Tình hình thị trường cá rô phi toàn cầu
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), sản lượng cá rô phi toàn cầu dự kiến đạt hơn 7 triệu tấn vào năm 2025, với các quốc gia sản xuất hàng đầu là Trung Quốc, Indonesia và Brazil
Tuy nhiên, thị trường đang trải qua nhiều biến động về cung – cầu và thương mại.
Tại Hoa Kỳ, nhập khẩu phi lê cá rô phi tươi giảm 18% về khối lượng và 5% về giá trị trong tháng 9/2024. Nguyên nhân chính là do nguồn cung hạn chế từ Colombia và Brazil . Trong khi đó, Trung Quốc vẫn duy trì xuất khẩu ổn định, mặc dù bị áp thuế 45% đối với cá rô phi đông lạnh vào thị trường Hoa Kỳ, buộc nước này phải tìm cách thích ứng .
Indonesia ghi nhận tăng 21% trong xuất khẩu cá rô phi trong 9 tháng đầu năm 2024, cho thấy sự chuyển dịch nguồn cung sang các quốc gia Đông Nam Á .
Thị trường cá rô phi tại Việt Nam
Xuất khẩu cá rô phi Việt Nam
Năm 2023, xuất khẩu cá rô phi Việt Nam đạt hơn 6 triệu USD, giảm 42% so với năm 2022. EU tiếp tục là thị trường tiêu thụ nhiều nhất với 2 triệu USD, giảm 34% so với năm trước. Trong đó, Hà Lan đóng góp gần một nửa tổng xuất khẩu cá rô phi Việt Nam sang thị trường EU .
Tại thị trường Hoa Kỳ, Việt Nam xuất khẩu gần 1 triệu USD cá rô phi trong năm 2023, giảm 71% so với năm 2022. Nguyên nhân chính là do cá rô phi Việt Nam khó cạnh tranh với cá rô phi Trung Quốc về giá cả, mặc dù sản phẩm của Việt Nam có chất lượng tốt .
Sản phẩm cá rô phi phi lê được ưa chuộng trong thị trường nội và ngoại
Nhịp sống kinh tế Việt Nam & Thế giới
Ngoài ra, xuất khẩu cá rô phi Việt Nam sang một số thị trường khác cũng chứng kiến tăng trưởng âm như: Nhật Bản giảm 62%, Bỉ giảm 56%, Ý giảm 38%, Anh giảm 85%.
Thị trường nội địa
Thị trường tiêu thụ cá rô phi trong nước vẫn còn hạn chế, chủ yếu phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng nội địa và chưa có sự bứt phá đáng kể. Tuy nhiên, với việc các thị trường xuất khẩu gặp khó khăn, việc thúc đẩy tiêu thụ nội địa trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Thách thức và cơ hội cho ngành cá rô phi Việt Nam
Thách thức
Cạnh tranh về giá cả: Cá rô phi Việt Nam có giá trung bình cao hơn so với cá rô phi Trung Quốc, khiến việc cạnh tranh tại các thị trường như Hoa Kỳ trở nên khó khăn .
Rào cản thương mại và kiểm dịch: Brazil đã dừng nhập khẩu cá rô phi từ Việt Nam kể từ ngày 14/2/2024 do lo ngại về virus TiLV, ảnh hưởng đến xuất khẩu sang thị trường này .
Biến động thị trường toàn cầu: Căng thẳng thương mại giữa các quốc gia và biến động về cung – cầu ảnh hưởng đến khả năng xuất khẩu của Việt Nam.
Cơ hội
Chuyển dịch nguồn cung: Với việc Hoa Kỳ áp thuế cao đối với cá rô phi Trung Quốc, các nhà nhập khẩu Hoa Kỳ có thể chuyển sang Việt Nam, Indonesia hoặc Thái Lan để tìm nguồn cung thay thế .
Thị trường mới nổi: Các thị trường như Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Đức đang nổi lên là những thị trường tiềm năng cho cá rô phi Việt Nam .
Nâng cao chất lượng sản phẩm: Việc áp dụng các tiến bộ công nghệ trong nuôi trồng thủy sản giúp tăng sản lượng và giảm chi phí, giúp cá rô phi Việt Nam cạnh tranh hơn trên thị trường quốc tế .
Tìm kiếm và mở rộng sang các thị trường mới nhằm mục đích phát triển ngành cá rô phi hơn nữa
Định hướng phát triển bền vững cho ngành cá rô phi Việt Nam
Để tận dụng cơ hội và vượt qua thách thức, ngành cá rô phi Việt Nam cần:
Đa dạng hóa thị trường: Tìm kiếm và mở rộng sang các thị trường mới nổi, giảm phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống.
Nâng cao chất lượng và giảm giá thành: Áp dụng công nghệ tiên tiến trong nuôi trồng và chế biến để nâng cao chất lượng sản phẩm và giảm giá thành, tăng khả năng cạnh tranh.
Tuân thủ các quy định quốc tế: Đảm bảo tuân thủ các quy định về kiểm dịch và an toàn thực phẩm của các thị trường nhập khẩu để tránh rào cản thương mại.
Phát triển thị trường nội địa: Thúc đẩy tiêu thụ cá rô phi trong nước thông qua các chương trình quảng bá và nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về giá trị dinh dưỡng của cá rô phi.
Thị trường cá rô phi đang đối mặt với nhiều biến động, nhưng cũng mở ra những cơ hội mới cho ngành thủy sản Việt Nam. Với chiến lược phát triển bền vững, nâng cao chất lượng sản phẩm và đa dạng hóa thị trường, cá rô phi Việt Nam có thể khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế và đóng góp tích cực vào nền kinh tế quốc gia.