Nuôi hàu trên dòng Nhật Lệ

Đoạn sông Nhật Lệ chảy qua thị trấn Quán Hàu, xã Lương Ninh và Võ Ninh (Quảng Ninh) có chiều dài khoảng 3km, được ví như một mỏ hàu khổng lồ trời cho. Hàu có ở nhiều nơi, nhưng có lẽ không đâu ngon bằng con hàu sống ở đoạn sông Nhật Lệ này. Thế nhưng, thứ đặc sản quý này đang ngày càng bị cạn kiệt bởi khai thác quá mức, cho đến khi một số hộ nông dân nơi đây nghĩ ra cách nuôi chúng.

Hàu nuôi.
Việc khai thác quá mức đã làm cho đặc sản "hàu" nơi đây dần cạn kiệt, đến nổi người dân phải nghĩ cách nuôi chúng.

“Đặc sản” dần cạn kiệt

Nhiều du khách đến Quảng Bình, khi được thưởng thức món cháo hàu đều có chung một nhận xét: “Không có hàu ở nơi nào có vị ngon đặc trưng như con hàu ở sông Nhật Lệ”.

Theo lý giải của các nhà địa chất, hàu sống thường bám vào các bãi đá giàn hoặc đá cuội rời ra. Trong khi đó, đáy sông Nhật Lệ đoạn chảy qua thị trấn Quán Hàu có một vùng địa chất rộng lớn chủ yếu là đá giàn tổ ong, cuội latirit… vững chãi. Nơi đây là nơi giao thoa của 2 dòng nước ngọt mặn, tạo ra ngồn phù du phong phú. Nhờ những yếu tố đặc biệt về địa lý, địa chất tự nhiên và nguồn thức ăn dồi dào mà hàng trăm năm qua, con hàu ở đây cứ thế mà sinh sôi nảy nở và có vị ngon đặc biệt không nơi nào sánh được.

Theo những người “sành ăn”, hàu chế biến được rất nhiều món ăn, mà món nào cũng ngon, cũng bổ dưỡng. Khi khai thác về, người ta cạy vỏ ra, lấy thân hàu cùng một ít nước sau khi được chắt lọc sạch, phi hành mỡ xào hàu với cây chua me, cà chua… ăn chung với bánh tráng.

Phổ biến nhất vẫn là món cháo hàu mà nhiều thực khách sau khi đến đây được thưởng thức đều muốn quay trở lại. Khi nấu cháo chỉ cần ướp hàu với gia vị trước, tốt nhất dùng ít nước xương ninh cháo, rồi đổ hàu vào, hoặc xào hàu chín tới rồi cho vào. Hàu xào còn có thể làm bún hàu, phở hàu… 


Người dân thị trấn Quán Hàu cạy hàu để bán cho các nhà hàng, quán ăn đặc sản.

Ngoài ra, còn có rất nhiều cách ăn hàu thú vị khác, như: Dùng than củi nướng đến khi chín, miệng hàu mở ra thì cho muối tiêu vào rồi lấy thìa múc ăn. Còn có một cách thưởng thức đặc biệt hơn nữa là cạy hàu mới khai thác về đang tươi nguyên, cho muối tiêu, chanh, bồ tạt, rau thơm vào ăn ngay…

Không chỉ nổi tiếng ở Quảng Bình, năm 2005, lần đầu tiên món cháo hàu dù được chế biến rất đơn sơ, đã vượt qua nhiều của ngon, vật lạ trong cả nước đạt huy chương vàng tại Hội chợ ẩm thực do Hội Nông dân Việt Nam tổ chức tại Thủ đô Hà Nội.

Năm 2010, tại lễ hội kỷ niệm 310 năm ngày mất của Lễ Thành Hầu Thượng Đẳng Thần Nguyễn Hữu Cảnh được tổ chức tại TP. Hồ Chí Minh, con hàu đánh bắt ở sông Nhật Lệ đã vượt hơn nghìn cây số dự “Lễ hội ẩm thực Quảng Bình giữa lòng phương Nam” và đã được du khách trong và ngoài nước biết đến… Cứ thế, con hàu được đánh bắt ở sông Nhật Lệ đã trở thành một thương hiệu trứ danh và ngày một vang xa.

Cũng vì con hàu ở sông Nhật Lệ ngon nổi tiếng mà ngày càng trở nên khan hiếm. Ngày trước, vào mỗi vụ hàu (mùa xuân), người dân làm nghề khai thác hàu ở thị trấn Quán Hàu, xã Võ Ninh… (Quảng Ninh) chỉ cần dùng một chiếc cào sắt cán dài rồi dùng sức máy thuyền để cào. Với cách này, mỗi ngày người làm nghề cào hàu trên sông Nhật Lệ cũng kiếm được tiền triệu. Nhưng cũng với cách khai thác này, hàu to hàu nhỏ đều bị cào lên hết. Dần dà với tốc độ khai thác nhiều và cách khai thác tận diệt như thế, nguồn hàu trên sông Nhật Lệ ngày càng khan hiếm, nghề cào máy không thể tồn tại được. Bây giờ, để bắt được con hàu, những người khai thác hàu đều phải chuyển sang nghề lặn…

Nuôi hàu thương phẩm

Vợ chồng anh Nguyễn Văn Toán và chị Trần Thị Hiệp ở tổ dân phố Bình Minh, thị trấn Quán Hàu (Quảng Ninh) được biết đến như một trong những người đầu tiên đưa con hàu vào nuôi thương phẩm trên sông Nhật Lệ.

Theo anh Toán, ý tưởng nuôi hàu thương phẩm được anh nhen nhóm từ khá lâu, khi anh (vốn là một người có thâm niên làm nghề khai thác hàu) nhìn thấy con hàu tự nhiên trên sông Nhật Lệ ngày càng cạn kiệt, do bị khai thác quá mức. Đặc biệt, năm 2015, trong một chuyến về thăm quê vợ ở huyện Vân Đồn (tỉnh Quảng Ninh), nhận thấy người dân ở huyện đảo này nuôi hàu rất thành công, anh Toán càng quyết tâm biến ý tưởng này thành hiện thực.

Sau nhiều lần “ra vào” Vân Đồn để học cách nuôi hàu, năm 2020, vợ chồng anh Toán, chị Hiệp đã thả nuôi thử nghiệm lứa hàu đầu tiên trên sông Nhật Lệ với khoảng 350 dây hàu giống. Theo tính toán của anh Toán, trung bình mỗi dây hàu anh nuôi thử nghiệm ở trên sông Nhật Lệ đạt khoảng 10kg hàu vỏ và 2kg hàu thịt, đạt năng suất so với con hàu nuôi ở Vân Đồn.

Từ thành công của mô hình thử nghiệm, vợ chồng anh Toán đã lập dự án, thuê diện tích mặt nước trên sông Nhật Lệ (đoạn qua thị trấn Quán Hàu) để nuôi hàu thương phẩm với quy mô lớn. Hiện tại, vợ chồng anh Hiệp đã đầu tư hệ thống lồng bè trên rộng 500m2, đang thả nuôi hơn 6.000 dây hàu giống. Đến thời điểm này, 6.000 dây hàu của vợ chồng anh Toán đang phát triển tốt.


Con hàu nuôi của gia đình anh Nguyễn Văn Toán phát triển tốt, dự kiến cho năng suất cao.

Theo anh Toán, con hàu rất dễ nuôi, sống chủ yếu nhờ nguồn tảo có sẵn trong nước nên không phải tốn chi phí thức ăn. Nguồn tiêu thụ cũng ổn định, chủ yếu bán cho các nhà hàng, quán ăn đặc sản… Điều kiện tự nhiên, mực nước thủy triều lên xuống ở đoạn sông Nhật Lệ này cũng rất lý tưởng nên con hàu phát triển, tăng trưởng nhanh. Nếu gặp thời tiết tốt, mỗi năm có thể nuôi được 2 vụ hàu (mỗi vụ có thời gian nuôi khoảng 5 đến 6 tháng).  Đặc biệt, con hàu nuôi ở trên sông Nhật Lệ cũng được đánh giá có độ ngon không hề thua kém con hàu được đánh bắt tự nhiên ở đây.

“Bè nuôi hàu đầu tư một lần có thể nuôi được hơn 3 năm, vì thế từ năm thứ 2, người nuôi chỉ mất tiền mua giống, không cần làm bè nữa. Nuôi hàu vừa tốn ít chi phí, ít công chăm sóc vì hàu sử dụng thức ăn tự nhiên có sẵn trong nguồn nước, chỉ thỉnh thoảng kiểm tra và vệ sinh rong rêu bám vào bè và dây giống. Vì vậy, trong khi nuôi hàu, tôi cũng có thể làm thêm được nhiều công việc khác nữa (2 vợ chồng anh Toán chạy xe tải chở hàng) để có thêm thu nhập. Với 6.000 dây hàu của gia đình, ở vụ nuôi này, sau khi trừ chi phí có thể thu lãi gần 60 triệu đồng và số lãi chắc chắn sẽ tăng lên ở các vụ nuôi sau”, anh Toán chia sẻ.  

Ông Phùng Văn Nhiên, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Quán Hàu cho biết, với việc khai thác quá mức, nguồn hàu tự nhiên ở trên sông Nhật Lệ đang ngày càng cạn kiệt và không thể đáp ứng được nhu cầu thị trường. Chính vì vậy, những năm qua, huyện Quảng Ninh và thị trấn Quán Hàu đã có chính sách hỗ trợ và khuyến khích các hộ dân có năng lực và kinh nghiệm trên địa bàn đầu tư nuôi hàu thương phẩm. Đến thời điểm này, trên địa bàn thị trấn Quán Hàu có 2 hộ gia đình là anh Nguyễn Văn Toán và ông Nguyễn Văn Tòng, cùng Hợp tác xã Minh Thành Phú đang thuê mặt nước đầu tư nuôi hàu thương phẩm.

Hy vọng rằng, cùng với hàu đánh bắt tự nhiên (mỗi năm khoảng 25 đến 30 tấn hàu thịt), sản lượng hàu nuôi ở thị trấn Quán Hàu sẽ ngày càng đáp ứng nhu cầu thị trường, tạo sinh kế bền vững, nâng cao thu nhập cho người dân, góp phần đưa thương hiệu hàu Quán Hàu ngày càng vươn xa.

Báo Quảng Bình
Đăng ngày 08/06/2021
Phan Phương
Nuôi trồng

Làm giàu từ nuôi ốc nhồi thương phẩm

Tận dụng khuôn viên lò gạch thủ công đã đóng cửa, ông Cao Tất Thái (thôn Quý Tân, xã Ia Trok, huyện Ia Pa, tỉnh Gia Lai) xây dựng bể nuôi ốc nhồi thương phẩm. Mô hình bước đầu đem lại hiệu quả.

Nuôi ốc nhồi thương phẩm.
• 09:48 14/06/2021

Khai thác nghêu ổn định sau đợt nắng nóng

Sau đợt nắng nóng kéo dài hơn 1 tháng từ đầu tháng 3 đến trung tuần tháng 04/2021 đã gây thiệt hại hơn 70 tấn nghêu, trị giá hơn 1 tỷ đồng tại Hợp tác xã (HTX) thủy sản Rạng Đông, xã Thới Thuận, huyện Bình Đại. Nhờ công tác chăm sóc, bảo vệ, quản lý và khắc phục tốt thiệt hại, không lâu sau đó, HTX đã bắt đầu tổ chức khai thác ổn định trở lại.

Nghêu.
• 10:45 07/06/2021

Nuôi ngao vùng bãi triều: Phát triển nghề nuôi ngao theo hướng bền vững

Thiên nhiên ưu đãi vùng ven biển Kim Sơn bằng việc mỗi năm ban cho vùng đất này hàng trăm ha đất lấn biển, lượng phù sa màu mỡ bồi đắp tạo thành những cồn bãi nuôi ngao lý tưởng.

Nuôi ngao.
• 09:45 26/04/2021

Thị trường hai mảnh vỏ trên thế giới bị ảnh hưởng nặng nề bởi COVID-19

Nhuyễn thể hai mảnh vỏ chủ yếu được bán trên thị trường ở dạng tươi sống. Với các vấn đề là hệ quả của dịch bệnh COVID-19 và các biện pháp kiểm soát dịch bệnh, phong tỏa biên giới đã làm cản trở nhóm sản phẩm này tham gia thương mại quốc tế. So với các loại thủy sản khác thì mức cắt giảm thương mại của nhuyễn thể hai mảnh vỏ là cao nhất. Do nhu cầu thấp hơn nên năm ngoái giá đã giảm, trong khi thông thường nhuyễn thể hai mảnh vỏ là đối tượng thủy sản có giá khá ổn định.

Nhuyễn thể hai mãnh vỏ.
• 10:11 09/04/2021

Công tác chuẩn bị để khởi đầu vụ nuôi mới thành công

Khi bắt đầu nuôi tôm hoặc sau mỗi kỳ thu hoạch, mọi người thường quan tâm đến việc chuẩn bị những gì để khởi đầu vụ nuôi mới thành công hơn và đạt được thuận lợi. Để bảo đảm rằng quá trình chuẩn bị ao nuôi tôm mới ít gặp rủi ro, tôm phát triển đều, cũng như để làm cho các vụ nuôi sau này trở nên dễ dàng hơn. Bài viết dưới đây sẽ trình bày những điểm cần lưu ý khi tiến hành chuẩn bị khởi đầu vụ nuôi mới cho bà con.

Tôm thẻ chân trắng
• 10:13 29/03/2024

Tập huấn ứng dụng công nghệ trong bảo quản cá ngừ đại dương

Chiều ngày 27.3, Hiệp hội Thủy sản Bình Định phối hợp với Liên hiệp các hội KHKT Bình Định và Chi cục Thủy sản ( Sở NN&PTNT) tổ chức tập huấn quy trình công nghệ khí nitơ nano trong bảo quản cá ngừ đại dương cho 50 ngư dân làm nghề câu cá ngừ trên địa bàn phường Tam Quan Bắc, TX Hoài Nhơn.

Cá ngừ
• 11:00 28/03/2024

Hạn chế lạm dụng kháng sinh bằng cách ủ men vi sinh

Với ngành thủy sản hiện nay, việc lạm dụng kháng sinh và tồn dư chất độc hại trong con tôm làm cho giá trị thương phẩm tôm xuống dốc. Vì vậy, xu hướng sử dụng men vi sinh để thay thế ngày càng được áp dụng phổ biến.

Men vi sinh
• 10:23 26/03/2024

Xi phông tự động và xi phông bằng van tự động là gì? Lợi ích của xi phông đáy ao

Đối với những người nuôi tôm lâu năm và tích lũy được nhiều kinh nghiệm, thì khái niệm xi phông đáy ao đã trở nên quá quen thuộc. Tuy nhiên, đối với những người mới bắt đầu bước chân trên con đường nuôi tôm, không thể tránh khỏi sự bỡ ngỡ và lúng túng.

Xi phong
• 12:30 25/03/2024

Các loài cá lóc nuôi cảnh thú vị cho người chơi cá cảnh

Trong những năm gần đây, việc nuôi cá lóc cảnh tại Việt Nam đã trở nên phổ biến hơn. Đây là loại cá săn mồi có nhiều màu sắc đẹp, mà trước đây chỉ được một số ít người chơi quan tâm.

Cá lóc cảnh
• 17:06 29/03/2024

Những điều cần biết về bệnh đốm trắng và biện pháp phòng bệnh hiệu quả

Bệnh đốm trắng trên tôm do virus gây ra là một trong những bệnh vô cùng nguy hiểm, tỷ lệ chết của tôm lên tới 90 – 100% chỉ sau từ 3 – 10 ngày nhiễm bệnh, xuất hiện chủ yếu khi nhiệt độ xuống thấp dưới 320C.

Bệnh đốm trắng trên tôm
• 17:06 29/03/2024

Công tác chuẩn bị để khởi đầu vụ nuôi mới thành công

Khi bắt đầu nuôi tôm hoặc sau mỗi kỳ thu hoạch, mọi người thường quan tâm đến việc chuẩn bị những gì để khởi đầu vụ nuôi mới thành công hơn và đạt được thuận lợi. Để bảo đảm rằng quá trình chuẩn bị ao nuôi tôm mới ít gặp rủi ro, tôm phát triển đều, cũng như để làm cho các vụ nuôi sau này trở nên dễ dàng hơn. Bài viết dưới đây sẽ trình bày những điểm cần lưu ý khi tiến hành chuẩn bị khởi đầu vụ nuôi mới cho bà con.

Tôm thẻ chân trắng
• 17:06 29/03/2024

Chuyển dịch xanh: Yêu cầu và cơ hội tăng cao với thủy sản

Ngày 28/3/2024, VCCI Cần Thơ tổ chức hội thảo “Chuyển dịch xanh: Thách thức, cơ hội cho doanh nghiệp ĐBSCL và giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp” trao đổi về những yêu cầu và cơ hội cho doanh nghiệp xuất khẩu trong bối cảnh giảm phát thải khí nhà kính.

Thủy sản
• 17:06 29/03/2024

Chất kích thích hệ miễn dịch ở tôm

Nhắc đến tôm, có lẽ bạn chưa biết chúng là một loài động vật không có cơ quan miễn dịch. Vì vậy, việc sử dụng chất kích thích miễn dịch là biện pháp hiệu quả giúp tăng cường đề kháng cho tôm, công cụ quan trọng trong quá trình kiểm soát bệnh tôm nuôi.

Tôm thẻ chân trắng
• 17:06 29/03/2024