Nghề nướng cá bằng than hoa đã gắn liền với người dân xã Hộ Độ từ những ngày xa xưa. Nghề này không chỉ tạo nên nét truyền thống đặc trưng của làng biển, mà còn nuôi sống người dân từ bao đời nay.
Đi dọc đường tỉnh lộ 9, đoạn qua xã Hộ Độ, huyện Lộc Hà, những cái chòi nhỏ được dựng ven đường, mùi cá nướng lẫn trong mùi khói than hồng bên bếp lửa thơm ngào ngạt, nức mũi dường như đã xua tan đi cái lạnh cắt da, cắt thịt mà thay vào đó là chút hơi xuân ấm ấp.
Càng về chiều, hầu như gian hàng nào cũng tấp nập thực khách vào mua hàng. Những con cá vàng ươm được xếp ngay ngắn trên khay và bếp nướng nhanh chóng được bán hết.
Chia sẻ với chúng tôi, bà Trần Thị Hoa (xã Hộ Độ) cho biết: “Nghề nướng cá này tuy vất vả, ngày nào cũng lấm lem than khói nhưng mang lại thu nhập ổn định cho chúng tôi. Nhờ nghề này mà tôi đã cho hai đứa con ăn học đàng hoàng”.
Cá được bà con Hộ Độ nướng chín vàng ươm, thơm phức. Ảnh: Hải Yến
Theo những người nướng cá lâu năm ở đây thì để làm ra được món cá nướng truyền thống thu hút du khách, việc lựa chọn nguyên liệu là quan trọng nhất. Cá được chọn phải là những con cá còn tươi. Những loại cá để nướng gồm: Cá thu, cá nục chuối, cá bạc má, cá trích… Sau khi lấy cá từ cảng về thì phải làm sạch, rửa qua 3 - 4 lần mới cho lên lò nướng. Nướng cá phải đều tay nếu không sẽ bị cháy, thường thì 10 - 15 phút là nướng xong 1 mẻ. Nếu khách thích ăn luôn thì nướng kĩ hơn cho họ.
Điều đặc biệt, cá nướng ở đây không hề tẩm bất kỳ một loại gia vị nào. Vì thế, nướng xong người ta nhâm nhi ngay sẽ cảm nhận được vị "ngọt tinh khôi" từ những thớ cá, vị béo từ lớp da vàng óng bên ngoài.
Trải qua hơn 40 năm trong nghề, bà Vương Thị Loan (56 tuổi), xã Hộ Độ, huyện Lộc Hà chia sẻ: “Khi tôi 15 tuổi đã được mẹ truyền nghề. Trải qua hơn 40 năm làm nghề tôi nuôi được 2 con ăn học đàng hoàng. Làm nghề này tuy cực nhưng vẫn có thu nhập ổn định”.
Cũng theo bà Loan, mỗi ngày bà nướng và bán ra khoảng 300 con cá. Thời điểm dịp Tết hay ngày đầu năm, lượng khách mua nhiều hơn. Mỗi con cá được bán giao động từ 20-35 ngàn đồng.
Những ngày rằm, ngày lễ thì số lượng cá bán được nhiều hơn, lượng khách mua cá chủ yếu là khách qua đường, nhà hàng, khách sạn đặt đưa đi xa để bán. Cũng nhờ vào hương vị đặc trưng cá nướng Hộ Độ mà người dân nơi đây không chỉ bán trong huyện, trong tỉnh mà còn theo ô tô, máy bay ra Bắc, vào Nam.