Mối nguy thầm lặng từ bùn đáy ao và chiến lược quản lý hiệu quả

Lớp bùn đen tích tụ dưới đáy ao thường được xem là một phần tất yếu của quá trình nuôi cá. Tuy nhiên, nếu không được quản lý đúng cách, lớp bùn này không chỉ là dấu hiệu ao bẩn, mà còn là một ổ dịch tiềm tàng, một mối nguy hiểm thầm lặng đang bào mòn hiệu quả của cả vụ nuôi.

Bùn đen tích lũy ở đáy ao
Bùn đen tích lũy ở đáy ao. Ảnh: ciba.res.in

Phân tích các mối nguy từ bùn đáy ao

Sự tích tụ của bùn đáy, vốn là hỗn hợp của thức ăn thừa, phân cá và xác tảo, gây ra ba tác động tiêu cực chính. Mối nguy hiểm đầu tiên và tức thời nhất là việc nó tiêu thụ một lượng lớn oxy hòa tan. Quá trình phân hủy hữu cơ của vi sinh vật trong bùn sẽ "hút" cạn kiệt oxy ở tầng đáy, đặc biệt là vào ban đêm, dẫn đến hiện tượng cá nổi đầu hàng loạt vào lúc rạng sáng.

Khi oxy đã cạn kiệt, môi trường yếm khí sẽ hình thành, tạo điều kiện cho các vi khuẩn yếm khí hoạt động. Chúng sẽ phân hủy chất thải và giải phóng ra các khí độc cực mạnh như Amoniac (NH₃) và Hydro Sulfide (H₂S). Nồng độ khí độc cao sẽ gây stress nặng, làm cá chậm lớn, bỏ ăn và suy giảm hệ miễn dịch.

Cuối cùng, lớp bùn đáy chính là nơi trú ẩn lý tưởng cho các mầm bệnh nguy hiểm. Các loại vi khuẩn có hại, nấm và các bào tử ký sinh trùng có thể tồn tại và sinh sôi trong lớp bùn, chờ đợi cơ hội khi cá bị yếu đi để tấn công và gây ra dịch bệnh trên diện rộng.

Vệ sinh ao nuôi, nguồn nước thật kỹVệ sinh ao nuôi, nguồn nước thật kỹ. Ảnh: Sưu tầm

Các giải pháp quản lý bùn đáy hiệu quả

Để kiểm soát bùn đáy, người nuôi cần áp dụng một chiến lược kết hợp giữa xử lý và phòng ngừa.

Giải pháp cơ học - Loại bỏ trực tiếp

Biện pháp trực tiếp và hiệu quả nhất là loại bỏ bùn ra khỏi ao. Tùy điều kiện, người nuôi có thể áp dụng phương pháp xi-phông định kỳ trong suốt vụ nuôi để hút bỏ bùn ở các khu vực trũng. 

Giữa các vụ nuôi, việc vét bùn triệt để kết hợp với phơi đáy là một yêu cầu bắt buộc. Đây là giải pháp xử lý tận gốc, giúp "làm mới" lại hoàn toàn nền ao và tiêu diệt các mầm bệnh còn tồn lưu.

Giải pháp sinh học - Phân hủy tại chỗ

Để xử lý bùn đáy ngay trong quá trình nuôi, việc sử dụng các chế phẩm men vi sinh (probiotics) là lựa chọn bền vững và an toàn. 

Các dòng vi khuẩn có lợi, đặc biệt là Bacillus, sẽ được bổ sung định kỳ vào ao. Chúng tiết ra các loại enzyme mạnh mẽ, giúp phân hủy nhanh chóng thức ăn thừa và phân, làm giảm độ dày của lớp bùn và hạn chế sự hình thành khí độc.

Giải pháp quản lý - Hạn chế phát sinh

Phòng ngừa luôn là giải pháp kinh tế nhất. Nguồn gốc chính tạo ra bùn đáy chính là lượng thức ăn dư thừa, do đó, việc quản lý chặt chẽ khẩu phần ăn là yếu tố then chốt để hạn chế sự phát sinh của bùn.

Để làm được điều này, người nuôi cần sử dụng sàng ăn (nhá) một cách kỷ luật. Việc thường xuyên kiểm tra sàng sẽ giúp điều chỉnh lượng thức ăn cho vừa đủ, tránh cho ăn thừa gây lãng phí và tạo thêm gánh nặng hữu cơ cho ao.

Xử lý bùn đáy sau mỗi vụ nuôi tômXử lý bùn đáy sau mỗi vụ nuôi tôm. Ảnh: Tép Bạc

Bùn đáy là một phần không thể tránh khỏi của hoạt động nuôi trồng, nhưng khối lượng và tác hại của nó thì hoàn toàn có thể kiểm soát được. Việc kết hợp các giải pháp cơ học, sinh học và quản lý là một quy trình toàn diện để duy trì một nền đáy ao sạch sẽ.

Tư duy quản lý hiện đại cần chuyển từ việc bị động "dọn dẹp" khi ao đã ô nhiễm, sang chủ động "phòng ngừa" ngay từ đầu. Một nền đáy ao được quản lý tốt không chỉ giúp giảm rủi ro dịch bệnh, mà còn tạo ra một môi trường nước khỏe mạnh, là nền tảng vững chắc nhất cho một vụ nuôi có năng suất và hiệu quả kinh tế cao.

Đăng ngày 04/09/2025
Yen @yen
Nuôi trồng

FLOCponics: Sự tích hợp hoàn hảo của công nghệ biofloc và cây thủy canh

FLOCponics là một loại Aquaponics thay thế tích hợp công nghệ biofloc (BFT) với sản xuất cây trồng không sử dụng đất.

flocponics
• 15:51 07/03/2022

Mô hình nuôi ba ba lãi 300 triệu đồng/năm

Mô hình nuôi ba ba của ông Lương Thành Kỷ, ở thị trấn Búng Tàu, huyện Phụng Hiệp. Qua 14 năm phát triển, đến nay đàn ba ba sinh sản của ông Kỷ đã phát triển hơn 1.500 con, mỗi năm xuất bán ra thị trường từ 8.000-10.000 con giống, trừ hết các khoản chi phí, lợi nhuận gần 300 triệu đồng/năm.

Ba ba.
• 09:38 14/06/2021

Kinh tế ổn định nhờ nuôi ba ba sinh sản

Hơn 20 năm nuôi ba ba sinh sản, anh Nguyễn Đức Lợi, ấp Phước Thọ B, xã Mỹ Phước, huyện Mỹ Tú, tỉnh Sóc Trăng có cuộc sống khấm khá. Gắn bó lâu năm với con ba ba một phần cũng vì sự yêu thích loài vật này, ba ba lại dễ nuôi, nhẹ công chăm sóc, thị trường tiêu thụ tốt, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho gia đình anh.

• 15:40 03/03/2021

Thu trăm triệu đồng mỗi năm từ nuôi ba ba

Nuôi ba ba gai là một công việc đòi hỏi phải có nguồn vốn lớn và kỹ thuật cao. Nhưng bằng ý chí, nghị lực, sự đam mê tận tụy với công việc cùng với áp dụng các kiến thức khoa học kỹ thuật mà ông Phạm Tất Đạt ở xã Yên Bình, thành phố Tam Điệp đã thành công, vươn lên trở thành triệu phú.

kỹ thuật sản xuất giống baba
• 10:00 30/05/2017

Quảng Ninh ứng dụng công nghệ 4.0, sản lượng tôm về đích sớm

Với quyết tâm đưa khoa học công nghệ vào lĩnh vực thủy sản, Quảng Ninh đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ. Nhờ áp dụng các mô hình nuôi tiên tiến, sản lượng tôm của tỉnh đã hoàn thành 100% kế hoạch năm 2025 ngay từ tháng 11, đồng thời tạo ra một cuộc cách mạng trong việc bảo vệ môi trường biển.

Nuôi trồng thủy sản
• 09:00 12/12/2025

Vấn đề thức ăn và sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản

Cuối tháng 11/2025, tại thành phố Hồ Chí Minh có hội nghị quản lý thức ăn và sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản cho biết một số vấn đề đáng quan tâm.

Ao tôm
• 09:00 08/12/2025

Kinh tế tuần hoàn nuôi trồng thủy sản là đổi mới sáng tạo

Phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh là mục tiêu bao trùm hiện nay và đó là quá trình đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ để chuyển đổi mô hình.

Mô hình nuôi tôm
• 09:00 05/12/2025

Công thức cải thiện FCR nuôi tôm: Bí quyết nằm ở kỹ thuật cho ăn

Chi phí thức ăn thường chiếm tỷ trọng lớn nhất trong vụ nuôi, có thể lên tới 60%. Việc tôm ăn nhiều nhưng chậm lớn dẫn đến hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR) cao, ảnh hưởng đến lợi nhuận. Vấn đề này thường xuất phát từ việc quản lý cho ăn chưa sát với nhu cầu thực tế của tôm trong từng thời điểm.

Nhá tôm ăn
• 12:35 04/12/2025

VNF Infographic Series: Chitosan – Ứng dụng kháng khuẩn/nấm

Trong bài infographic trước, chúng ta đã khám phá cách chitosan thể hiện tính kháng khuẩn/nấm hiệu quả của mình thông qua các cơ chế như tương tác với điện tích âm, phá vỡ màng tế bào vi sinh vật và thay đổi môi trường sống của chúng, khiến chúng không thể phát triển.

Ứng dụng của Chitosan
• 20:56 11/12/2025

Rong biển Việt Nam: “Kho báu” của đại dương xanh

Việt Nam ghi nhận hơn 800 loài rong, trong đó nhiều nhóm có giá trị kinh tế như rong nho, rong sụn, rong câu chỉ vàng. Đây là nền tảng giúp Việt Nam tạo ưu thế cạnh tranh khi so sánh với các đối thủ trong cùng khu vực.

Rong biển
• 20:56 11/12/2025

Cá lau kiếng có thực sự ăn được?

Với vẻ ngoài xù xì và tập tính ăn tạp, cá lau kiếng thường bị xem là loài cá "bẩn" và không thể ăn được. Tuy nhiên, sự thật lại phức tạp hơn nhiều. Về bản chất, thịt cá lau kiếng không hề độc, nhưng lý do nó không trở thành món ăn phổ biến lại nằm ở những nguy cơ tiềm ẩn khác.

Cá lau kiếng
• 20:56 11/12/2025

Thủy sản Việt Nam thu gần 1,6 tỷ USD nhờ xuất khẩu sang thị trường khắt khe bậc nhất thế giới

Bất chấp bối cảnh kinh tế Nhật Bản đang đối mặt nhiều khó khăn, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang thị trường này vẫn ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng 11% trong 11 tháng đầu năm.

Thủy sản
• 20:56 11/12/2025

Cứ 4 cua hoàng đế xuất sang châu Á, người Việt tiêu thụ 1 con

Một thống kê ấn tượng từ Hội đồng Hải sản Na Uy (NSC) cho thấy, Việt Nam đã vươn lên trở thành thị trường tiêu thụ cua hoàng đế đỏ tươi sống lớn thứ hai tại châu Á. Nhu cầu ngày càng cao đối với hải sản cao cấp đang biến Việt Nam thành một "mỏ vàng" đầy tiềm năng.

Cua hoàng đế
• 20:56 11/12/2025
Some text some message..