Ứng phó với biến đổi khí hậu: Không có ranh giới hành chính

Cuối tháng 5-2014, Nam bộ bước vào giai đoạn giao mùa. Thời điểm này, thời tiết diễn biến phức tạp, đang nắng gay gắt chuyển sang mưa lớn kèm theo dông lốc, sấm sét… Thậm chí, khu vực ĐBSCL đã xuất hiện mưa đá. Đây là những dấu hiệu thời tiết cực đoan, đánh dấu biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng…

mũi cà mau
Khu vực Mũi Cà Mau bị sạt lở nặng do biến đổi khí hậu.

Chung thiệt hại

Chỉ tính riêng 4 tỉnh ven biển ở ĐBSCL là Cà Mau, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Trà Vinh đã có hơn 10.000ha tôm sú bị thiệt hại. “Năm ngoái, 50% diện tích tôm nuôi ở Vĩnh Châu (Sóc Trăng) chết thành dịch, thiệt hại ước trên 110 tỷ đồng. Năm nay người nuôi làm ao đàng hoàng, chăm sóc kỹ hơn nhưng tôm cũng đã chết trong 1.600ha nuôi”, ông Hai Nhiệm nông dân ở Sóc Trăng than thở!

Chuyện tôm chết có nhiều nguyên nhân như con giống, môi trường ô nhiễm… Tuy nhiên, nguyên nhân chính hiện tại là do nắng nóng. Trong khi đó, sự gia tăng của “lũ mặn” ở các vùng ven biển là một cảnh báo nhãn tiền về sự dâng cao của nước biển.

Ghi nhận tại các tỉnh ven biển như Bến Tre, Trà Vinh, Cà Mau, Bạc Liêu… độ mặn năm nay đều cao hơn cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, tại Cà Mau độ mặn lên đến khoảng 30‰. Theo đó, “lũ mặn” ngày càng gay gắt, tình trạng thiếu nước ngọt trong sinh hoạt diễn ra trên diện rộng. Nhiều nơi người dân phải mua nước ngọt xài với giá gần 200.000 đồng/m³. Theo Bộ NN-PTNT, hiện nay ĐBSCL có trên 100.000ha đất sản xuất nông nghiệp bị “lũ mặn” đe dọa, gây thiệt hại.

Người nuôi tôm dù giàu hay nghèo, ở nông thôn hay thành thị đều chung một nỗi buồn… tôm chết và tìm nguồn nước ngọt trong sinh hoạt gia đình. Đây là tình cảnh mà các nhà khoa học đã khuyến cáo về hậu quả của biến đổi khí hậu: “Sớm mai thức dậy, người nghèo, người giàu, người khôn, người dại… suy nghĩ và số phận của họ rất khác nhau… Nhưng hiểm họa có thể làm cho số phận họ như nhau”!

Các tỉnh, thành ĐBSCL gần như đã “thuộc lòng” các kịch bản biến đổi khí hậu khi hàng năm diện tích nhiễm mặn lên tới 1,7 triệu ha. Đến cuối thế kỷ này, nhiệt độ trung bình ở ĐBSCL có thể tăng thêm 1,3 - 2,8°C, mưa có thể tăng 4-8%, nước biển dâng theo kịch bản thấp là 66cm, cao 99cm. Nước biển dâng cao 1m có thể làm 39% diện tích ở ĐBSCL bị ngập, 35% dân số bị ảnh hưởng. ĐBSCL là vựa lúa, vựa thủy sản, trái cây…

Hiện tại và tương lai, sự phát triển của ĐBSCL đang bị đe dọa. Đây là một trong những khu vực bị tổn thương nặng nề nhất của Việt Nam do tác động của biến đổi khí hậu.

Lãng quên rừng phòng hộ ven biển

Nhiều dự án đã được triển khai để ĐBSCL ứng phó, thích ứng với biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, một vấn đề đang đặt ra là tính thống nhất, liên thông của các dự án thích ứng với biến đổi khí hậu hiện nay. Gần như các tỉnh đều có dự án để ứng phó với biến đổi khí hậu. Song, các dự án này chưa thể hiện rõ tính liên thông cấp vùng, vì biến đổi khí hậu không chỉ xảy ra trên cấp độ địa giới hành chính. Nên việc ứng phó với biến đổi khí hậu phải có tính liên kết, liên thông theo các vùng sinh thái.

Trong khi đó, cách thức ứng phó với biến đổi khí hậu và nước biển dâng cao đối với các tỉnh ven biển vẫn chưa có khuyến cáo khoa học rõ ràng. Các dự án đề xuất vẫn còn nặng tính địa phương, dễ thấy nhất là các dự án xin cấp vốn xây kè chống sạt lở, thiếu đánh giá vai trò hệ thống rừng ngập mặn ven biển. Trong khi đó, các nhà khoa học chưa đánh giá hết hiệu quả cũng như tác động của việc xây đê ven biển!

Vừa qua, tại Trà Vinh hàng ngàn cây bần tại rừng phòng hộ Cồn Nạng (xã Mỹ Long Nam, huyện Cầu Ngang) bị đốn hạ làm củi khiến người dân và chính quyền địa phương bức xúc. Theo người dân ở đây, rừng bần giúp chắn sóng, không gây sạt lở và làm không khí trong lành, bảo vệ sức khỏe người dân và thu lợi rất lớn trong việc đánh bắt hải sản. Việc rừng bần bị đốn không thương tiếc là lời cảnh báo về sự thiếu hiểu biết cũng như trách nhiệm của các địa phương vì đã thờ ơ với việc bảo vệ hệ thống sinh thái ven biển.

Đây cũng là lời cảnh báo để sớm hoàn thành các nghiên cứu ảnh hưởng biến đổi khí hậu đến các vùng ngập nông, rìa vùng ngập lũ, ven biển…

Báo Sài Gòn Giải Phóng, 26/05/2014
Đăng ngày 27/05/2014
Cao Phong
Môi trường

Thừa Thiên - Huế: Đầm phá ô nhiễm, dân kêu trời

Hàng ngàn hộ dân ở 33 xã, phường, thị trấn sống dựa vào đầm phá Tam Giang - Cầu Hai (tỉnh Thừa Thiên - Huế), đang khốn khổ vì nguồn nước ô nhiễm nghiêm trọng.

Ô nhiễm đầm phá ở Thừa Thiên - Huế
• 14:32 14/03/2023

Sản xuất xà phòng từ chất nhầy ốc sên

Một con ốc sên sẽ tạo ra khoảng 2g chất nhờn. Để sản xuất 15 thanh xà phòng trọng lượng 100g, anh Desrocher ở thị trấn Wahagnies, miền Bắc nước Pháp cần khoảng 40 con ốc sên. Ảnh: Reuters

Xà phòng từ ốc sên
• 10:17 09/02/2023

Yên Bái: Thả hơn 30 nghìn cá giống xuống hồ Thác Bà trong ngày ông Công, ông Táo

Ngày 14/1, huyện Yên Bình (Yên Bái) đã tổ chức thả cá bổ sung nguồn lợi thủy sản hồ Thác Bà năm 2023 gắn với phong tục thả cá chép ngày 23 tháng Chạp.

Thả cá
• 12:02 19/01/2023

Xuất hiện pin làm từ vỏ cua, có thể tái chế 1000 lần

Các nhà khoa học đã phát minh ra một loại pin được làm từ vỏ cua, dễ phân hủy hơn nhiều so với pin lithium-ion.

Pin làm từ vỏ cua
• 09:46 12/01/2023

Cá chết hàng loạt: Nguyên nhân và giải pháp cho người nuôi

Những ngày đầu tháng 5/2025, người dân TP.HCM không khỏi bàng hoàng trước cảnh tượng cá chết trắng mặt nước trên kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè. Tình trạng này không chỉ gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng mà còn ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt của người dân và đặt ra nhiều câu hỏi về nguyên nhân cũng như biện pháp phòng ngừa, đặc biệt đối với người nuôi trồng thủy sản.

Cá chết
• 09:55 12/05/2025

Vai trò của khu bảo tồn biển trong việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản

Khu bảo tồn biển (Marine Protected Area – MPA) là vùng không gian biển được quy hoạch và quản lý nhằm bảo vệ tài nguyên sinh vật biển, hệ sinh thái và cảnh quan tự nhiên. Tùy theo mức độ bảo vệ, có thể cấm hoặc hạn chế các hoạt động như khai thác thủy sản, du lịch, vận tải biển để đảm bảo duy trì hoặc phục hồi sự đa dạng sinh học.

San hô biển
• 10:03 05/05/2025

Các tỉnh ven biển chủ động phòng tránh thiên tai sạt lở

Trong những năm gần đây, Việt Nam đang phải đối mặt với những tác động ngày càng rõ rệt của biến đổi khí hậu.

Ven biển
• 10:51 15/04/2025

Có nên áp dụng cơ chế thưởng cho người báo tin xả rác giống như xuyệt điện thủy sản?

Trong bối cảnh bảo vệ môi trường ngày càng được chú trọng, việc xử lý các hành vi vi phạm môi trường như xả rác bừa bãi đang trở thành một thách thức lớn. Một trong những giải pháp được nhiều địa phương triển khai để khuyến khích người dân tham gia giám sát, tố giác vi phạm là cơ chế khen thưởng cho người báo tin, đặc biệt là những hành vi xả rác. Liệu cơ chế này có thể áp dụng hiệu quả như mô hình "treo thưởng" chống xuyệt điện thủy sản tại Cà Mau?

• 10:16 08/04/2025

Tìm hiểu loài cá lóc đắt nhất thế giới

Trong thế giới cá cảnh nước ngọt, khi nhắc đến cá lóc, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến những loài cá phổ thông như cá lóc đồng hay cá lóc bông. Nhưng nếu đi sâu vào giới chơi cá cảnh cao cấp, sẽ có một cái tên khiến cả cộng đồng phải trầm trồ ngưỡng mộ: cá lóc hoàng đế (Channa barca) – loài cá lóc đắt nhất thế giới hiện nay, với giá có thể lên tới hàng nghìn đô la Mỹ cho một cá thể trưởng thành. Không phải ngẫu nhiên mà Channa barca được giới chơi cá gọi bằng những cái tên như “báu vật vùng Assam”, “rồng đất”, hay “vua của các loài cá lóc”.

Cá lóc cảnh
• 17:07 20/05/2025

Đà Nẵng giữ vững nhịp độ phát triển ngành nuôi trồng thủy sản

Dựa vào số liệu từ Cục Thống kê TP. Đà Nẵng, hoạt động nuôi trồng thủy sản trên địa bàn thành phố trong tháng 4/2025 tiếp tục duy trì ổn định và ghi nhận nhiều kết quả tích cực, góp phần giữ vững nhịp độ tăng trưởng của ngành nông nghiệp nói chung và thủy sản nói riêng tại địa phương.

Nuôi trồng thủy sản
• 17:07 20/05/2025

Độc tố từ nấm ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vi sinh

Việc sử dụng chế phẩm vi sinh là giải pháp sinh học hiệu quả trong nuôi tôm hiện đại, giúp ổn định môi trường và hạn chế vi khuẩn gây bệnh. Tuy nhiên, sự xuất hiện của nấm, đặc biệt là độc tố do chúng tiết ra, khiến việc xử lý trở nên khó khăn. Những độc tố này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tôm mà còn tác động đến hệ sinh thái ao nuôi, làm suy giảm hiệu quả của vi sinh trong quản lý và phòng bệnh.

Tôm thẻ chân trắng
• 17:07 20/05/2025

Ba tỉnh có sản lượng sản xuất cá cao nhất nước

Nuôi trồng thủy sản là lĩnh vực quan trọng trong phát triển nông nghiệp Việt Nam, vừa đảm bảo nguồn thực phẩm trong nước vừa đóng góp vào xuất khẩu. Ngoài các vùng nuôi cá biển và tôm công nghiệp ở miền Trung và miền Nam, khu vực Đồng bằng sông Hồng, đặc biệt là ba tỉnh Nam Định, Thái Bình và Hải Dương, đang nổi lên với sản lượng cá nước ngọt tăng trưởng ổn định và chiếm tỷ trọng lớn trên cả nước.

Nuôi cá
• 17:07 20/05/2025

Cách xử lý hiệu quả khi hàu chỉ tấn công ao nuôi

Việc quản lý môi trường ao nuôi đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo năng suất và chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, một trong những thách thức ngày càng nghiêm trọng mà người nuôi thủy sản, đặc biệt là nuôi tôm và cá, đang phải đối mặt là sự tấn công của hàu chỉ (Oyster drill) – một loài sinh vật hai mảnh vỏ gây ảnh hưởng lớn đến hệ sinh thái ao nuôi.

Hàu chỉ
• 17:07 20/05/2025
Some text some message..