Theo báo cáo của Vụ Khai thác Thủy sản, mặc dù trong 11 tháng qua đã xẩy ra 9 cơn bão nhưng nhìn chung khai thác cá vụ Nam diễn ra trong điều kiện thuận lợi. Một số loài thủy sản có giá trị kinh tế tương đối ổn định, các loài cá nổi nhỏ xuất hiện muộn hơn so với 2017 nhưng mật độ khá dày. Sản phẩm khai thác có giá trị kinh tế cao; giá nguyên, nhiên liệu cho hoạt động khai thác, thị trường tiêu thụ giữ ở mức tương đổi ổn định trong cả vụ đã tạo động lực cho ngư dân yên tâm bám biển.
Tuy nhiên, vụ cá Nam 2018 cũng gặp những khó khăn nhất định, tình hình an ninh trên biển diễn biến phức tạp, các ngư trường khai thác của ngư dân bị thu hẹp đáng kể. Ngày 23/10/2017, Ủy ban châu Âu thông báo áp dụng biện pháp cảnh báo “thẻ vàng” đổi với hải sản xuất khẩu của Việt Nam. Hoạt động khai thác thủy hải sản tại Việt Nam ngày càng gia tăng trong khi thiếu nguồn cung lao động nghề biển, hạ tầng nghề cá còn hạn chế….
Tuy có nhiều khó khăn nhưng tổng sản lượng khai thác cá vụ Nam 2018 vẫn đạt 1,948 triệu tấn, tăng 3,4% so với cá vụ Nam 2017. Trong đó, sản lượng khai thác biển đạt 1,8 triệu tấn, tăng 4,48%; sản lượng khai thác thủy sản nội địa đạt 148 nghìn tấn, tăng 4,48% so với cá vụ Nam 2017.
Ngành thủy sản trong những năm qua đã có những bước phát triển khá toàn diện cả về khai thác, nuôi trồng và chế biến, xuất khẩu. Trong đó, lĩnh vực khai thác thủy sản luôn đóng góp vai trò quan trọng trong cơ cấu của ngành thủy sản nói chung, chiếm tỷ trọng giao động 45 - 48% tổng sản lượng thủy sản. Giá trị kim ngạch xuất khẩu thủy sản 11 tháng đầu năm 2018 đạt 7,603 tỷ USD, tăng 5,9% so với cùng kỳ 2017, trong đó đóng góp của khai thác thủy sản khoảng 46%.
Sản lượng khai thác, giá trị sản xuất, giá trị xuất khẩu thủy sản vụ cá Nam năm 2018 tăng 4% so với cùng kỳ 2017. Thị trường tiêu thụ hải sản, giá nguyên liệu nhìn chung tương đối ổn định, thu nhập cho ngư dân từng bước được nâng lên. Công tác quản lý, đăng ký, đăng kiểm tàu cá, cấp phép khai thác đã được các địa phương tổ chức thực hiện từng bước đi vào nề nếp.
Tình trạng tàu đi khai thác trái phép ở vùng biển các nước đã giảm đáng kể sau khi có “thẻ vàng” của Ủy ban Châu Âu về chống khai thác hải sản bất hợp pháp.
Trên cơ sở kết quả đánh bắt cá vụ Nam 2018, căn cứ vào số lượng đội tàu cá, cơ cấu nghề nghiệp khai thác thủy sản của toàn ngành, kế hoạch khai thác của ngành thủy sản trong vụ cá Bắc 2018-2019 là 1,589 triệu tấn. Trong đó, khai thác hải sản là 1,479 triệu tấn, khai thác nội địa 110 nghìn tấn.
Trong vụ cá Bắc 2018-2019, theo dự báo thời tiết có nhiều diễn biến phức tạp; vật tư đầu vào phục vụ sản xuất có xu hướng tăng. Vì vậy, công tác điều tra nguồn lợi và nâng cao hiệu quả công tác dự báo ngư trường khai thác hải sản, tổ chức sản xuất trên biển có ý nghĩa hết sức quan trọng. Để bảo vệ nguồn lợi thủy sản, các địa phương cần chuyển đổi một số nghề nguy hại đến nguồn lợi. Công tác quản lý tàu cá, kiểm tra, kiểm soát hoạt động của tàu cá trên các vùng biển và đảm bảo an toàn cho người, tàu cá cần phải đặc biệt quan tâm.
Theo dự báo của Trung tâm Dự báo ngư trường khai thác hải sản – Viện Nghiên cứu Hải sản, do ảnh hưởng của ENSO, từ tháng 10 đến hết năm 2018 sẽ còn 4 - 6 cơn bão hoạt động trên biển Đông; nhiệt độ nước biển bề mặt trên toàn bộ biển Đông trong một vài tháng tới có khả năng tăng nhẹ và cao hơn trung bình nhiều năm ảnh hưởng đến sự phân bố, tỷ lệ tử vong, sinh trưởng của các loài hải sản, các loài ven bờ sẽ di chuyển đến những vùng nước sâu hơn.
Thậm chí, những đàn cá di cư từ khơi vào vịnh Bắc bộ vào mùa hè như cá thu, ngừ, chuồn sẽ giảm. Đồng thời, các loài hải sản có nguồn gốc nhiệt đới thường phân bố ở phía Nam sẽ di chuyển lên phía Bắc. Với việc di chuyển như vậy, cá có thể tập trung thành các đoàn lớn, ngư dân các địa phương cần chú ý để việc đánh bắt đạt hiệu quả cao.
Phát biểu kết luận tại hội nghị Tổng kết khai thác cá vụ Nam năm 2018, triển khai kế hoạch khai thác cá vụ Bắc 2018-2019 vừa diễn ra tại Thanh Hóa, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến cho rằng, gỡ “thẻ vàng” không chỉ là nhiệm vụ của ngành thủy sản mà còn là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị.
“Chúng ta không thể chậm trễ được, phải quyết tâm gỡ bằng được “thẻ vàng” châu Âu dù sản lượng xuất khẩu và châu Âu chỉ chiếm 14 - 15%. Để hoàn thành mục tiêu đề ra, chúng ta cần tuyên truyền để ngư dân tuân thủ Luật Thủy sản 2017, khai thác đảm bảo hướng phát triển bền vững, sản lượng có thể không tăng nhưng hiệu quả kinh tế phải tăng”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh.
Về công tác chứng nhận, xác nhận nguồn gốc thủy sản khai thác, Vụ Khai thác Thủy sản cho rằng, cần phải xây dựng, kiện toàn tổ chức bộ máy hệ thống chứng nhận, xác nhận nguyên liệu thủy sản khai thác, hệ thống chứng nhận, xác nhận điện tử, áp dụng đồng bộ trong cả nước…