Phát hiện hoá thạch họ cá vây tay mới

Loài cá vây tay mới này đã được tìm thấy tại Texas. Đây là loài cá vây tay trẻ nhất được phát hiện, hàm cá và các chất cấu tạo sọ của nó cho thấy nó là một họ mới - họ Dipluridae (họ hai đuôi) - họ này đã chuyển đổi tiến hoá từ hai họ cá vây tay đã được biết đến trước đây.

Các mảnh của bộ não tí hon này được tìm thấy tại Fort Worth đã được xác định là các xương của cá vây tay 100 triệu năm tuổi, theo nhà cổ sinh vật học John F. Graf, Đại học Southern Methodist (Southern Methodist University – SMU), Dallas.

Loài cá vây tay này là họ hàng xa nhất của bất kỳ loài động vật nào - lên tới 400 triệu năm. Nó là một con cá gần với các động vật có xương sống nhất, bao gồm cả loài người.

Mẫu hoá thạch nói trên là mẫu cá vây tay đầu tiên tại Texas có niên đại thuộc kỷ Phấn trắng, Graf nói. Graf là người đã xác định hoá thạch này. Thời kỳ địa chất Phấn trắng kéo dài từ khoảng 146 triệu năm đến 66 triệu năm trước. Graf đã đặt tên cho loài cá vây tay mới này là Reidus hilli.

Cá vây tay đã được tìm thấy ở hầu hết các lục địa. Loài Reidus hilli này là loài cá vây tay trẻ nhất đã được xác định tại bang Lone Star (tên gọi khác của bang Texas).

Hoá thạch cá vây tay trẻ nhất trước đó có niên đại 200 triệu năm thuộc kỷ Triass. Reidus hilli là loài cá vây tay đầu tiên từng được xác định đến từ khu vực Fort Worth, thành phố Dallas. Các hoá thạch cá vây tay đã được tìm thấy ở hầu hết các lục địa trừ châu Nam Cực. Một số hoá thạch đã được tìm thấy ở Texas, Graf cho biết.

Loài cá vây tay đã thoát khỏi sự tuyệt chủng khoảng 400 triệu năm trước. Các nhà khoa học ước tính cá vây tay đã đạt sự đa dạng nhất trong suốt kỷ Triass.

Người ta đã từng nghĩ loài cá vây tay đã tuyệt chủng khoảng 70 triệu năm trước. Nhưng điều đó đã thay đổi khi loài cá này trở lên nổi tiếng vào năm 1938 sau khi một mẫu vật sống được bắt tại bờ biển châu Phi. Ngày nay, có thể tìm thấy các con cá vây tay đang bơi lội dưới đáy Ấn Độ Dương.

Những con cá vây tay là một loài động vật có xương sống cổ xưa nhất mà chúng ta biết, Graf nói.
Mẫu SMU cho thấy sự đa dạng giữa loài cá vây tay trong suốt kỷ Phấn trắng là lớn hơn so với những gì được biết đến trước đây.

Điều làm cá vây tay trở nên thú vị, đó là chúng gần gũi nhất với tất cả các loài có xương sống đang sinh sống trên mặt đất, Graf nói. Chúng có tổ tiên chung gần nhất với tất cả các động vật có xương sống.

Cá vây tay có xương trồi ra hỗ trợ cho các vây, các xương này là tiền thân của các chi.

Hỗ trợ xương trồi trong các vây cho phép một động vật biển có xương sống nâng người nó lên khỏi đáy biển, mà cuối cùng dẫn đến động vật có thể đi lên đất liền. Cá vây tay Texas Reidus hilli là một loài mới và là một họ mới.

Graff đã xác định Reidus hilli từ một bộ phận của sọ, gồm các đĩa cổ họng (gular plate), nơi các xương xếp thành hàng dưới hàm.

Cá vây tay không phải là loài duy nhất có các đĩa cổ họng, nhưng chúng là một trong số ít có, Graf nói. Sự thật là, hình dạng thấu kính của những tấm đĩa cổ họng này là duy nhất có ở cá vây tay. Đó là đặc điểm đầu tiên để chúng ta có thể nhận ra các hoá thạch cá vây tay.

Reidus hilli là một con cá trưởng thành với kích cỡ trung bình với thời điểm sinh sống của nó. Trong lúc các loài cá vây tay hiện đại có thể phát triển dài đến 3m, Reidus hilli có lẽ không dài hơn 40cm. Hộp sọ nhỏ của nó dài 45mm và rộng 26mm.

Kích thước toàn bộ cơ thể của Reidus hilli là đặc trưng cho một họ cá vây tay mới, họ Dipluridae mà Graf mô tả và đặt tên. Ông chọn cái tên này cho họ cá vây tay nguyên thuỷ nhất, Diplurus, họ cá vây tay sống trong suốt kỷ Triass. Reidus hilli thuộc họ cá vây tay là kết quả chuyển đổi giữa hai nhóm các vây tay sống trẻ nhất từ ghi nhận các hoá thạch là Mawsoniidae và Latimeriidae.

Cá vây tay hai đuôi thường nhỏ hơn so với hai họ gần chúng nhất là Mawsoniidae và Latimeriidae. Cả hai họ này đều có những thành viên thuộc kỷ Phấn trắng muộn đạt tới kích thước cơ thể lớn, có thể dài từ 1 đến 3m.

Reid là một cư dân Fort Worth đã thu thập hóa thạch trong nhiều thập kỷ. Ông phát hiện ra mẫu hóa thạch trong khi đi bộ trên một số khu vực đã được chuẩn bị xây dựng các căn nhà mới. Reid nhận thấy hóa thạch nằm lộ trên mặt đất nơi các rãnh được tạo ra do xói mòn.

Theo phân tích của Graf, Reid đã rất ngạc nhiên khi biết ông đã thu thập được một con cá vây tay và nó là một loài mới.

"Khi tôi tìm thấy nó, tôi có thể nói đó là một chiếc xương nhưng tôi không nghĩ rằng nó có gì đặc biệt", Reid nhớ lại việc phát hiện ra Reidus hilli. "Tôi chắc chắn đã không nghĩ rằng đó là một con cá vây tay".