Độc tính của melamine và axit cyanuric trong thức ăn tôm thẻ

Một nghiên cứu mới đây vừa cho thấy tác hại của thức ăn chứa melamine và axit cyanuric tới sức khỏe và năng suất của tôm nuôi.

Độc tính của melamine và axit cyanuric trong thức ăn tôm thẻ
Thức ăn chứa melamine và axit cyanuric ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tôm.


Melamine. Ảnh: internet

Melamine là một chất bột màu trắng, khối lượng riêng là 1,57; có công thức là C3H6N6, hàm lượng N chiếm 66% trong phân tử; gấp 1,5 lần lượng nitơ có trong urê. Do đó, việc thêm Melamine (MEL) vào thực phẩm làm tăng tổng hàm lượng nitơ vì vậy MEL còn được gọi là protein giả. Vì lý do này, MEL thường được pha trộn vào trong các thành phần nguyên liệu thức ăn giàu protein như bột cá, gluten, bột đậu nành, bột mực và bột tôm… 

Những nghiên cứu trước đây đã cho thấy tác hại bất lợi của MEL và CYA đã được báo cáo ở các loài cá khác nhau; bao gồm chậm phát triển, bất thường về hành vi, suy giảm miễn dịch, nhiễm độc gan và thận… Ở cá và động vật bậc cao, tác dụng độc hại của MEL và CYA đơn lẻ hoặc kết hợp có liên quan trực tiếp đến bệnh lý và chức năng thận (Dorne et al. 2013 ). Giảm tăng trưởng và sử dụng thức ăn kém có liên quan trực tiếp đến rối loạn chức năng gan tụy. Ở châu Âu, mức MEL tối đa được phép trong thức ăn được quy định nghiêm ngặt là 2,5 mg/kg.

Ngành nuôi tôm đang có xu hướng ngày càng tăng nhanh trên toàn thế giới. Để sản xuất tôm chất lượng cao, thức ăn được sử dụng trong nuôi tôm là một yếu tố quan trọng. Trong những năm gần đây, phát triển thức ăn cho tôm đã tập trung sử dụng các nguồn protein có độ đạm cao. Thức ăn cho tôm cần phải có hàm lượng protein cao để kích thích tăng trưởng và hiệu quả sử dụng thức ăn, vì vậy MEL và các dẫn xuất của nó được pha trộn trái phép vào thức ăn (Karbiwnyk et al. 2010). Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ ( 2007) báo cáo việc pha trộn bất hợp pháp thức ăn chăn nuôi với melamine (MEL) và các dẫn xuất của nó bao gồm axit cyanuric (CYA) ở nhiều quốc gia.

Độc tính của protein giả trong thức ăn tôm thẻ

Nghiên cứu này đã điều tra các tác động của việc bổ sung melamine và axit cyanuric, đơn lẻ hoặc kết hợp, trong thức ăn cho tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương. Để đánh giá các tác động lên sự tăng trưởng, sử dụng chất dinh dưỡng, stress oxy hóa, đáp ứng miễn dịch và thay đổi mô bệnh học của tôm nuôi.

Tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương (L. vannamei ) được nuôi trong nước lợ 15‰ và được cho ăn bốn lần mỗi ngày trong 3 tuần. Khi bắt đầu thí nghiệm cho ăn, 18 con tôm có trọng lượng cơ thể trung bình 2,37 ± 0,02g được thả ngẫu nhiên vào 35 bể composite (200 L). Được cho ăn với thức ăn bổ sung melamine và axit cyanuric, đơn lẻ hoặc kết hợp và so sánh với nhóm thức ăn không có những chất này để đôi chứng.

Kết quả:

Tỷ lệ sống của tôm được cho ăn chế độ ăn không chứa 2 chất này cao hơn đáng kể so với tôm được cho ăn chế độ ăn chứa MEL. Ngoài ra, chế độ ăn bao gồm cả MEL và CYA (đơn lẻ hoặc kết hợp) không gây ra bất kỳ sự bất thường bên ngoài rõ ràng nào. Tuy nhiên, FCR cao hơn đáng kể ở tôm được cho ăn chế độ ăn kiêng (2,5 MEL + 2,5 CYA g/kg) và chế độ ăn 10g CYA/kg so với những con được cho ăn chế độ bình thường (Bảng 3). 

Trong nghiên cứu hiện tại, kết hợp MEL + CYA từ chế độ ăn  (2,5 + 2,5) đến (10 + 10 g/kg) có tác động tiêu cực đến tăng trưởng và tỷ lệ chuyển đổi thức ăn của tôm nuôi. Hơn nữa, kết quả trong nghiên cứu cho thấy tôm tiếp xúc với CYA trong chế độ ăn bị giảm sự tăng trưởng. Do đó, mức liều an toàn cho tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương không được vượt quá 0,5 g CYA/kg chế độ ăn.

Thay đổi nghiêm trọng trong tế bào gan tụy của tôm, gan tôm bị teo, ống gan bị thoái hóa, và thiếu các tế bào B-, F- và R- khi cho ăn kết hợp liều MEL + CYA từ 2,5 + 2,5-10 + 10 g/kg. Với việc tiếp nhận MEL hoặc CYA đơn lẻ, các ống gan bị thoái hóa và thu nhỏ đã được quan sát. Ngoài việc ảnh hưởng trực tiếp đến gan tụy MEL và CYA còn ảnh hưởng đến tôm thông qua stress oxy hóa, dẫn đến tổn thương tế bào và rối loạn chức năng của các cơ quan giải độc liên quan ở tôm, ảnh hưởng xấu đến sự tăng trưởng.

Hơn nữa, khi kết hợp MEL + CYA lên tới 7,5 + 7,5 g kg chế độ ăn hoặc MEL một mình đã làm giảm đáng kể các hoạt động enzyme tiêu hóa của tôm, sự hấp thụ và lưu trữ chất dinh dưỡng kém. 

Kết quả của nghiên cứu này chỉ ra rằng hiệu suất tăng trưởng và việc sử dụng thức ăn bị ảnh hưởng tiêu cực bởi phơi nhiễm MEL và CYA, với việc giảm trọng lượng trung bình, giảm tốc độ tăng trưởng và tăng tỷ lệ chuyển đổi thức ăn. Phơi nhiễm với các chất này cũng làm hỏng các tế bào của gan tụy, dẫn đến sự phát sinh của stress oxy hóa và giảm các phản ứng chống oxy hóa và miễn dịch của tôm, chứng tỏ rằng gan tụy nhạy cảm với MEL và CYA.

Do đó các nhà sản xuất thức ăn thủy sản, nhất là thức ăn tôm cần thận trọng với nguồn nguyên liệu không có nguồn gốc xuất xứ và không có chứng nhận rõ ràng.

Nutt Nuntapong, Wutiporn Phromkunthong và cộng sự 2019. International Aquatic Research. March 2019, Volume 11, Issue 1, pp 13–31


Đăng ngày 14/08/2019
VĂN THÁI (Lược dịch)
Nguyên liệu

Thảo dược tiềm năng trong trị bệnh nhiễm trùng máu ở cá hồi

Các nhà khoa học tại Chile vừa phát hiện ra loại thảo dược hiệu quả trong điều trị bệnh nhiễm trùng máu ở cá hồi. Theo nghiên cứu, chiết xuất từ cây xuyên tâm liên có đặc tính kháng khuẩn đối với hai kiểu gen của vi khuẩn Piscirickettsia salmonis (tác nhân gây nên bệnh nhiễm trùng máu).

Cá hồi
• 14:02 26/03/2024

Triển vọng protein côn trùng cho thức ăn cá tra Việt Nam

Mối quan hệ hợp tác mới giữa Entobel và Vĩnh Hoàn nhằm mục đích đẩy nhanh việc áp dụng thức ăn làm từ côn trùng trong ngành nuôi cá tra.

Ấu trùng ruồi lính đen
• 10:55 11/03/2024

Sử dụng đạm rong bún trong ương cá nâu giống

Đạm bột rong bún một lựa chọn có thể thay thế đạm bột cá trong chế biến thức ăn để ương cá nâu giống. Tỷ lệ sống của cá nâu giống không bị ảnh hưởng mà còn nâng cao được tốc độ tăng trưởng và hiệu suất thức ăn lên so với protein bột cá. Giảm chi phí, tăng lợi nhuận trong quá trình sản suất thức ăn nhưng vẫn đảm bảo chất lượng của thức ăn thủy sản.

Rong bún
• 10:15 05/03/2024

Dinh dưỡng từ trùn chỉ

Nhờ giá trị dinh dưỡng cao, trùn chỉ dần trở thành đối tượng được nhiều người nuôi sử dụng làm nguồn thức ăn tự nhiên cho tôm, cá, giúp vật nuôi phát triển nhanh, khỏe mạnh. Trùn chỉ cũng nắm giữ nhiều vai trò quan trọng trong nghề nuôi trồng thủy sản do nhu cầu sử dụng cao.

Trùn chỉ
• 08:00 08/02/2024

Bạc Liêu: Tiến độ xây dựng Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm

Tép Bạc đã phản ánh, năm 2023, tỉnh Bạc Liêu đứng đầu cả nước về sản lượng tôm nước lợ và kim ngạch xuất khẩu nhờ phát triển nuôi siêu thâm canh ứng dụng công nghệ cao. Bạn đọc muốn biết thêm tiến độ đầu tư xây dựng Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm nổi tiếng ở Bạc Liêu nên xin cung cấp thêm thông tin.

Khu nuôi tôm công nghệ cao
• 06:40 29/03/2024

Tập huấn ứng dụng công nghệ trong bảo quản cá ngừ đại dương

Chiều ngày 27.3, Hiệp hội Thủy sản Bình Định phối hợp với Liên hiệp các hội KHKT Bình Định và Chi cục Thủy sản ( Sở NN&PTNT) tổ chức tập huấn quy trình công nghệ khí nitơ nano trong bảo quản cá ngừ đại dương cho 50 ngư dân làm nghề câu cá ngừ trên địa bàn phường Tam Quan Bắc, TX Hoài Nhơn.

Cá ngừ
• 06:40 29/03/2024

Như thế nào để tôm được vận chuyển đúng cách?

Tôm cũng giống như các hàng hóa khác, phân loại theo nhu cầu của khách hàng mà được vận chuyển đến các nơi khác nhau, với hai giai đoạn cơ bản như tôm giống được vận chuyển từ các trại giống đến ao nuôi và tôm thương phẩm được vận chuyển đến các chợ đầu mối, nhà máy chế biến. Vậy cách nào để có thể vận chuyển chúng một cách an toàn, tiết kiệm mà vẫn hiệu quả nhất? Hãy cùng tìm hiểu dưới đây nhé!

Tôm đông lạnh
• 06:40 29/03/2024

Biện pháp hạ phèn hiệu quả nhanh chóng

Chắc chắn rằng việc ao nuôi bị nhiễm phèn không còn là điều quá xa lạ đối với những người nuôi trồng thủy sản. Phèn xuất hiện trong ao nuôi tôm sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất và sản lượng của vụ nuôi.

Ao nuôi tôm bị nhiễm phèn
• 06:40 29/03/2024

Tôm đang trong ao bị thối đuôi: Nguyên nhân và cách điều trị

Tôm bị thối đuôi là một trong những bệnh nguy hiểm thường gặp ở tôm, đặc biệt là tôm sú và tôm thẻ chân trắng. Bệnh có thể gây ra tỷ lệ tử vong cao, ảnh hưởng đến năng suất và lợi nhuận của người nuôi.

Tôm thẻ thương phẩm
• 06:40 29/03/2024