Mắm cá ruộng của người Tày

Hầu hết đồng bào dân tộc Tày ở huyện Chiêm Hóa (Tuyên Quang) đều biết làm món mắm cá ruộng, nhưng không phải ai cũng làm được hũ mắm ngon. Cụ Cao Thị Nự, năm nay ngoài 90 tuổi ở xã Kim Bình kể, từ bé đã được bố dạy cách làm mắm cá. Theo đó, để làm được mắm cá ruộng đòi hỏi phải qua một quy trình khá công phu. Khi cây lúa ruộng bắt đầu đẻ nhánh thì cũng là lúc người dân thả cá chép xuống ruộng.

mắm cá ruộng
Hũ ủ mắm cá ruộng của đồng bào dân tộc Tày ở Tuyên Quang.

Khi lúa trĩu bông, cũng là lúc tháo nước để bắt cá. Cá chép ruộng thịt săn chắc, thơm ngọt được chế biến cùng nếp cái hoa vàng và các nguyên liệu truyền thống của địa phương mới tạo thành một món ăn đặc sản. Theo cụ Nự, nguyên liệu phải chọn đúng loại cá chép nuôi ở ruộng, to chừng hai, ba ngón tay là vừa. Cá được mổ sạch, để ráo nước và xát muối, ướp riềng giã nhỏ cùng hành củ thái lát mỏng, trộn đều rồi cho vào hũ, mùa hè ủ chừng từ ba đến năm ngày, mùa đông thì lâu hơn. Mổ cá phải thật khéo để không làm vỡ mật nếu không mắm sẽ bị đắng. Gạo nếp xôi lên, để nguội, trộn với men rượu rồi ủ kín trong sọt lót lá chuối, khi món xôi nếp đã lên men thơm như rượu thì đem trộn với cá đã ướp. Gia vị không thể thiếu là lá trầu và lá cơm đỏ thái chỉ. Tất cả được trộn đều rồi cho vào hũ, đậy thật kín. Chừng mười tháng sau thì mắm chín kỹ cả thịt lẫn xương. Mắm ngon phải có mầu đỏ tía, dậy mùi thơm nức, cá còn nguyên con, hạt xôi đều không bị nát.

Thưởng thức mắm cá ruộng có nhiều cách, ngoài dùng để chấm các loại thịt, rau hoặc để chấm cơm lam, bà con còn dùng để xào với trám om đã bỏ hột sẽ tạo ra một món ăn mang hương vị rất độc đáo của đồng bào Tày, tỉnh Tuyên Quang.

Bí thư Đảng ủy xã Kim Bình (Chiêm Hóa) Đào Ngọc Vang cho biết, hiện nay, xã Kim Bình đã xây dựng được thương hiệu mắm cá ruộng Cổ Linh, do hợp tác xã nông nghiệp của xã đứng ra sản xuất và tiêu thụ. Tuy nhiên, sản phẩm làm ra không đủ để bán. Để giúp người dân phát triển nghề làm mắm cá ruộng, tỉnh Tuyên Quang đã triển khai chương trình hỗ trợ nông dân nuôi cá ruộng gắn với chế biến mắm cá ruộng ở xã Kim Bình và xã Tân An thuộc huyện Chiêm Hóa. Đây là nơi có điều kiện khá thuận lợi cho việc nuôi cá ruộng và có kinh nghiệm làm mắm cá ruộng từ lâu đời. Người dân được hỗ trợ về giống, vật tư chăn nuôi cá, tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ dụng cụ chế biến và công tác quảng bá sản phẩm, qua đó, vừa tạo việc làm và tăng thu nhập cho người dân, đồng thời giữ gìn sản phẩm truyền thống của quê hương.

Báo Nhân Dân, 31/05/2015
Đăng ngày 31/05/2015
Bài và ảnh: Hải Chung
Ẩm thực

Nhận biết cá stress bằng chỉ số từ vảy

Trong nhiều năm, các nhà nghiên cứu đã tìm kiếm một cách dễ dàng để xác định thời điểm cá bị căng thẳng. Giờ đây, lần đầu tiên các nhà khoa học tại Đại học Guelph của Canada đã chỉ ra rằng hormone gây căng thẳng là cortisol tích tụ trong vảy cá từ từ và tồn tại trong nhiều tuần.

cá bị căng thẳng
• 18:20 02/11/2021

21 loại cây thủy sinh đẹp cho bể cá tại nhà- Phần 1

Một bể cá cảnh nước ngọt sẽ đẹp và độc đáo hơn rất nhiều khi có những cây thủy sinh sống động. Bài viết này lược dịch từ trang newson6 nhằm gợi ý cho người nuôi cá cảnh 21 loài cây thủy sinh phổ biến và hoàn hảo cho bể cá gia đình.

• 10:31 30/10/2021

Ảnh hưởng của kích thước bể đến hành vi của cá ngựa vằn

Một nghiên cứu mới đây của Abudusaimaiti Maierdiyal và cộng sự 2020 đã cho thấy ảnh hưởng của kích thước bể đến hành vi của cá ngựa vằn (loài cá rất quan trọng trong nghiên cứu khoa học.)

• 14:09 26/10/2021

5 bước để vệ sinh bể cá cảnh đúng cách

Những người nuôi cá cảnh sẽ biết rằng việc vệ sinh không đúng cách không chỉ xáo trộn hệ vi khuẩn có lợi trong bể cá mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe cá. Để hạn chế điều đó bài viết hướng dẫn vệ sinh bể nuôi cá cảnh đúng cách chỉ với những dụng cụ cơ bản.

Cá phượng hoàng
• 17:27 17/09/2021

Cá lau kiếng có thực sự ăn được?

Với vẻ ngoài xù xì và tập tính ăn tạp, cá lau kiếng thường bị xem là loài cá "bẩn" và không thể ăn được. Tuy nhiên, sự thật lại phức tạp hơn nhiều. Về bản chất, thịt cá lau kiếng không hề độc, nhưng lý do nó không trở thành món ăn phổ biến lại nằm ở những nguy cơ tiềm ẩn khác.

Cá lau kiếng
• 13:07 11/12/2025

Cứ 4 cua hoàng đế xuất sang châu Á, người Việt tiêu thụ 1 con

Một thống kê ấn tượng từ Hội đồng Hải sản Na Uy (NSC) cho thấy, Việt Nam đã vươn lên trở thành thị trường tiêu thụ cua hoàng đế đỏ tươi sống lớn thứ hai tại châu Á. Nhu cầu ngày càng cao đối với hải sản cao cấp đang biến Việt Nam thành một "mỏ vàng" đầy tiềm năng.

Cua hoàng đế
• 09:00 11/12/2025

Hến phơi muối ớt: Đặc sản dân dã của “xứ sở thần tiên” An Giang

Hến phơi muối ớt là món ăn dân dã được nhiều hộ dân vùng sông nước sử dụng như một thực phẩm ăn vặt hoặc món phụ trong bữa cơm thường ngày. Món ăn này gắn liền với đời sống cư dân miền Tây, đặc biệt phổ biến tại khu vực bảy núi An Giang.

Hến
• 09:00 28/11/2025

Cá cam sọc thương phẩm 1 triệu/kg khác gì với cá cam Việt Nam?

Cá cam sọc là ngôi sao sáng giá trên mọi bàn tiệc sashimi thượng hạng. Vậy điều gì đã tạo nên đẳng cấp khác biệt khiến loài cá này được giới sành ăn toàn cầu săn đón cuồng nhiệt đến thế?

Cá cam
• 09:00 27/11/2025

Tôm cá có nên ăn Yucca không?

Chiết xuất Yucca schidigera (Yucca) là một giải pháp sinh học đã được sử dụng rộng rãi trong nuôi tôm cá thâm canh, chủ yếu với mục đích giảm khí độc ammonia (NH₃) và cải thiện chất lượng nước.

Yucca
• 10:57 20/12/2025

Tất tần tật về chứng “viêm da” lở loét trên lươn

Bài viết sau đây sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan về chứng “viêm da” lở loét ở lươn và các biện pháp phòng trị hiệu quả.

Lươn
• 10:57 20/12/2025

Tại sao tôm đồng loạt lột xác vào ngày Rằm?

Trong thực tế nuôi tôm, kinh nghiệm “theo nước, theo trăng” từ lâu đã được người nuôi xem như kim chỉ nam trong quản lý ao.

Tôm lột vỏ
• 10:57 20/12/2025

Đâu là yếu tố quyết định phân khúc cao cấp cho ngành thủy sản?

Người tiêu dùng thường mặc định sản phẩm có mức giá cao hơn mặt bằng chung thuộc phân khúc cao cấp, trong khi thực tế không phải trường hợp nào cũng đúng như vậy.

Thủy sản
• 10:57 20/12/2025

Cá sấu sổng chuồng cắn người ở Tây Ninh, chủ nuôi bị phạt 315 triệu đồng

Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tây Ninh vừa ra quyết định xử phạt hành chính 315 triệu đồng đối với ông N.M.T. (ngụ xã Châu Thành, huyện Dương Minh Châu) do có hành vi nuôi nhốt trái phép cá sấu hoa cà, để sổng chuồng gây thương tích cho người khác.

Cá sấu
• 10:57 20/12/2025
Some text some message..