Chọn phương pháp hóa học hay sinh học để diệt tảo?

Trong quá trình nuôi trồng thủy sản, việc kiểm soát tảo luôn là một trong những nhiệm vụ quan trọng, đặc biệt khi tảo phát triển quá mức và gây ảnh hưởng đến chất lượng nước cũng như sức khỏe của vật nuôi. Tuy nhiên, việc lựa chọn phương pháp xử lý – sử dụng hóa học hay sinh học – luôn khiến nhiều người băn khoăn. Bài viết này sẽ giúp người nuôi hiểu rõ ưu, nhược điểm của từng giải pháp, từ đó đưa ra lựa chọn phù hợp với điều kiện thực tế ao nuôi của mình.

Tảo
Ao xuất hiện nhiều tảo làm cho nước ao chuyển sang màu xanh đậm. Ảnh: ST

Tảo – mối quan hệ phức tạp trong ao nuôi

Tảo thực chất là một phần tự nhiên trong hệ sinh thái ao nuôi. Nhiều loại tảo mang lại lợi ích thiết thực như cung cấp oxy qua quang hợp, giúp ổn định màu nước và hấp thụ một phần chất dinh dưỡng dư thừa. Tuy nhiên, khi tảo phát triển mất kiểm soát – hiện tượng thường được gọi là “nở hoa tảo” – chúng sẽ tiêu thụ hết oxy vào ban đêm, sinh ra khí độc khi phân hủy và có thể tạo ra độc tố gây hại cho tôm, cá.

Vì vậy, mục tiêu không phải là tiêu diệt hoàn toàn tảo, mà là kiểm soát mật độ tảo ở mức ổn định, đảm bảo ao nuôi phát triển cân bằng.

Phương pháp hóa học – giải pháp xử lý nhanh chóng

Sử dụng hóa chất là một trong những cách phổ biến để xử lý khi tảo phát triển đột biến. Một số loại hóa chất thường dùng bao gồm đồng sunfat (CuSO₄), hydrogen peroxide, clo hoặc thuốc tím.

Ưu điểm:

Hiệu quả nhanh: Có thể thấy kết quả rõ rệt chỉ sau 24 đến 48 giờ, đặc biệt hữu ích trong tình huống khẩn cấp như tảo nở hoa mạnh, gây thiếu oxy trầm trọng.

Dễ sử dụng: Liều lượng được hướng dẫn cụ thể, dễ triển khai ngay cả với các ao nuôi nhỏ lẻ.

Nhược điểm:

Gây biến động môi trường: Việc tiêu diệt tảo hàng loạt có thể dẫn đến sự thay đổi nhanh chóng trong môi trường nước, khiến vật nuôi bị sốc.

Khó phân biệt tảo có lợi và tảo có hại: Hóa chất không chọn lọc, có thể làm mất cân bằng sinh thái trong ao.

Tác động đến hệ vi sinh: Các loại vi khuẩn có lợi cũng có thể bị ảnh hưởng, làm giảm khả năng tự làm sạch của ao về sau.

Phương pháp hóa học phù hợp khi cần xử lý tảo gấp, đặc biệt trong các trường hợp ao có dấu hiệu mất oxy, tôm cá nổi đầu hoặc màu nước chuyển sang bất thường.

Tôm thẻ Nếu lựa chọn sai phương pháp diệt tảo sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe tôm nuôi trong ao. Ảnh: ST 

Phương pháp sinh học – duy trì ổn định hệ sinh thái

Khác với hóa học, phương pháp sinh học tập trung vào việc kiểm soát và ức chế sự phát triển của tảo một cách tự nhiên thông qua việc sử dụng vi sinh vật có lợi hoặc enzyme sinh học. Các dòng vi khuẩn như Bacillus, Nitrosomonas, Rhodopseudomonas… có khả năng cạnh tranh dinh dưỡng với tảo, từ đó làm giảm mật độ tảo theo thời gian.

Ưu điểm:

An toàn cho vật nuôi: Không gây sốc, không ảnh hưởng đến sức khỏe của tôm cá nếu sử dụng đúng cách.

Ổn định lâu dài: Hệ vi sinh được duy trì tốt sẽ giúp ao nuôi cân bằng, ngăn ngừa tảo tái phát.

Hỗ trợ phân hủy chất hữu cơ: Giảm khí độc như NH₃, H₂S trong nước và đáy ao, cải thiện điều kiện sống cho vật nuôi.

Nhược điểm:

Tác dụng chậm: Cần thời gian để vi sinh phát triển và phát huy tác dụng; không thích hợp trong tình huống khẩn cấp.

Phụ thuộc môi trường: Vi sinh hoạt động hiệu quả nhất trong môi trường phù hợp về nhiệt độ, pH, độ mặn, oxy hòa tan…

Chi phí duy trì: Cần sử dụng định kỳ, kết hợp với quản lý tốt lượng thức ăn và chất thải trong ao.

Phương pháp sinh học đặc biệt phù hợp trong giai đoạn đầu và giữa vụ nuôi để ngăn chặn tảo phát triển mạnh, đồng thời hỗ trợ cải thiện môi trường ao nuôi về lâu dài.

Kết hợp cả hai – hướng tiếp cận toàn diện

Trên thực tế, việc áp dụng một cách linh hoạt cả hai phương pháp là lựa chọn phổ biến và hiệu quả nhất. Trong đó, phương pháp hóa học được sử dụng khi cần can thiệp khẩn cấp, sau đó nhanh chóng chuyển sang sinh học để tái tạo hệ sinh thái ổn định.

Ví dụ, sau khi xử lý tảo bằng đồng sunfat với liều lượng thấp (khoảng 0,1–0,2 ppm, tùy vào độ mặn), người nuôi nên bổ sung vi sinh để khôi phục hệ vi khuẩn có lợi trong nước và đáy ao. Đồng thời, giảm mật độ thức ăn, tăng cường sục khí và theo dõi màu nước sát sao để điều chỉnh kịp thời.

Ao nuôi tôm Bà con nên lựa chọn và áp dụng linh hoạt phương pháp phù hợp với hiện trạng của ao nuôi. Ảnh: Tép Bạc 

Giải pháp phòng hơn chống

Quan trọng không kém việc diệt tảo là xây dựng quy trình quản lý ao hợp lý để hạn chế tảo phát triển quá mức. Một số biện pháp kỹ thuật gồm:

Quản lý lượng thức ăn hợp lý, tránh dư thừa dẫn đến tích tụ chất hữu cơ.

Tăng cường sục khí, đặc biệt vào ban đêm để hỗ trợ oxy và thúc đẩy vi sinh hoạt động.

Sử dụng vi sinh định kỳ, đặc biệt là sau các đợt mưa lớn, thay nước, hoặc thay đổi môi trường đột ngột.

Theo dõi màu nước hàng ngày, phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường như nước chuyển xanh đậm, nâu đỏ, nổi váng bọt…

Không có phương pháp nào hoàn hảo tuyệt đối trong việc xử lý tảo. Mỗi phương pháp đều có vai trò và hiệu quả riêng tùy vào tình trạng ao nuôi, thời điểm xử lý và mục tiêu của người nuôi. Điều quan trọng nhất là hiểu rõ đặc điểm môi trường ao của mình để có lựa chọn phù hợp, kết hợp linh hoạt giữa hóa học và sinh học nhằm đảm bảo ao nuôi khỏe mạnh, vật nuôi phát triển tốt, mang lại hiệu quả kinh tế bền vững.

Đăng ngày 11/05/2025
PDT @pdt
Kỹ thuật

Tổng quan về công nghệ MBBR trong nuôi trồng thủy sản

MBBR là Moving Bed Biofilm Reactor, hứa hẹn là công nghệ xử lý nước thải ưu việt trong nuôi trồng thủy sản.

công nghệ MBBR
• 18:17 25/09/2021

Xử lý nước thải chế biến thủy sản bằng công nghệ SNAP

Xử lý nước thải chế biến thủy sản bằng công nghệ SNAP không chỉ loại bỏ hiệu quả nồng độ Ammonium mà còn xử lý đến 90% chất hữu cơ.

Chế biến cá tra
• 07:00 22/04/2020

Quan trắc nước nuôi trồng thủy sản bằng cảm biến nano

Sử dụng được cả trên bờ, dưới nước để quan trắc chất lượng nước, hệ thống cảm biến nano do Viện Công nghệ nano (INT) thuộc Đại học Quốc gia TPHCM nghiên cứu giúp người nuôi trồng thủy sản yên tâm khi chất lượng nước nuôi được cảnh báo tự động kịp thời khi có sự cố.

Quan trắc nước nuôi trồng thủy sản
• 14:35 05/02/2020

Lưu ý về môi trường trong ao nuôi tôm nước lợ

Quản lý môi trường ao nuôi tôm nước lợ là khâu quan trọng, đòi hỏi người nuôi có sự hiểu biết cần thiết về mối quan hệ giữa các yếu tố môi trường và biến động của chúng.Từ đó, có biện pháp điều chỉnh phù hợp, giảm nguy cơ thiệt hại, góp phần vào thành công của vụ nuôi.

Lưu ý về môi trường trong ao nuôi tôm nước lợ
• 08:46 30/10/2019

Giải quyết hiện tượng nóng đáy ao

Trong những năm gần đây, mô hình nuôi tôm thâm canh và siêu thâm canh ngày càng phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, đi kèm với năng suất cao là những thách thức ngày càng lớn về mặt môi trường ao nuôi, trong đó hiện tượng nóng đáy ao vào mùa nắng nóng là một trong những rủi ro gây thiệt hại âm thầm nhưng nghiêm trọng. Hiện tượng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tôm mà còn tạo điều kiện cho nhiều bệnh nguy hiểm bùng phát nếu người nuôi không kịp thời phát hiện và xử lý.

Ao nuôi
• 10:21 12/05/2025

Chọn phương pháp hóa học hay sinh học để diệt tảo?

Trong quá trình nuôi trồng thủy sản, việc kiểm soát tảo luôn là một trong những nhiệm vụ quan trọng, đặc biệt khi tảo phát triển quá mức và gây ảnh hưởng đến chất lượng nước cũng như sức khỏe của vật nuôi. Tuy nhiên, việc lựa chọn phương pháp xử lý – sử dụng hóa học hay sinh học – luôn khiến nhiều người băn khoăn. Bài viết này sẽ giúp người nuôi hiểu rõ ưu, nhược điểm của từng giải pháp, từ đó đưa ra lựa chọn phù hợp với điều kiện thực tế ao nuôi của mình.

Tảo
• 09:00 11/05/2025

Tôm sốc nhiệt dẫn đến cong thân đục cơ

Trong quá trình nuôi tôm thẻ chân trắng, hiện tượng tôm bị sốc nhiệt dẫn đến cong thân, đục cơ là một trong những vấn đề nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn cho người nuôi. Dưới đây là những chia sẻ kỹ thuật từ kinh nghiệm thực tế nhằm giúp bà con hiểu rõ nguyên nhân, biểu hiện và biện pháp phòng trị hiệu quả.

Tôm bị cong thân
• 10:03 09/05/2025

Bình Định tăng cường chuyển giao kỹ thuật nuôi trồng thủy sản cho nông dân

Ngày 06.5, tại xã Mỹ Thắng (huyện Phù Mỹ), Trung tâm Khuyến nông Bình Định phối hợp với Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Phù Mỹ tổ chức 02 lớp tập huấn chuyển giao kỹ thuật nuôi thương phẩm tôm thẻ chân ứng dụng công nghệ Semi-Biofloc và kỹ thuật nuôi số loài động vật thân mềm có giá trị kinh tế cho 70 hộ nông dân nuôi trồng thủy sản trên địa bàn xã.

Nông dân chuyển giao kỹ thuật
• 10:21 08/05/2025

Một số lưu ý cho người chơi cá cảnh trong hồ kính

Nuôi cá cảnh trong hồ kính (bể kính) là một thú vui tao nhã được nhiều người yêu thích vì vừa giúp trang trí không gian sống, vừa mang lại cảm giác thư giãn. Tuy nhiên, để duy trì một hồ cá đẹp, sạch sẽ và những chú cá khỏe mạnh, người nuôi cần hiểu và tuân thủ một số nguyên tắc cơ bản. Việc nuôi cá hồ kính không đơn thuần chỉ là mua cá và đổ nước vào bể, mà là cả một quá trình chăm sóc đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiến thức nhất định. Dưới đây là những lưu ý quan trọng khi nuôi cá trong hồ kính.

Nuôi bể kính
• 15:18 12/05/2025

Con don: Quà tặng từ những dòng sông quê Quảng

Ẩn mình nơi những dòng sông hiền hòa chảy qua miền quê Quảng Ngãi, con don – loài nhuyễn thể nhỏ bé nhưng đậm đà vị quê – từ bao đời nay đã gắn bó mật thiết với đời sống và ký ức của biết bao thế hệ người dân nơi đây. Không hào nhoáng, không cầu kỳ, don hiện diện như một món quà dung dị mà thiên nhiên đã ưu ái ban tặng cho đất Quảng, làm nên một phần linh hồn ẩm thực xứ Quảng mộc mạc mà sâu sắc.

Con don Quãng Ngãi
• 15:18 12/05/2025

Giải quyết hiện tượng nóng đáy ao

Trong những năm gần đây, mô hình nuôi tôm thâm canh và siêu thâm canh ngày càng phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, đi kèm với năng suất cao là những thách thức ngày càng lớn về mặt môi trường ao nuôi, trong đó hiện tượng nóng đáy ao vào mùa nắng nóng là một trong những rủi ro gây thiệt hại âm thầm nhưng nghiêm trọng. Hiện tượng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tôm mà còn tạo điều kiện cho nhiều bệnh nguy hiểm bùng phát nếu người nuôi không kịp thời phát hiện và xử lý.

Ao nuôi
• 15:18 12/05/2025

Cá chết hàng loạt: Nguyên nhân và giải pháp cho người nuôi

Những ngày đầu tháng 5/2025, người dân TP.HCM không khỏi bàng hoàng trước cảnh tượng cá chết trắng mặt nước trên kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè. Tình trạng này không chỉ gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng mà còn ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt của người dân và đặt ra nhiều câu hỏi về nguyên nhân cũng như biện pháp phòng ngừa, đặc biệt đối với người nuôi trồng thủy sản.

Cá chết
• 15:18 12/05/2025

Triển khai nghị quyết số 57-NQ/TW: Tạo động lực mới cho nông nghiệp môi trường phát triển bền vững và số hóa

Hội nghị ngày 10/5/2025 tại Bắc Ninh do Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp tổ chức nhằm triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Tham dự có hơn 500 đại biểu. Hội nghị đề ra 5 nhóm giải pháp trọng tâm, chia sẻ định hướng nghiên cứu và hợp tác ứng dụng công nghệ trong nông nghiệp – môi trường, khẳng định chuyển đổi số là động lực then chốt để nâng cao hiệu quả sản xuất, bảo vệ tài nguyên và phát triển bền vững.

Hội nghị toàn quốc
• 15:18 12/05/2025
Some text some message..