Cá bống tượng - Khó nuôi nhưng giá trị cao

Sức hút từ giá trị kinh tế và thị trường rộng mở

Sức hấp dẫn của cá bống tượng đến từ giá trị thương phẩm luôn ở mức cao, dao động từ 240.000 đến 390.000 đồng/kg. Đây là con số mà ít loài cá nước ngọt nào có thể đạt được, mang lại biên lợi nhuận cực kỳ hấp dẫn. Thực tế tại các địa phương như Cần Thơ, Bạc Liêu đã ghi nhận nhiều hộ nuôi đạt lợi nhuận từ hàng chục đến hàng trăm triệu đồng mỗi năm. 

Không chỉ được ưa chuộng tại các nhà hàng, khách sạn cao cấp trong nước, cá bống tượng còn là mặt hàng xuất khẩu ổn định sang các thị trường khó tính như Trung Quốc và các nước ASEAN, nơi nguồn cung vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu.

Sự đa dạng trong các mô hình nuôi trồng

Một ưu điểm của cá bống tượng là khả năng thích nghi với nhiều hình thức nuôi khác nhau. Mô hình ao đất truyền thống vẫn phổ biến, nhưng để tăng năng suất và kiểm soát tốt hơn, nhiều người đã chuyển sang nuôi trong bồn xi măng hoặc lồng bè. Đặc biệt, tại các vùng đất nhiễm mặn như Cà Mau, mô hình nuôi kết hợp cá bống tượng trong vuông tôm đang cho thấy hiệu quả vượt trội, giúp tiết kiệm đáng kể chi phí thức ăn nhờ tận dụng nguồn cá tạp sẵn có.

Sự xuất hiện của các mô hình ứng dụng công nghệ cao như hệ thống tuần hoàn nước (RAS) cũng đang mở ra một chương mới, hứa hẹn giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa năng suất.

Cá bống tượng có thể được nuôi theo các mô hình khác nhau. Ảnh: Sasaki 

Thử thách cốt lõi:  Bản tính khó nuôi của cá bống tượng

Tuy nhiên, hành trình chinh phục cá bống tượng không hề dễ dàng. Loài cá này được xem là "khó chiều" với ba thách thức lớn.

Đầu tiên là yêu cầu về thức ăn: cá bống tượng là loài ăn mồi sống, khẩu phần của chúng chủ yếu là cá con, tôm, tép tươi. Điều này đòi hỏi người nuôi phải đảm bảo một nguồn thức ăn tươi sống ổn định, vốn không hề đơn giản và tốn kém. 

Thứ hai là nguồn giống chất lượng cao vẫn còn rất hạn chế, chiếm chưa đến 2% nhu cầu thị trường, khiến nhiều người phải phụ thuộc vào giống tự nhiên không đồng đều và dễ bị tổn thương. 

Cuối cùng, hai yếu tố trên dẫn đến một hệ quả là tỷ lệ sống của cá ở giai đoạn ương giống thường khá thấp, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả kinh tế của cả vụ nuôi.

Cá bống tượng nổi tiếng là 1 loài cá khó nuôi. Ảnh: Tôm Vàng

Quy trình kỹ thuật - Chìa khóa để chinh phục thành công

Để vượt qua những thử thách đó, việc tuân thủ nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật là yếu tố bắt buộc. Ao nuôi cần được chuẩn bị kỹ lưỡng, từ vét bùn, rải vôi khử trùng đến bón phân gây màu nước. Việc lựa chọn con giống khỏe mạnh, đồng đều và có nguồn gốc rõ ràng là bước đi đầu tiên để giảm thiểu rủi ro. 

Trong quá trình nuôi, quản lý chất lượng nước thông qua việc thay nước định kỳ và duy trì các chỉ số môi trường ở ngưỡng tối ưu (pH 6.5–7, oxy >4 mg/l) là nhiệm vụ hàng ngày. Để giải quyết bài toán thức ăn, nhiều hộ đã kết hợp tự nuôi các loài cá mồi như rô phi, cá trôi để chủ động nguồn cung. Đồng thời, việc thường xuyên phân cỡ cá để tránh hiện tượng cá lớn ăn cá nhỏ cũng là một kỹ thuật quan trọng giúp nâng cao tỷ lệ sống.

Bước đệm cho sự phát triển về sau

Ngành nuôi cá bống tượng tại Việt Nam đang có nhiều tín hiệu tích cực với mô hình được mở rộng và áp dụng công nghệ hiện đại như hệ thống tuần hoàn, quạt oxy, chế phẩm sinh học nhằm tăng năng suất và bảo vệ môi trường. Tại các địa phương như Cà Mau, Vĩnh Long, các tổ hợp tác và hợp tác xã cũng góp phần hỗ trợ kỹ thuật, chia sẻ kinh nghiệm và kết nối thị trường. Tuy tiềm năng lớn, mô hình này đòi hỏi người nuôi phải có kiến thức, vốn và sự kiên trì để vượt qua rủi ro. Thành công chỉ đến khi làm chủ được kỹ thuật và xử lý tốt các vấn đề phát sinh, từ đó khai thác hiệu quả giá trị kinh tế cao mà cá bống tượng mang lại.