Nuôi giữ cá qua đông để chủ động về giống

Đàn cá giống tại nhiều trang trại nuôi thả thủy sản ở Bắc Ninh không thể sinh sản trong mùa đông khắc nghiệt. Vì vậy, đầu vụ nuôi cá vào tháng 3 hàng năm, các hộ thường phải mua con giống từ miền Nam chuyển ra. Theo đánh giá chung, chất lượng cá giống miền Nam không cao và tốn kém chi phí vận chuyện do đó nhiều hộ nuôi cá quy mô lớn không thể chủ động kế hoạch sản xuất, lợi nhuận sau thu hoạch cá giảm đáng kể. Mùa vụ năm 2011-2012, một số hộ gia đình ở Bắc Ninh đã thử nghiệm nuôi giữ cá giống lưu đông và thu được giá trị kinh tế cao khi bán cá sớm trái vụ. Việc lưu giữ cá lưu đông còn tạo điều kiện để đẩy mạnh thâm canh tăng vụ (2-3 vụ/năm) góp phần nâng cao năng suất và cải thiện đời sống cho nông dân.

Năm 2012, Chi cục Thủy sản Bắc Ninh đã triển khai quản lý và hỗ trợ nông dân nuôi cá giống lưu đông trên quy mô toàn tỉnh, trong đó hỗ trợ 50% giá cá giống cho những hộ đủ điều kiện nuôi trồng theo quyết định của UBND tỉnh. Ngay từ đầu tháng 10, Chi cục phối hợp với các địa phương tiến hành cho các hộ đăng ký diện tích nuôi giữ lưu đông và số lượng con giống. Sau khi xem xét điều kiện ao nuôi, Chi cục Thủy sản đã cho phép 43 hộ nuôi giữ cá giống, đồng thời tổ chức tập huấn, hướng dẫn nông dân cải tạo ao, lựa chọn con giống chất lượng. Các ao nuôi giữ cá bố mẹ, cá qua đông cần đảm bảo sâu 2,5-3m, kín gió, dùng bèo tây che phủ 2/3 ao ở hướng bắc. Trong năm đầu tiên, Chi cục Thủy sản đưa vào nuôi giữ 2 loại giống cá thâm canh có năng suất cao là cá rô phi đơn tính và cá chim trắng, mật độ tối đa 50 con/m2. Tính đến cuối tháng 12-2012, toàn tỉnh có 28,4 ha nuôi giữ cá, trong đó có 5,98 triệu con cá rô phi đơn tính, 7,16 triệu cá chim trắng.

Với hơn 2 ha mặt nước, hộ bà Đinh Thị Đắc, thôn Ngọc Xuyên, xã Đại Bái (Gia Bình) có diện tích ao nuôi giữ cá qua đông lớn nhất toàn tỉnh. Năm 2011, bà đã thử nghiệm nuôi giữ cá giống lưu đông với quy mô nhỏ và nhận thấy hiệu quả kinh tế rõ rệt. Mặc dù chưa được tập huấn kỹ thuật, tỷ lệ sống của con giống mới đạt được 50%, nhưng bà Đắc đã không phải chờ mua thêm con giống từ nơi khác. Ngay đầu tháng 3-2012, bà đã có cá giống để chuyển sang ao nuôi lấy thịt và bắt đầu thu hoạch từ tháng 7.  Vụ cá năm 2012 mang lại cho gia đình bà gần 300 triệu đồng với 8 tấn cá, giá bán 36.000 đồng/kg, trong khi nếu chờ đến tháng 10, tháng 11 mới thu hoạch, giá bán cá chỉ còn một nửa. Bởi vậy, năm nay, bà quyết định đầu tư toàn bộ diện tích ao nuôi giữ cá. Được sự hướng dẫn của các cán bộ Chi cục Thủy sản, bà Đắc thuê người hút bùn ở ao nuôi, lót rơm dưới đáy và phủ bèo tây lên trên mặt nước. Với hơn 1 triệu con giống chim trắng, số lượng 1000 con/kg, bà đều đặn cho ăn thức ăn công nghiệp kết hợp với ăn ngô xay, đỗ xay… Bà chia sẻ: “Từ kinh nghiệm của bản thân, tôi muốn mở rộng quy mô nuôi giữ cá giống, vừa để gia đình chủ động sản xuất, vừa để giúp đỡ những hộ nuôi cá thâm canh khác không bị lỡ thời vụ. Thời điểm này, đã có khá nhiều hộ trong tỉnh đặt hàng lấy cá giống của gia đình tôi”. Dự kiến, đến tháng 3-2013, cá giống chim trắng của hộ bà Đắc sẽ đạt 80-100 con/kg, giá bán 1500-2000 đồng/con. Lợi nhuận từ việc bán cá giống và cá thịt sớm, của gia đình bà tăng đáng kể.

Để đối phó với thời tiết giá rét và thất thường, Chi cục Thủy sản khuyến cáo các hộ nuôi giữ không đánh bắt vận chuyển cá để tránh xây xát tăng nguy cơ nhiễm nấm, vi khuẩn. Ngoài ra, cần chú ý điều chỉnh lượng thức ăn phù hợp với giai đoạn sinh trưởng, phát triển của cá; đối với ao nuôi vỗ cá bố mẹ sinh sản, cần tích cực bổ sung thức ăn như thóc mầm, đỗ tương... để cá thành thục, phát dục tốt. Nên cho ăn vào lúc trời ấm bằng thức ăn đủ chất dinh dưỡng hoặc thức ăn công nghiệp chất lượng cao, bổ sung vitamin C để cá có đủ sức chịu rét và ngừng cho cá ăn khi nhiệt độ nước xuống dưới 18 độ C. Khi cần cấp nước bổ sung cho ao cá, các hộ chú ý đặt ống cấp nước vào góc ao để tránh xáo trộn tầng nước, đồng thời có biện pháp phòng bệnh định kỳ cho cá theo hướng dẫn của cán bộ thủy sản.