Thuần hóa thành công cá tra nước mặn

Thuần hóa thành công cá tra nước mặn là kết quả của dự án nghiên cứu về tính chịu mặn của cá tra, bước đầu cá thích ứng tốt độ mặn đến mười phần nghìn.

nuôi cá tra
Đàn cá tra bố mẹ phát triển tốt trong môi trường nước mặn 10 phần nghìn tại bể tuần hoàn nước, Khoa Thủy sản, Đại học Cần Thơ. Ảnh minh họa

Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, nhiều địa phương vùng ĐBSCL đứng trước nỗi lo xâm nhập mặn, từ đó các mô hình sản xuất, dự án nghiên cứu trong nông nghiệp nhằm giúp nông dân thích ứng và phát triển tốt trong điều kiện hạn mặn đã được hình thành.

Năm 2017, Khoa Thủy sản, Đại học Cần Thơ hợp tác với Trường Đại học Liège và Trường Đại học Namur (Bỉ) xây dựng dự án “Hướng đến sự bền vững trong sản xuất giống cá tra: tiếp cận theo phương pháp chọn lọc” (gọi tắt là Dự án PANGAGEN).

Một trong những mục tiêu của Dự án PANGAGEN là phát triển dòng cá tra chịu mặn, hướng đến phát triển sản xuất giống cá tra và cung cấp con giống chịu mặn tốt, chất lượng cao cho nghề nuôi cá tra, đặc biệt là vùng bị xâm nhập mặn vùng ĐBSCL. Thời gian triển khai dự án từ năm 2017 - 2022.

Theo PGS.TS Dương Thúy Yên, Phó Trưởng Bộ môn Kỹ thuật nuôi thủy sản nước ngọt, Khoa Thủy sản và cũng là thư ký khoa học của dự án, ý tưởng thuần hóa cá tra trong môi trường nước mặn đã được khởi xướng từ trước năm 2017.

Trong một số nghiên cứu tại Khoa Thủy sản và từ thực tế các hộ nuôi cá tra đã cho thấy, cá tra có khả năng chịu được nước lợ. Đặc biệt, trong năm 2016 nước lợ xâm nhập sâu vào nội đồng, điều này thúc đẩy các nhà khoa học quyết tâm thực hiện dự án. “Chúng tôi tập hợp cá giống từ 3 trang trại ở các tỉnh Vĩnh Long, An Giang và TP Cần Thơ, mỗi trại gồm 10 con cá cái và 10 con cá đực, cho sinh sản chéo và tạo ra được khoảng 900 gia đình cá tra (gọi là thế hệ G1).

Thế hệ G1 được ương trong ao nước ngọt, khi cá đạt khối lượng 4 - 5 gram, nhóm nghiên cứu tiến hành thuần hóa cá tra trong môi trường nước có độ mặn 10 phần nghìn trong hệ thống bể tuần hoàn nước. Sau một năm, cá tra thế hệ G1 tiếp tục được nuôi dưỡng ở nguồn nước có độ mặn 5 phần nghìn đến khi thành cá bố mẹ”, PGS.TS Dương Thúy Yên chia sẻ về quy trình thuần hóa cá tra.

Trong hệ thống bể tuần hoàn nước, độ mặn được kiểm soát ở mức 10 phần nghìn và được duy trì ổn định, cách làm này sẽ tập cho cá tra quen với môi trường nước mặn. Tạo thuận lợi cho nhóm nghiên cứu trong quá trình đánh giá khả năng thích ứng của cá tra trong điều kiện nước mặn.

Quá trình nuôi trong một năm, cá tra trải qua 3 lần chọn lọc, nhóm nghiên cứu đã lựa chọn ra 50% những con cá lớn nhất trong đàn để giữ lại và lấy một nhóm ngẫu nhiên để làm đối chứng với đàn cá chọn lọc. Đánh giá về kết quả đạt được, PGS. TS Dương Thúy Yên cho biết: “Khi cá tra đạt một năm tuổi kích thước cá đạt khoảng 1,4 kilogram, cá ngẫu nhiên không chọn lọc chỉ đạt khoảng 780 gram, nhỏ hơn nhiều so với cá chọn lọc”.

Để đánh giá khả năng thích nghi độ mặn của dòng cá tra chọn lọc, đàn con của đàn cá thế hệ G1 được so sánh với cá tra nước ngọt khi cùng ương, nuôi ở các độ mặn khác nhau, như 5 phần nghìn, 10 phần nghìn, 15 phần nghìn và 20 phần nghìn.

PGS.TS Dương Thúy Yên nhận định, khi nuôi từ cá giống đến giai đoạn thương phẩm, ở mức độ mặn 5 phần nghìn và 10 phần nghìn cá tra chọn lọc phát triển tốt hơn cá tra nước ngọt, 15 phần nghìn cá vẫn chịu được tuy nhiên sẽ ảnh hưởng đến tăng trưởng và độ mặn 20 phần nghìn sẽ ảnh hưởng rất nhiều. Với cá bột đến 21 ngày, cá giảm tăng trưởng và tỉ lệ sống ở 10 phần nghìn. “Như vậy, với môi trường độ mặn ở mức 5 phần nghìn và 10 phần nghìn, cá tra chịu mặn tăng trưởng tốt. Nếu nuôi trong nước ngọt, tỷ lệ sống và tăng trưởng con cá tra chịu mặn bằng hoặc tốt hơn những con cá nuôi trong nước ngọt”, đây là kết quả được nhóm nghiên cứu đưa ra.

Tuy nhiên, theo PGS.TS Dương Thúy Yên khó khăn lớn nhất trong quá trình thực hiện dự án, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 trong 2 năm qua, việc chuyển giao con giống cho các địa phương để nuôi thực tế tại ao nuôi của các hộ dân ở khu vực nước mặn vẫn chưa thực hiện được, điều này đang là trở ngại của nhóm nghiên cứu.

Trong năm 2022 này, nhóm nghiên cứu lên kế hoạch đưa cá tra vào nuôi thực tế tại các hộ dân để sản xuất và đánh giá hiệu quả thích ứng nước mặn của cá tra. Đồng thời, dự án sẽ tiếp tục chọn lọc các thế hệ cá tiếp theo, với hy vọng khả năng đời sau cá tra có thể phát triển ở độ mặn cao hơn, nhằm cung cấp các giải pháp bền vững và toàn diện cho nghề nuôi cá tra.

Nông nghiệp Việt Nam
Đăng ngày 26/04/2022
Kim Anh - Trọng Linh
Sinh học

Ứng dụng một số công nghệ trong chế biến và bảo quản thủy sản

Công nghệ chế biến và bảo quản thủy sản đóng vai trò quan trọng trong việc giữ gìn chất lượng, kéo dài thời gian sử dụng, và nâng cao giá trị thương mại của các sản phẩm thủy sản.

Thủy sản
• 10:34 18/02/2025

Bản chất kiềm trong ao nuôi tôm

Độ kiềm là tổng lượng các ion bicarbonate (HCO₃⁻), carbonate (CO₃²⁻) và đôi khi hydroxide (OH⁻) trong nước. Các ion này có khả năng trung hòa axit trong nước.

Ảnh bìa
• 10:00 05/12/2024

Vai trò của các thành phần ion đối với sự phát triển của tôm

Để vụ nuôi tôm được thành công thì việc quản lý chất lượng, môi trường nước ao nuôi là một trong những yếu tố chủ chốt không thể bỏ qua, ngoài những thông số chính thì các thành phần ion trong ao cũng đóng vai trò quan trọng không kém đối với sức khỏe và sự tăng trưởng của tôm.

Tôm thẻ
• 10:28 29/11/2024

Sự hỗ trợ nhau ở các bộ phận trên cơ thể tôm

Mỗi bộ phận của tôm, từ vỏ ngoài cứng cáp đến các cơ quan tiêu hóa, hô hấp và bài tiết, đều giữ vai trò riêng biệt nhưng lại không thể hoạt động một cách độc lập. Sự liên kết này giúp tôm bảo vệ bản thân trước các mối nguy, tận dụng dinh dưỡng và duy trì sức khỏe.

Tôm thẻ chân trắng
• 10:33 13/11/2024

Infographic: Xuất khẩu cá ngừ Việt Nam tháng 1 năm 2025

Trong tháng 1 năm 2025, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam đối mặt với nhiều biến động, khi kim ngạch chỉ đạt hơn 66 triệu USD, giảm 16% so với cùng kỳ năm trước.

Xuất khẩu cá ngừ
• 13:19 11/03/2025

Mùa lạnh: Mối nguy về bệnh đốm trắng trên tôm

Bệnh đốm trắng là một trong những bệnh vô cùng nguy hiểm đối với nghề nuôi tôm, bệnh thường xảy ra nhiều ở tôm sú và tôm thẻ chân trắng. Tỷ lệ gây chết tôm có thể từ 90 – 100% chỉ sau vài ngày nhiễm bệnh, đồng nghĩa với tình trạng tôm chết hàng loạt, gây tổn thất nặng nề về mặt kinh tế cho bà con nuôi tôm.

Tôm thẻ chân trắng
• 13:19 11/03/2025

Hiện tượng cong thân, đục cơ trên tôm

Bệnh cong thân là bệnh lý phổ biến trong ngành nuôi tôm, thường bắt gặp nhiều nhất trên tôm thẻ chân trắng.

Tôm cong thân
• 13:19 11/03/2025

Những cách “giao tiếp” độc lạ của sinh vật biển

Khi nhắc đến giao tiếp trong thế giới động vật, chúng ta thường nghĩ ngay đến những tiếng kêu đặc trưng của các loài trên cạn. Tuy nhiên, không chỉ trên cạn mà ngay cả dưới lòng đại dương sâu thẳm, nhiều loài sinh vật biển cũng sở hữu những cách thức giao tiếp bằng âm thanh vô cùng độc đáo.

Sinh vật biển
• 13:19 11/03/2025

Bình Định phê duyệt 42 tàu cá đủ điều kiện khai thác thủy sản trên các vùng biển xa

Tháng 2 vừa qua, UBND tỉnh Bình Định ban hành quyết định số 585/QĐ-UBND ngày 21/02/2025 phê duyệt danh sách tàu cá đủ điều kiện tham gia khai thác hoặc dịch vụ khai thác hải sản trên các vùng biển xa theo Quyết định số 48/2010/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ (đợt 02 năm 2025).

Tàu cá
• 13:19 11/03/2025
Some text some message..