Lênh đênh nghề nuôi cá lồng bè ở Đảo Hòn Chuối

“Ngày biển lặng đã đành, khi sóng to gió lớn, ngồi một chỗ còn khó, huống hồ là đi lại để chăm sóc cá. Nhọc, nhưng năm nào cá bán được giá thì sống khỏe”, chị Phan Thị Kim Trang, vợ anh Lê Văn Út, một trong những gia đình đầu tiên trong bờ ra đảo Hòn Chuối (huyện Trần Văn Thời) nuôi cá bớp, chia sẻ.

Lênh đênh nghề nuôi cá lồng bè ở Đảo Hòn Chuối
Cư dân Hòn Chuối thu hoạch cá bớp.

Đổi đời nhờ cá bớp

Đến đảo Hòn Chuối, tôi thực sự bất ngờ khi được thưởng thức các món ăn từ cá bớp do cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Hòn Chuối chế biến. Miếng cá nạc, giòn, thơm, vị ngọt tự nhiên không lẫn vào đâu. Đĩa lòng cá hấp dẫn với những miếng dạ dày giòn sần sật, trứng cá, gan cá thơm, mềm và hầu như không có mùi tanh. Thú vị hơn cả khi các chiến sĩ biên phòng cho biết, đây là sản phẩm cá bớp do người dân nuôi ở chính đảo Hòn Chuối. Không chỉ là thực phẩm bổ dưỡng, cá bớp còn đang giúp nhiều hộ dân vốn ăn bữa nay lo bữa mai, vươn lên làm giàu. 

Theo Thượng tá Tô Thanh Ngoan, Chính trị viên Đồn Biên phòng Hòn Chuối: Năm 2010, học hỏi kinh nghiệm của người dân ở các địa phương: Phú Quốc, Côn Đảo đã nuôi cá bớp, một số hộ dân ở thị trấn Sông Đốc, thậm chí ở tận Kiên Giang đã ra đảo Hòn Chuối nuôi cá bớp. Không ngờ, vùng biển quanh đảo lại rất phù hợp với giống cá này. Cá lớn nhanh, ít dịch bệnh, chất lượng thịt cá thơm, ngon đặc biệt. Từ đây, nhiều người dân ở đảo Hòn Chuối cũng học hỏi kinh nghiệm, làm hộc để nuôi cá bớp, có người còn bỏ cả nghề đi biển để tập trung nuôi cá bớp. Có thời điểm, quanh đảo Hòn Chuối có tới hơn 50 hộ tham gia nuôi cá. Với thời gian nuôi khoảng 6 - 7 tháng, cá đạt trung bình 8 - 10kg thì xuất bán, mỗi hộc cá cũng cho thu lãi từ 30 - 50 triệu đồng. 

Hấp dẫn bởi các món ăn chế biến từ cá bớp, lại nghe thông tin cá bớp đang có giá bán tới 160.000 đồng/kg mà không có để bán… Sáng hôm sau, chúng tôi háo hức theo chân cán bộ chiến sĩ Đồn Biên phòng Hòn Chuối đến với những bè nuôi cá bớp quanh đảo. 

Vợ chồng chị Phan Thị Kim Trang - anh Lê Văn Út là một trong những hộ đầu tiên ra đảo Hòn Chuối nuôi cá. Đến nay, gia đình đã có 20 hộc cá; đón chúng tôi lên bè cá bằng nụ cười thân thiện, chị Trang cho biết: “Năm nay, mới thả nuôi 15 hộc thôi, vì cá giống cuối năm 2017 cao quá, xấp xỉ 140.000 đồng/con. Trong khi hồi tháng 5, tháng 6 năm 2017, chỉ khoảng 90.000 đồng/con”. 

Theo cách tính của chị Trang, nếu trung bình mỗi hộc nuôi khoảng 200 con, thì nguyên tiền cá giống đã là gần 30 triệu đồng/hộc. “Gối vụ 2018, vừa qua, gia đình mới mua 1.500 con giống, chi phí tốn hơn 200 triệu đồng. Mang về đến bè, cá hao hụt còn chưa đến 1.200 con, tính ra lên tới 170.000 đồng/con cá bớp giống”. Do nhà sẵn tàu lớn nên chị Trang ra tận ngoài khơi mua cá giống. Những hộ nuôi không tự đi mua cá giống thì nay cũng đã có thuyền đến tận nơi cung cấp con giống.

Cũng theo chị Trang, sở dĩ, cá giống đắt như vậy bởi đây hoàn toàn là cá tự nhiên, được các ghe lớn đánh bắt ở vùng khơi mang về. Quá trình vận chuyển về đến đảo, cá cũng hao hụt đi ít nhiều. Trước kia, có ít hộ nuôi nên giá cá giống rẻ hơn, mấy năm nay cá giống đã hiếm, giá lại ngày một tăng. 

Vừa dẫn tôi đi xem những hộc cá nối dài, bên trong là vô số những con cá đã to bằng cổ tay, chị Trang vừa kể: “Cá bớp được nuôi hoàn toàn bằng cá đánh từ ghe giã cào, cá lưới bao ngoài biển. Hiện, 1.500 con cá nhà chị Trang tiêu tốn 300kg thức ăn/ngày, tương đương 2 triệu đồng (cá lưới bao là 7.000 đồng/kg, cá cào 5.000 đồng/kg). Thời điểm gia đình nuôi nhiều nhất là 7.000 con, chi phí thức ăn hết hơn 10 triệu đồng/ngày. Nếu hôm nào không có ghe về, không mua được cá làm thức ăn. Cá bớp có thể nhịn ăn vài ngày vẫn sống khỏe.

Năm 2017, khi cá bớp đạt giá cao nhất từ trước đến nay (160.000 đồng/kg), không ít hộ nuôi cá bớp ở Hòn Chuối đã có mùa cá bội thu hơn cả mong đợi. Ngoài những gia đình có thu nhập xấp xỉ tiền tỷ như gia đình chị Trang - anh Út; hộ ông Huỳnh Phon Vụ, ông Tư Phương, ông Kim Ngọc Tồn, ông Kim Ngọc Tuấn, ông Kim Ngọc Của… đều có thu nhập từ vài chục đến vài trăm triệu đồng nhờ nuôi cá bớp. 

Bám biển - nuôi hy vọng

Có vượt biển ra với các bè cá, nghe người nuôi cá bớp kể chuyện mới biết, để có những lứa cá chất lượng, năng suất cao, người nuôi cá cực khổ trăm bề. “Sóng yên thì khỏe, sóng to thì cực vì giật các hộc cá, di chuyển để chăm sóc cá gặp rất nhiều khó khăn”, anh Út chia sẻ trong lúc cố gắng giữ để tôi có thể đứng vững được, trên các hộc cá liên tục tròng trành bởi sóng gió. Cách đất liền khoảng 3 tiếng quá giang ghe ngư dân đi biển mới tới đảo, cuộc sống của những người nuôi cá bớp ở Hòn Chuối gói gọn trên những chiếc xuồng và căn chòi tạm trên bè cá, 24 giờ mỗi ngày là 24 giờ lênh đênh cùng sóng gió. Tổ ấm của họ chính là những chiếc xuồng đi mua cá mồi với không chỉ chỗ ngủ, bếp nấu ăn, mà còn có cả tivi, máy phát điện, dàn năng lượng mặt trời. 


Hàng chục lồng bè nuôi cá bớp quanh đảo Hòn Chuối.

Từ thị trấn Sông Đốc (huyện Trần Văn Thời), anh Võ Văn Phong ra đảo Hòn Chuối nuôi cá bớp cũng được 6 năm. Một mình xoay xở với 6 hộc cá, vui buồn ra sao, anh đều đã nếm trải: “Chi phí để làm mỗi hộc cá đã hết cả 30 triệu đồng. Đã vậy, còn phải mua ghe để ăn ở trông coi cá nữa. Không có vài trăm triệu trong tay, không dám bày ra nuôi cá bớp đâu”. Muốn cá phát triển tốt, theo kinh nghiệm của anh Phong, sau khi mua cá giống về, trong 1 - 2 tháng đầu, cá còn non, người nuôi phải làm bồn, xả nước ngọt vào để tắm cho cá từ 4 - 5 lần. “Cá khỏe không sao, thi thoảng cá bệnh, lo muốn chết vì bao nhiêu vốn liếng đổ cả vào đây”, anh Phong nói. Minh chứng là câu chuyện về hơn chục hộ dân vay tiền để nuôi cá bớp bị thiệt hại nặng vào đầu năm 2017. Nguyên nhân do nuôi mật độ dày, lưới bị bám rong rêu nhiều, làm thiếu oxy, dẫn đến cá chết hàng loạt, bán không ai mua, người nuôi điêu đứng, nhiều hộ vay tiền để đầu tư nuôi cá, phút chốc trắng tay. 

Vẫn còn nhớ như in nỗi buồn của người nuôi cá bớp khi ấy, ông Tư Phương - Tổ trưởng Tổ Tự quản ở đảo Hòn Chuối - cũng là một trong những người đầu tiên nuôi cá bớp ở đây: “Năm 2016, có đến hơn chục hộ thất bại vì nuôi cá bớp đã bỏ lại nhà cửa trên đảo để đi Bình Dương mưu sinh, kiếm tiền trả nợ. Năm nay, gia đình ông có 10 hộc cá, nhưng ông vẫn chưa thả cá giống hết, vừa thả vừa nghe ngóng xem sao”. 

Ngồi trò chuyện trước cửa căn nhà dựng trên ghềnh đá, trong tiếng sóng xô, bọt tung trắng xóa… ông Tư Phương trầm ngâm: Những năm đầu nuôi cá bớp, người nuôi chỉ lo xoay xở tiền để đầu tư mà ít phải lo lắng về dịch bệnh, nhưng giờ đây, hiện tượng cá bị mù mắt, bỏ ăn, hay cá bị sứa cào lở da xảy ra ngày càng nhiều. Mới đây, người nuôi cá bớp ở Hòn Chuối đã “cầu cứu” Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh hỗ trợ, đưa các kỹ sư ra đảo khảo sát tìm nguyên nhân và đưa ra giải pháp khắc phục. Theo ông Phương, rất có thể, tình trạng cá bị bệnh mù mắt là do nguồn nước bị ô nhiễm, vì số lượng hộ nuôi cá tăng lên so với mấy năm trước, mật độ các bè cá cũng dày hơn. Bên cạnh đó, việc sứa biển bám vào các hộc nuôi cũng có thể là nguyên nhân khiến cá bị ghẻ lở, mù mắt. 

Như nhiều công việc mưu sinh khác, công việc nuôi cá bớp ở Hòn Chuối, nói theo cách của người dân nơi đây, cũng còn tùy may - rủi. Vậy nên, ngày lại ngày, những người nuôi cá bớp vẫn miệt mài chia sẻ cho nhau kinh nghiệm, chia cho nhau cả cân gạo, mớ rau trong ngày biển động, gom góp hy vọng về những lứa cá năng suất, được giá.

Trở về đất liền, trong bao điều nhắc nhớ ở đảo Hòn Chuối, có những bè cá lênh đênh cùng sóng gió, có cả phận người được - mất cùng những vụ cá giữa trùng khơi.

Báo Đất Mũi
Đăng ngày 24/07/2018
Hương Mai - Sông Mã
Môi trường

Mô hình nuôi tôm không xả thải được nghiên cứu và ứng dụng thành công

Trong những năm gần đây, ngành nuôi trồng thủy sản đã chứng kiến những bước tiến đột phá nhờ vào áp dụng các công nghệ môi trường bền vững. Trong đó, mô hình nuôi tôm không xả thải đã được nghiên cứu và ứng dụng thành công, giải quyết được những thách thức lâu nay về ô nhiễm môi trường trong nuôi tôm

Ao nuôi
• 10:10 22/01/2025

Rong biển: Người dọn dẹp tiềm năng cho môi trường thủy sản

Rong biển, một loài thực vật biển đa năng, không chỉ đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái mà còn mang lại nhiều lợi ích cho ngành thủy sản. Với khả năng làm sạch môi trường nước và hỗ trợ nuôi trồng thủy sản bền vững, rong biển đang trở thành một giải pháp tự nhiên được nhiều quốc gia quan tâm và áp dụng.

Rong biển
• 10:48 15/01/2025

Bảo vệ cá nuôi trước thời tiết chuyển biến lạnh

Thời tiết lạnh thường đem đến nhiều thách thức cho việc nuôi cá. Sự thay đổi nhiệt độ đột ngột không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển của cá mà còn tăng nguy cơ nhiễm bệnh. Bài viết này sẽ cung cấp những biện pháp hiệu quả giúp bảo vệ cá nuôi trước thời tiết lạnh.

Cá nuôi
• 09:57 13/01/2025

Việt Nam hướng đến ngăn ngừa rác thải ngư cụ

Chính phủ Đức đã tài trợ cho trường Đại học Ostfalia (Đức) phối hợp với các trường đại học và viện nghiên cứu của Việt Nam thực hiện Dự án REVFIN, đây là dự án nghiên cứu và phát triển mới nhằm ngăn chặn rác thải ngư cụ ở các vùng ven bờ biển Việt Nam.

Môi trường biển
• 10:34 09/12/2024

Xuân xanh - Tương lai xanh

Ngày xuân nói chuyện XANH chắc chắn sẽ thêm thú vị, bởi mùa xuân là giai đoạn xanh cả đất trời, xanh đẹp nhất trong năm. Bây giờ cũng nên chú trọng từ ngữ xuân xanh thay thế cho xuân hồng, dù biết xuân hồng vẫn là xuân hồng, bởi chữ HỒNG tiêu biểu cho trăm sắc hoa đua nở khi xuân về, cho sự mong ước mọi điều tốt đẹp, trọn vẹn. Nhưng XANH tiêu biểu cho sự bền vững, trường tồn…

Vietshrimp
• 09:27 08/02/2025

Lâu rồi không được ăn Tết ngon - Câu chuyện của những người nuôi tôm

“Lâu lắm rồi không được ăn Tết ngon lành như vầy. Năm thì thất thu, năm thì size tôm không vừa ý. Nhưng năm nay, nhờ anh em Tép Bạc mà ăn Tết ngon hơn rồi!” - Đó là lời tâm sự chân thành của chú Út Bé, một hộ nuôi tôm tại Cà Mau, người vừa trải qua một vụ mùa đầy thành công, bỏ túi gần 900 triệu đồng nhờ vào hỗ trợ ứng dụng mô hình nuôi tôm tối ưu từ Farmext Base.

Thu hoạch tôm
• 09:27 08/02/2025

Hiểu thêm về hệ thống miễn dịch của tôm

Hệ miễn dịch của tôm đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh. Mặc dù có khả năng nhận biết và phản ứng với các yếu tố ngoại lai xâm nhập, nhưng hệ miễn dịch của tôm vẫn còn hạn chế, khồng có khả năng ghi nhớ, chỉ có thể đáp ứng một cách tự nhiên.

Tôm thẻ chân trắng
• 09:27 08/02/2025

Hai giải pháp điển hình nuôi thủy sản thân thiện với môi trường

Trong bối cảnh ngành nuôi trồng thủy sản ngày càng phát triển, việc áp dụng công nghệ thông minh đã trở thành xu hướng tất yếu để tối ưu hóa chi phí, nâng cao năng suất và cải thiện chất lượng sản phẩm. Đối với bà con nông dân, bài toán kinh tế luôn đặt ra: Làm thế nào để giảm chi phí, tăng lợi nhuận và đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn cao? Câu trả lời nằm ở việc ứng dụng các công nghệ hiện đại vào quá trình nuôi trồng.

Nuôi trồng thủy sản
• 09:27 08/02/2025

Các màu sắc và hoa văn phổ biến của cá Gourami

Cá Gourami là một trong những loài cá cảnh được yêu thích trên toàn thế giới nhờ vào vẻ đẹp độc đáo và tính cách thân thiện. Loài cá này không chỉ nổi bật bởi khả năng thích nghi với nhiều môi trường khác nhau mà còn bởi các màu sắc và hoa văn phong phú. Từ các gam màu nhẹ nhàng, tinh tế đến các hoa văn độc đáo, cá Gourami là lựa chọn lý tưởng cho những người yêu thích cá cảnh. Dưới đây, chúng ta sẽ tìm hiểu về các màu sắc và hoa văn phổ biến của cá Gourami để bạn có thể dễ dàng lựa chọn loài phù hợp với bể cá của mình.

cá Gourami
• 09:27 08/02/2025
Some text some message..