Nuôi tôm tự phát: Môi trường ô nhiễm, nước ngầm cạn kiệt

Nhiều năm qua, nuôi tôm trên cát mang lại lợi nhuận cao nên người dân xã Mỹ Thành, huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định ồ ạt đầu tư ao hồ thả nuôi một cách tự phát. Nhiều vườn tược, ruộng đồng biến thành hồ nuôi tôm san sát nhau. Nhà nhà đào hồ nuôi tôm không theo quy hoạch nào khiến môi trường sống bị ô nhiễm, nguồn nước ngầm cạn kiệt, nước bị xâm nhập mặn... Câu hỏi đặt ra là trách nhiệm chính quyền địa phương ở đâu, khi để xảy ra tình trạng này.

Dọc theo con đường bê tông qua các thôn Hưng Tân, Hưng Lạc, Vĩnh Lợi, xã Mỹ Thành, huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định, hàng trăm ao, hồ nuôi tôm nằm chen lẫn giữa những vườn cây, ruộng lúa, tiếng máy sục khí vang rền khắp xóm. Hầu như toàn bộ người dân ở đây đều đào vườn, ruộng để nuôi tôm trên cát. Anh Nguyễn Đức Bé, một hộ nuôi tôm cho biết, anh đào 2 hồ, mỗi hồ diện tích 500 mét vuông, một năm thả nuôi 3 lần. Sau 1 vụ nuôi, anh Bé xả hết nước thải của tôm ra biển và xung quanh, sau đó vệ sinh hồ rồi lại tiếp tục đổ nước nuôi vụ mới.

Các thôn Vĩnh Lợi, Hưng Tân, Hưng Lạc cũng bị bao quanh bởi các nuôi hồ tôm. Phía ngoài là bờ biển đang ô nhiễm nặng do rác và nước thải từ các hồ tôm. Một năm, mỗi hộ nuôi 3 lứa tôm, đồng nghĩa với 3 lần vệ sinh hồ tôm và toàn bộ nước thải đổ thẳng ra biển hoặc xung quanh khiến mùi hôi thối nồng nặc, đe dọa đến môi trường sống của hàng trăm hộ dân. Bên cạnh đó, việc đào giếng vô tội vạ lấy ngọt cũng khiến mạch nước ngầm cạn kiệt. Nhiều năm qua, tình trạng nước nhiễm mặn, nhiễm phèn ngày một trầm trọng. Ông Lê Văn Khá thôn Vĩnh Lợi 1, xã Mỹ Thành, huyện Phù Mỹ lo lắng: nuôi tôm gần biển thì thải ra biển, sâu phía trong thì đổ ra sông nên ô nhiễm nghiêm trọng.

"3 mùa vụ thì cải tạo 3 lần. Khi cải tạo hồ, họ thải ra dòng sông hết, ô nhiễm kinh quá, rác thì không có chỗ xử lý. Mỗi lần các hộ cải tạo hồ, đi ngang qua mùi bốc lên hôi thối và rất ô nhiễm", ông Khá bức xúc nói. 

Trước đây, xã Mỹ Thành, huyện Phù Mỹ chỉ quy hoạch vùng nuôi tôm khoảng 70ha, thuộc vùng ven đầm hạ triều. Tuy nhiên, thời gian gần đây nuôi tôm mang lại lợi nhuận cao, nhà nào cũng bỏ vườn, làm hồ nuôi tôm khiến diện tích nuôi tôm tăng đột biến, phá vỡ quy hoạch. Đa phần các hồ nuôi tôm ở đây đều không có hệ thống xử lý nước thải cho từng cụm vùng mà thải thẳng ra sông, biển hoặc môi trường sống, làm cho nước mặn và chất thải thấm sâu vào đất, nguồn nước. Hậu quả là nước sinh hoạt bị ô nhiễm nặng, nhiễm mặn, nhiễm phèn không thể sử dụng được khiến nhiều hộ dân tại các thôn Hưng Tân, Vĩnh Lợi lo lắng.

Ông Nguyễn Văn Dũng, Chủ tịch UBND huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định cho biết: "Có thời gian dài xã để cho người ta tự phát quá cao. Họ làm đất trong vườn, trong nhà nên khó phát hiện, xử lý. Hiện tại, các hộ làm theo cả cộng đồng cho nên mình rất khó xử lý. 1, 2 trường hợp thì mình dễ xử lý hơn. Chúng tôi cũng khuyến cáo, lập biên bản nhắc nhở, chứ chưa dùng biện pháp mạnh được"