Kỹ thuật mô hình nuôi cá kèo: Đối tượng chiến lược cho các vùng nước lợ Việt Nam

Với giá trị kinh tế cao, chu kỳ sản xuất ngắn và khả năng thích ứng tốt với điều kiện tự nhiên của Việt Nam, việc phát triển các mô hình nuôi cá kèo thương phẩm đang nổi lên như một giải pháp kinh tế bền vững, đặc biệt tại các tỉnh thuộc Đồng bằng sông Cửu Long.

Cá kèo là loài cá quen thuộc tại đồng bằng sông Cửu Long
Cá kèo là loài cá quen thuộc tại đồng bằng sông Cửu Long. Ảnh: Tạp chí Thuỷ Sản

Nền tảng kỹ thuật trong thiết lập môi trường nuôi

Sự thành công của mô hình nuôi cá kèo được xây dựng trên việc tái tạo một môi trường sống mô phỏng gần nhất với điều kiện tự nhiên của chúng. Yêu cầu kỹ thuật cốt lõi là một môi trường nước lợ ổn định, với độ mặn lý tưởng dao động từ 10-20‰. Mô hình nuôi phổ biến nhất là ao đất, với diện tích từ 1.000 đến 5.000 m² và độ sâu mực nước từ 0,8-1,2 m.

Một trong những yếu tố kỹ thuật đặc trưng và quan trọng nhất là nền đáy ao. Cá kèo là loài sống đáy và có tập tính đào hang, do đó, đáy ao cần được duy trì một lớp bùn mềm, sạch, dày khoảng 20-30 cm. Quy trình cải tạo ao bắt đầu bằng việc vét bùn cũ, sau đó sử dụng vôi bột (7-10 kg/100 m²) để khử trùng và ổn định độ pH. Nước được cấp vào ao phải đi qua một hệ thống lưới lọc kỹ lưỡng để loại bỏ các sinh vật gây hại.

Quản lý con giống và chiến lược dinh dưỡng

Chất lượng con giống và chế độ dinh dưỡng là hai yếu tố quyết định trực tiếp đến tốc độ tăng trưởng và thành công của vụ nuôi. Người nuôi cần lựa chọn giống có kích cỡ đồng đều (khoảng 1.000-1.500 con/kg), khỏe mạnh từ các trại sản xuất uy tín tại các "thủ phủ" cá kèo như Bạc Liêu, Cà Mau. Mật độ thả được khuyến nghị là 50-100 con/m², một mật độ tương đối cao, đòi hỏi một quy trình quản lý môi trường nghiêm ngặt.

Về dinh dưỡng, cá kèo là loài ăn tạp nhưng để đạt hiệu quả kinh tế cao, cần sử dụng thức ăn có hàm lượng đạm tốt. Khẩu phần ăn có thể là sự kết hợp giữa các nguồn phụ phẩm như cám gạo, bột cá và thức ăn công nghiệp có hàm lượng đạm từ 30-35%. Lượng thức ăn hàng ngày được tính bằng khoảng 3-5% trọng lượng thân cá và được chia làm 2-3 cữ. Một kỹ thuật quan trọng là bón lót phân hữu cơ trước khi thả giống để kích thích sự phát triển của quần thể sinh vật phù du, tạo ra một nguồn thức ăn tự nhiên dồi dào, giúp giảm chi phí đầu vào.

Cá kèo là loài ăn tạpCá kèo là loài ăn tạp. Ảnh: Tôm vàng

Quản lý môi trường và kiểm soát dịch bệnh

Do được nuôi với mật độ cao, việc quản lý chất lượng nước là nhiệm vụ xuyên suốt và quan trọng nhất. Các chỉ số môi trường như pH, độ mặn và đặc biệt là hàm lượng oxy hòa tan (luôn phải duy trì ở mức trên 4 mg/L) cần được kiểm tra định kỳ. Việc thay nước với tỷ lệ 20-30% mỗi tuần là cần thiết để loại bỏ chất thải và duy trì sự ổn định.

Mặc dù cá kèo có sức đề kháng tương đối tốt, chúng vẫn có thể mắc các bệnh về ký sinh trùng như bệnh đốm trắng nếu chất lượng nước suy giảm. Do đó, các biện pháp phòng bệnh chủ động như định kỳ sử dụng vôi để ổn định pH và diệt khuẩn, kết hợp với việc quan sát chặt chẽ hành vi của cá, là rất quan trọng.

Hiệu quả kinh tế và các vùng nuôi trọng điểm

Hiệu quả kinh tế của mô hình nuôi cá kèo là không thể phủ nhận. Sau một chu kỳ nuôi ngắn, chỉ từ 5-6 tháng, cá có thể đạt kích cỡ thương phẩm từ 15-20 con/kg. Với giá bán ổn định và nhu cầu lớn từ thị trường, đặc biệt là tại Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận, người nuôi có thể thu về lợi nhuận đáng kể.

Ngành nuôi cá kèo phát triển mạnh mẽ nhất tại các tỉnh thuộc Đồng bằng sông Cửu Long, nơi có điều kiện tự nhiên lý tưởng. Bạc Liêu được xem là "thủ phủ" của ngành này, với sản lượng hàng nghìn tấn mỗi năm. Bên cạnh đó, Cà Mau, Sóc Trăng, và Kiên Giang cũng là những trung tâm nuôi quan trọng, với các mô hình nuôi xen canh trong vuông tôm cho hiệu quả rất cao.

Nhu cầu cá kèo trên thị trường tương đối lớnNhu cầu cá kèo trên thị trường tương đối lớn. Ảnh: PasGo

Nuôi cá kèo là một mô hình sản xuất hiệu quả, phù hợp với điều kiện tự nhiên và kinh tế của các vùng nước lợ tại Việt Nam. Với kỹ thuật nuôi không quá phức tạp, chu kỳ sản xuất ngắn và lợi nhuận hấp dẫn, mô hình này không chỉ giúp nông dân cải thiện thu nhập mà còn góp phần vào việc phát triển kinh tế địa phương một cách bền vững. Việc làm chủ được kỹ thuật, đặc biệt là trong việc quản lý môi trường nước, chắc chắn sẽ giúp người nông dân gặt hái thành công từ loài cá đặc sản này.

Đăng ngày 17/09/2025
Dũng @dung
Kỹ thuật

Tổng quan về công nghệ MBBR trong nuôi trồng thủy sản

MBBR là Moving Bed Biofilm Reactor, hứa hẹn là công nghệ xử lý nước thải ưu việt trong nuôi trồng thủy sản.

công nghệ MBBR
• 18:17 25/09/2021

Xử lý nước thải chế biến thủy sản bằng công nghệ SNAP

Xử lý nước thải chế biến thủy sản bằng công nghệ SNAP không chỉ loại bỏ hiệu quả nồng độ Ammonium mà còn xử lý đến 90% chất hữu cơ.

Chế biến cá tra
• 07:00 22/04/2020

Quan trắc nước nuôi trồng thủy sản bằng cảm biến nano

Sử dụng được cả trên bờ, dưới nước để quan trắc chất lượng nước, hệ thống cảm biến nano do Viện Công nghệ nano (INT) thuộc Đại học Quốc gia TPHCM nghiên cứu giúp người nuôi trồng thủy sản yên tâm khi chất lượng nước nuôi được cảnh báo tự động kịp thời khi có sự cố.

Quan trắc nước nuôi trồng thủy sản
• 14:35 05/02/2020

Lưu ý về môi trường trong ao nuôi tôm nước lợ

Quản lý môi trường ao nuôi tôm nước lợ là khâu quan trọng, đòi hỏi người nuôi có sự hiểu biết cần thiết về mối quan hệ giữa các yếu tố môi trường và biến động của chúng.Từ đó, có biện pháp điều chỉnh phù hợp, giảm nguy cơ thiệt hại, góp phần vào thành công của vụ nuôi.

Lưu ý về môi trường trong ao nuôi tôm nước lợ
• 08:46 30/10/2019

Chuyển giao kỹ thuật nuôi thương phẩm cá chình trong bể xi măng

Nhằm giúp người dân đa dạng hóa mô hình nuôi trồng thủy sản, nâng cao thu nhập và phát triển sinh kế bền vững.

Lớp tập huấn
• 09:44 03/11/2025

Viêm ruột trên tôm: Nguyên nhân và cách phòng trị

Viêm ruột là một trong những bệnh phổ biến trên tôm nuôi, làm suy giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng, khiến tôm ăn kém, chậm lớn, còi cọc, và dễ mắc các bệnh cơ hội khác. Nếu không kiểm soát kịp thời, bệnh có thể gây tỷ lệ hao hụt cao và thiệt hại kinh tế lớn cho người nuôi.

tôm thẻ
• 14:51 24/10/2025

Độ đạm: Không có một công thức chung cho tất cả!

Độ đạm - Protein là thành phần chính cấu tạo nên cơ thịt, các cơ quan nội tạng, enzyme, hormone và hỗ trợ hệ miễn dịch của tôm, cá. Nói một cách đơn giản, không có protein, vật nuôi không thể lớn lên, phát triển và chống lại bệnh tật. Do tôm cá không thể tự tổng hợp được đa số axit amin thiết yếu (những đơn vị nhỏ cấu thành protein), bắt buộc phải hấp thu từ nguồn thức ăn bên ngoài.

Độ đạm
• 17:21 21/10/2025

Kỹ thuật nuôi sá sùng trong ao đất và bãi triều

Sá sùng từ lâu đã được khai thác làm thực phẩm và dược liệu có giá trị cao. Giá sá sùng khô dao động từ 2 đến 4 triệu đồng mỗi kg, thị trường tiêu thụ mạnh cả trong và ngoài nước. Tuy nhiên, việc khai thác tự nhiên quá mức đã khiến nguồn lợi loài này ngày càng suy giảm. Trong những năm gần đây, nhiều địa phương ven biển đã triển khai mô hình nuôi sá sùng thương phẩm trong ao đất và bãi triều, bước đầu mang lại kết quả tích cực và mở ra hướng đi mới cho người dân.

• 18:18 17/10/2025

Việt Nam và Solomon mở ra giai đoạn hợp tác mới về thủy sản và phát triển bền vững

Việt Nam và Quần đảo Solomon đã thống nhất thúc đẩy hợp tác sâu rộng trong nhiều lĩnh vực then chốt như nông nghiệp bền vững, nghề cá và bảo vệ môi trường biển. Động thái này diễn ra ngay sau khi hai nước ký kết một khuôn khổ hợp tác song phương, mở ra một giai đoạn hợp tác toàn diện và thực chất hơn.

Ký kết
• 18:50 13/11/2025

VNF Infographic Series: Chitosan – Polymer sinh học đa chức năng

Bạn có biết, từ năm 2000 đến 2022, số lượng bằng sáng chế của EU và Mỹ liên quan đến chitosan và chitin đã tăng gấp 8 lần, cùng lúc đó số lượng bài báo nghiên cứu cũng tăng lên gấp 16 lần thể hiện được tiềm năng của chitosan, một polymer sinh học đa chức năng, đa ứng dụng!

Chitosan
• 18:50 13/11/2025

Đôi mắt bị đánh đổi: Câu chuyện ít ai nói của tôm mẹ

“Đằng sau những con số xuất khẩu hàng tỷ đô la là một sự thật ít được nói đến - hàng triệu tôm mẹ đã phải đánh đổi đôi mắt của mình để duy trì chuỗi cung ứng giống. Liệu đây có phải là cái giá cần thiết?”

Tôm
• 18:50 13/11/2025

An Giang phát triển kinh tế biển với 3 vùng động lực, 3 khâu đột phá, 3 giải pháp chủ yếu

Tỉnh An Giang có bờ biển dài 200 km, vùng biển rộng 63.290 km², hơn 140 đảo lớn nhỏ và Đại hội đại biểu Đảng bộ nhiệm kỳ 2025-2030 xác định động lực mới cho mô hình tăng trưởng là “Phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế biển” với 3 vùng động lực, 3 khâu đột phá, 3 giải pháp chủ yếu.

An Giang
• 18:50 13/11/2025

“Điện” dưới đáy đại dương: Bộ ba cá đuối điện nổi bật

Cá đuối điện là những sinh vật biển khiến người ta tò mò ngay từ lần đầu chạm mắt, bởi chúng có khả năng phát ra dòng điện để tự vệ hoặc hạ gục con mồi. Chúng thuộc 4 họ trong bộ Torpediniformes và đều có thể tạo ra điện áp từ vài chục đến vài trăm volt.

Cá đuối
• 18:50 13/11/2025
Some text some message..