Năm 2018 là năm chứng kiến sự thăng hoa của ngành cá tra Việt Nam nhưng cũng là năm ảm đạm hơn bao giờ hết với nông dân nuôi tôm bởi khi giá cá tra đạt mức kỷ lục thì cũng là lúc giá tôm chạm đáy.
Cá tra khởi sắc
Trong năm 2018 giá cá tra nguyên liệu xuất khẩu tại ĐBSCL đã đạt mức giá cao nhất kể từ trước đến nay. Trong nửa đầu năm 2018, giá cá tra nguyên liệu tại ĐBSCL đã xác lập mức cao kỷ lục trong nhiều năm qua, giá cá ở mức 31.000-32.000 đồng/kg, đây là mức giá cao nhất trong lịch sử ngành cá tra. Tuy nhiên, giá cá tra nguyên liệu sau đó giảm mạnh, xuống chỉ còn ở mức 26.500-27.000 đồng/kg vào thời điểm tháng 7 và đầu tháng 8. Đến tháng 9/2018, giá cá tra nguyên liệu không chỉ hồi phục ở mức đã xác lập hồi đầu năm mà còn bất ngờ xác lập mức giá kỷ lục mới. Trong những ngày cuối tháng 9 và đầu tháng 10, giá cá tra nguyên liệu loại 1 (thịt trắng, cỡ 700-900gr/con) tại TP Cần Thơ và nhiều tỉnh ĐBSCL như: An Giang, Vĩnh Long, Đồng Tháp… đạt mức giá cao nhất kể từ trước đến nay từ 34.000- 35.500 đồng/kg.
Đến giữa tháng 12/2018 giá cá tra có xu hướng giảm nhẹ nhưng vẫn ở mức cao từ 29.000đ – 33.000đ/kg. Ảnh: Tép Bạc/ Giá cả
Nguyên nhân của việc tăng giá cá tra nguyên liệu là do nguồn cung cá giống khan hiếm, cùng với việc trữ lượng cá nguyên liệu ở mức khá thấp, nhu cầu thu mua cá nguyên liệu sản xuất cho xuất khẩu sang thị trường Mỹ, Trung Quốc và EU tăng. Trung Quốc giảm thuế nhập khẩu cá tra có hiệu lực từ 1/7/2018. Trong đó thuế nhập khẩu philê cá tra đông lạnh (mã 03046290), sẽ giảm từ 10% xuống còn 7%, thuế suất cá tra tươi hoặc ướp lạnh sẽ giảm từ 12% xuống 7%. Bên cạnh đó kết quả thuế chống bán phá giá của Mỹ với cá tra Việt Nam trong giai đoạn xem xét hành chính lần thứ 14 (POR14) cũng giảm mạnh. Đây là những động lực to lớn tạo cơ hội để doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm vào các thị trường rộng lớn này.
Nhờ những tín hiệu tốt từ thị trường nhập khẩu chỉ mới kết thúc tháng 11, giá trị xuất khẩu của cá tra Việt Nam lần đầu tiên vượt mốc 2 tỷ USD đến hết năm nay, ngành hàng cá tra sẽ cầm chắc trong tay giá trị XK ít nhất là trên 2,2 tỷ USD. Theo ông Trương Đình Hòe, trong năm 2019, dự báo vẫn sẽ là một năm thuận lợi đối với người nuôi, nhà chế biến, XK cá tra.
Ngành tôm ảm đạm
Năm 2018 là năm sóng gió với người nuôi tôm Việt Nam cũng như toàn khu vực trong đó có Thái Lan, Trung Quốc, Ấn Độ khi giá tôm liên tục giảm và ở mức thấp nhất trong vòng 4 năm qua. Năm 2018 thị trường tôm sú tương đối ổn định, nhưng đối với tôm thẻ chân trắng có sự biến động khá nhiều.
Giá tôm nguyên liệu ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long bắt đầu giảm mạnh từ cuối năm 2017 và bước sang nửa năm 2018 giá tôm vẫn tiếp tục giảm. Giá thu mua, loại tôm thẻ từ 70 - 100 con/kg giảm giá mạnh nhất, tôm cỡ 70 con/kg ở mức 90.000 đ/kg so với lúc tôm có giá cao điểm trước đây tôm cỡ này 120.000 đ/kg; cỡ tôm 100 con/kg giá 70.000 – 75.000đ/kg, có lúc thương lái thu mua tại chỗ chỉ 68.000 đồng/kg, . Chỉ đến cuối tháng 7/2018 giá tôm mới có dấu hiệu ngưng giảm giá và tăng nhẹ nhưng vẫn ở mức thấp. Giá tôm thẻ chân trắng loại 100 con/kg tăng 10.000 đồng/kg (giá 80.000 đồng/kg.
Việc giá tôm giảm mạnh trong những tháng đầu năm, nguyên nhân ngoài sản lượng tôm thế giới tăng, còn do vấn đề tồn kho của cả doanh nghiệp trong nước lẫn các nhà nhập khẩu mà nguyên nhân chính là cả Việt Nam lẫn một số nước đều trúng mùa tôm năm 2017. Trong khi đó, nước Mỹ vừa trải qua một mùa đông khắc nghiệt, khiến việc tiêu dùng tôm bị chậm lại, các nhà nhập khẩu không vội nhập hàng, nếu mua có thể họ ép giá.
Theo Tập đoàn Minh Phú nguyên nhân giá tôm bị giảm là do các nước Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan, Philippin, Việt Nam… đang vào vụ thu hoạch, người nuôi tôm muốn bán được tôm và các nhà máy chế biến cũng muốn bán được hàng nên giá tôm trên thị trường giảm. Khi bán không được hàng thì người bán tiếp tục giảm giá để bán được hàng và với tình hình như vậy đã tạo ra tâm lý tiếp tục chờ giá giảm, trong đó giá ở các thị trường Ấn Độ, Ecuador, Việt Nam giảm liên tục, giá nguyên liệu giảm, người nuôi lo giá giảm nữa sẽ lỗ nên thu hoạch sớm.
Giá tôm sú ở thời điểm hiện tại vẫn ở mức ổn định, loại 20 con/kg có giá là 260.000 đồng/kg; loại 30 con/kg có giá là 180.000 đồng/kg; loại 40 con/kg có giá là 130.000 đồng/kg. Riêng thị trường tôm thẻ có nhiều biến động, nhưng không nhiều. Cụ thể, giá tôm thẻ chân trắng loại 100 con/kg có giá từ 96 - 100 ngàn đồng/kg, loại 80 con/kg giá từ 108 – 110 ngàn đồng/kg, loại 50 con/kg là 131 ngàn đồng/kg, 40 con/kg có giá khoảng 140 ngàn đồng/kg (trung bình tăng từ 15 – 20 ngàn đồng/kg so với nữa tháng trước).
Do đó, xuất khẩu tôm trong năm 2018 dự kiến chỉ đạt khoảng 3,6 tỉ USD, giảm 5% so với năm 2017.
Mặc dù giá tôm vẫn đang ở mức thấp nhưng theo dự báo từ các chuyên gia của The fish site, năm 2019 cũng tiếp tục là một năm ảm đảm của ngành tôm. Theo dự báo giá tôm đã phục hồi cuối năm 2018 có thể sẽ giảm trở lại sau Tết Nguyên Đán. Nguyên nhân được lý giải là bởi sản lượng tôm được dự báo là sẽ tiếp tục tăng do việc tăng sản xuất và trúng mùa ở các nước sản xuất lớn như Ấn Độ, Thái Lan…