Tinh dầu trị bệnh cho cá vượt trội hơn kháng sinh

Bốn loại tinh dầu có nguồn gốc từ thực vật đã được chứng minh là sự thay thế hiệu quả cho thuốc kháng sinh để điều trị một loạt các mầm bệnh do vi khuẩn thường gặp trên cá nuôi.

Tinh dầu trị bệnh cá vượt trội hơn kháng sinh
Ảnh: naturetime

Sử dụng tinh dầu trị bệnh trên cá

Sự xuất hiện của vi khuẩn kháng kháng sinh do lạm dụng kháng sinh – cùng với sự tồn dư của nhiều hóa chất, kháng sinh trong nuôi cá làm ảnh hưởng đến sức khỏe của người tiêu dùng kèm theo những mối nguy môi trường. Điều này buộc ngành thủy sản cũng như các nhà khoa học nghiên cứu phải tìm ra những chất thay thế kháng sinh để kiểm soát mầm bệnh trên cá.

Việc sử dụng kháng sinh để đối phó với mầm bệnh vi khuẩn - ví dụ như loài Aeromonas sp- gây bệnh xuất huyết ở cá nuôi - đang bị hạn chế do sự xuất hiện của các chủng kháng thuốc làm giảm khả năng trị bệnh và nguy cơ sức khỏe.

Dầu dễ bay hơi hoặc tinh dầu - là chất chuyển hóa thực vật thứ cấp có chứa các hợp chất hoạt tính sinh học khác nhau. Các loại dầu có tác dụng trị liệu rộng. Hoạt động sát trùng mạnh mẽ của các loại tinh dầu đã được biết đến trên toàn thế giới trong nhiều thế kỷ. Một số lượng lớn các loại tinh dầu đã cho thấy khả năng kháng lại một số vi khuẩn, nấm, vi rút và động vật nguyên sinh. Vi khuẩn Gram dương thường nhạy cảm với các loại tinh dầu hơn so với vi khuẩn Gram âm. Tinh dầu từ húng tây, quế, kinh giới cay, bạch đàn, hoa oải hương, bạc hà… đã cho thấy các đặc tính kháng khuẩn và kháng nấm mạnh mẽ. Các loại tinh dầu cũng có hoạt tính kháng cao kể cả một số chủng kháng kháng sinh như Staphylococci kháng kháng sinh methycillin, Streptococci kháng vancomycin và chống lại các vi khuẩn gram âm. Trong số khoảng 3.000 tinh dầu được biết đến thì có hơn 300 loại có ý nghĩa thương mại và được sử dụng rộng rãi trong ngành dược phẩm, thực phẩm, vệ sinh và mỹ phẩm (Hajhashemi, Ghannadi, & Sharif, 2003 ; Perry, Bollen, Perry, & Ballard, 2003 ).

kháng sinh, kháng sinh tự nhiên, thảo dược trên cá, tinh dầu trên cá, trị bệnh cá

Kinh giới cay Origanum Vulgare

Origanum Vulgare hay còn gọi là kinh giới cay, chúng chứa các hợp chất carvacol và thymol đã được báo cáo bởi Okmen, Ugur, Sarac, và Arslan (2012) có hoạt tính in vitro chống lại chủng Aeromonas hydrophila.  

 tinh dầu bạch đàn xanh trị bệnh trên cá, kháng sinh tự nhiên

Bạch đàn xanh Eucalyptus globulus. Ảnh: squarespace.com

Eucalyptus globulus còn gọi là cây bạch đàn xanh. Đóng góp chính cho hoạt động kháng khuẩn của bạch đàn xanh được cho là terpineol (Park, Wendt, & Heo, 2016 ). Park và cộng sự 2016 đã cho thấy tinh dầu bạch đàn xanh chống lại một số loài vi khuẩn Gram dương và Gram âm được phân lập từ cá bơn ô liu.

 tinh dầu tràm trà trị bệnh trên cá nuôi

Tràm trà Melaleuca Alternifolia. Ảnh: Styles 2d

Tinh dầu từ cây tràm trà (M. Alternifolia) có nguồn gốc ở Úc, đã được biết đến như là một chất chống vi trùng tại chỗ với các đặc tính kháng khuẩn, kháng virus và kháng nấm trong cả thử nghiệm in vitro và lâm sàng (Cox & Markham, 2007 ; Papadopoulos, Carson, Hammer, & Riley, 2006 ).

Tinh dầu hoa oải hương trị bệnh trên cá

Lavendula angustifolia. Ảnh: kine-lille-formation.com

Lavandula angustifolia (hoa oải hương) là loài được trồng rộng rãi nhất trong bốn loại thực vật trên và các thành phần tinh dầu của hoa oải hương bao gồm: linalool, linalyl acetate, limonene, α ‐ pinene và β pinene đã được chứng minh có hoạt tính kháng khuẩn (Hossain và cộng sự, 2017 ; Inouye, Takizawa, & Yamaguchi, 2001 ; Nelson, 1997).

Các đặc tính không mong muốn của tinh dầu, như nhạy cảm với oxy, ánh sáng, độ ẩm và nhiệt độ làm giảm tác dụng của chúng trong các ngành công nghiệp dược phẩm; do đó, phương pháp bọc các hạt nano tạo ra dạng nano nhũ tương có thể khắc phục các vấn đề này và là một trong những phương pháp hiệu quả nhất để tạo ra các loại dầu hoạt tính sinh học. Phương pháp bọc các hạt nano có thể làm tăng khả năng phân tán của tinh dầu vào các khu vực nơi vi sinh vật phát triển và sinh sôi nảy nở (Donsìa & Ferrari, 2016). Hơn nữa, việc tăng tính thấm của tinh dầu vào thành tế bào của vi sinh vật được tăng cường giúp tăng hiệu quả kháng khuẩn.

Tinh dầu trị bệnh cá vượt trội hơn kháng sinh

Nghiên cứu mới đây được công bố trên Aquaculture Research của Hosna Gholipourkanani,  Nicky Buller và Alan Lymbery 2018 - đã đánh giá việc bổ sung 4 loại tinh dầu có nguồn gốc thực vật là: kinh giới cay Origanum Vulgare, bạch đàn xanh Eucalyptus globulus, tràm trà Melaleuca Alternifolia và hoa oải hương Lavendula angustifolia ở dạng thường và dạng nano nhũ tương trong tác dụng kìm khuẩn hoặc diệt khuẩn với 3 mầm bệnh phổ biến trên cá là Aeromonas hydrophila , Streptococcus iniae và Photobacteriumdamselae phân loài damselae.

Kết quả cho thấy rằng cả bốn loại tinh dầu đều cho thấy hoạt động kháng khuẩn và trong hầu hết các nhóm thử nghiệm, hoạt tính của tinh dầu sau khi bọc các hạt nano có đặc tính kháng khuẩn vượt trội hơn so tinh dầu dạng thường của chúng. Origanum Vulgare (kinh giới cay) có hoạt tính kháng khuẩn hiệu quả nhất, với nồng độ ức chế tối thiểu (MIC) và nồng độ diệt khuẩn tối thiểu (MBC) là 3,12 μg/ml đối với cả ba loài vi khuẩn gây bệnh trên cá và tốt hơn đáng kể so với kháng sinh tetracycline. 

Nghiên cứu này đã nhấn mạnh tiềm năng của các loại tinh dầu tự nhiên trong việc tăng cường kiểm soát và điều trị bệnh do vi khuẩn trên cá nuôi và chúng có thể là ứng cử viên lý tưởng cho việc điều trị nhiễm trùng hoặc khử nhiễm bề mặt.

Tuy nhiên các nhà khoa học cũng gợi ý rằng, các nghiên cứu bổ sung là cần thiết để thử nghiệm thêm các loại kháng sinh thảo dược để đạt được hiệu quả diệt khuẩn tối đa, tìm ra các phương pháp bổ sung hiệu quả nhất và tối ưu nhất cho các loại tinh dầu.

Đăng ngày 24/01/2019
VĂN THÁI (Lược dịch)
Kỹ thuật

Một số vấn đề cần biết về sử dụng prebiotic trong nuôi tôm

Trong nuôi tôm, gần đây hay nhắc đến Prebiotic là một thành phần được lên men có chọn lọc dẫn đến những thay đổi đặc biệt về hoạt động của hệ vi sinh vật đường tiêu hóa, mang lại lợi ích cho sức khỏe của tôm.

Lợi khuẩn
• 11:26 11/02/2025

Kiếm soát bệnh vàng mang trên tôm

Bệnh vàng mang hay còn gọi là bệnh đầu vàng (YHD - Yellow Head Virus), bệnh nhiễm giới hạn trên các loài tôm he, trong đó có tôm sú và tôm chân trắng. Bệnh thường bộc phát trên tôm nuôi từ 30 ngày tuổi trở lên, đặc biệt là khi thời tiết thay đổi thất thường. Hiện bệnh chưa có thuốc điều trị cũng như phương pháp tiêm chủng hữu hiệu, gây nhiều khó khăn cho người nuôi.

Tôm bị vàng mang
• 10:01 06/02/2025

Thuần hóa tôm giống

Trong quá trình nuôi tôm, bước thuần hóa tôm giống đóng vai trò vô cùng quan trọng. Đây là giai đoạn giúp tôm giống thích nghi với môi trường ao nuôi, hạn chế tối đa sốc môi trường và các rủi ro về sức khỏe. Nếu thực hiện tốt, việc thuần hóa sẽ giúp tôm phát triển khỏe mạnh, tăng trưởng nhanh và giảm nguy cơ bệnh tật.

tôm giống
• 10:15 05/02/2025

Phân biệt và lựa chọn tôm giống chất lượng cao

Trước nhu cầu con giống tăng và sự tràn lan của nhiều cơ sở nhỏ lẻ nhập khẩu tôm bố mẹ không rõ nguồn gốc, chất lượng thấp, giá rẻ để sản xuất giống thì việc chọn giống tốt, sạch bệnh được xem là yếu tố rất quan trọng để đảm bảo thành công của vụ nuôi.

Tôm giống
• 09:52 05/02/2025

Thức ăn thực vật phù hợp cho cá Pleco

Cá Pleco, hay còn gọi là cá lau kiếng, là một loài cá rất được ưa chuộng trong bể cá cảnh. Không chỉ đóng vai trò là “người dọn dẹp” tự nhiên, cá Pleco còn mang đến vẻ đẹp độc đáo với thân hình kỳ lạ và tính cách thú vị. Để cá Pleco phát triển khỏe mạnh, chế độ ăn uống của chúng cần được chú trọng. Mặc dù Pleco có thể ăn đa dạng thức ăn, thực vật lại là một thành phần không thể thiếu trong khẩu phần của chúng.

Cá Pleco
• 00:51 12/02/2025

Tăng cường tiêu thụ nội địa: Thị trường thủy sản Việt Nam bùng nổ với cá lóc, ếch và cá nuôi biển

Trong những năm gần đây, thị trường tiêu thụ thủy sản nội địa Việt Nam đã chứng kiến sự tăng trưởng đáng kể, đặc biệt là đối với các loại cá lóc, ếch và cá nuôi biển. Sự gia tăng này được thúc đẩy bởi nhu cầu tiêu dùng ngày càng cao, thay đổi trong thói quen ăn uống ưu tiên các sản phẩm thủy sản sạch, có nguồn gốc rõ ràng.

Chợ hải sản
• 00:51 12/02/2025

Ảnh hưởng của nấm đồng tiền đến năng suất nuôi tôm

Trong nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là nghề nuôi tôm, bệnh nấm đồng tiền từ lâu đã trở thành thách thức lớn đối với người nuôi. Loại bệnh này không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tôm mà còn làm suy giảm sản lượng và gây tổn thất kinh tế nặng nề, đặt ra nhiều khó khăn trong việc duy trì hiệu quả sản xuất.

Nấm đồng tiền
• 00:51 12/02/2025

Phát triển nuôi cá lóc (Cá quả) chất lượng cao: Kỹ thuật nuôi ít rủi ro, tăng trưởng nhanh

Cá lóc (hay cá quả) là loài cá nước ngọt được nuôi phổ biến tại Việt Nam do giá trị kinh tế cao, tăng trưởng nhanh và đặc tính thích nghi nhanh với môi trường. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả kinh tế tối đa, người nuôi cần áp dụng kỹ thuật nuôi hiện đại nhằm giảm thiểu rủi ro, tăng tỷ lệ sống và nâng cao chất lượng cá.

Cá lóc quả
• 00:51 12/02/2025

Ứng dụng một số công nghệ hữu ích cho ngành thủy sản

Ngành thủy sản hiện nay đang áp dụng nhiều công nghệ tiên tiến để cải thiện hiệu quả sản xuất, bảo vệ môi trường, và duy trì sự bền vững của các nguồn tài nguyên thủy sản.

Nuôi trồng thủy sản
• 00:51 12/02/2025
Some text some message..