.000 con cá giống quý hiếm được thả về sông Cửu Long

Ngày 15/11, một hoạt động ý nghĩa đã diễn ra tại An Giang khi hơn 215.500 con cá giống, bao gồm nhiều loài quý hiếm, đã được thả về môi trường tự nhiên. Đây là một phần của chương trình hợp tác liên tỉnh nhằm tái tạo nguồn lợi thủy sản đang ngày càng cạn kiệt tại Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL).

Thả cá
• 23:39 18/11/2025
Some text some message..