Tổ chức lại chuỗi giá trị cá ngừ VN: Ngư dân vẫn phải tự mày mò

Được xác định là một trong những ngành mũi nhọn phát triển thủy sản, nhưng công nghệ khai thác cá ngừ của Việt Nam hiện vẫn còn quá lạc hậu. Ngư dân chủ yếu vẫn phải tự mày mò nghiên cứu…

đưa cá ngừ lên bờ
Ngư dân Bình Định đưa cá ngừ đại dương lên bờ. Ảnh: Dũ Tuấn

Kỹ thuật khai thác lạc hậu

Theo Tổng cục Thủy sản (Bộ NNPTNT), cả nước hiện có khoảng 3.500 chiếc tàu khai thác cá ngừ đại dương, (chiếm 14% số tàu cá xa bờ), với khoảng 35.000 ngư dân tham gia. Trữ lượng cá ngừ có thể khai thác cũng rất lớn, ước tính khoảng 600.000 tấn/năm, trong đó cá ngừ vằn chiếm ưu thế, với khả năng khai thác khoảng 200.000 tấn/năm. Trong vòng 5 năm qua, kim ngạch xuất khẩu cá ngừ đã tăng mạnh từ 188 triệu USD năm 2008 lên 520 triệu USD năm 2013.

Để đưa cá ngừ lên tầm cao mới, buộc phải nhanh chóng phát triển chuỗi giá trị cả xuất khẩu lẫn tiêu thụ nội địa vì nghề khai thác cá ngừ Việt Nam còn tồn tại nhiều bất cập. Giá cá ngừ liên tục sụt giảm từ 2013 đến nay.

Tuy nhiên, theo ông Phạm Ngọc Tuấn - Phó Vụ trưởng Vụ Khai thác thủy sản (Tổng cục Thủy sản), khai thác cá ngừ vẫn là khâu yếu nhất trong chuỗi sản xuất vì chất lượng đội tàu, công nghệ khai thác và trình độ ngư dân đều thấp dẫn đến năng suất và chất lượng sản phẩm không được cải thiện. “Điều này cho thấy, cần nâng cao tính liên kết cả dọc và ngang trong toàn chuỗi để hài hòa lợi ích các tác nhân, phát triển bền vững trong mô hình: Thu mua – chế biến – tiêu thụ - xuất khẩu” - ông Tuấn nói.

Theo ông Tuấn, ngư dân hiện hầu hết phải tự mày mò nghiên cứu để phát triển ngành nghề, sự hỗ trợ của các cơ quan chức năng còn nhiều hạn chế. Ngư dân chưa nhận được nhiều sự hỗ trợ và chia sẻ lợi ích từ doanh nghiệp, các cơ sở thu mua. “Thực tế cho thấy, hoạt động khai thác thời gian qua không hiệu quả, thiếu bền vững và ngư dân luôn là đối tượng chịu rủi ro, bất lợi nhiều nhất trong chuỗi” - ông Tuấn nhận định.

Cần tổ chức lại theo chuỗi

Theo ông Nguyễn Ngọc Oai - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản, nguyên nhân cơ bản dẫn đến ngành khai thác cá ngừ hiện nay còn yếu là do công nghệ, kỹ thuật trong khai thác, bảo quản, nhất là khâu tổ chức thu mua còn nhiều bất cập. Điều này dẫn đến nghịch lý là trong khi số tàu khai thác tăng, kéo theo sản lượng cá ngừ tăng nhanh, nhưng chất lượng và giá trị sản phẩm lại giảm, ảnh hưởng uy tín và thương hiệu cá ngừ Việt Nam.

Ông Chu Tiến Vĩnh - Phó Chủ tịch Hiệp hội Cá ngừ Việt Nam cho biết, một trong những cái khó đối với nghề khai thác cá ngừ là Nhà nước chưa thực sự xác định cá ngừ là đối tượng chủ lực và có giá trị kinh tế đối với nghề khai thác thủy sản xa bờ. Việc khai thác thu mua, chế biến và tiêu thụ sản phẩm này còn đang ở diện tự phát.

“Việc chọn đối tượng cá ngừ đại dương để tổ chức sản xuất theo chuỗi không chỉ nhằm phát triển hiệu quả và bền vững nghề khai thác này mà còn tạo sự đột phá, làm tiền đề nhân rộng đối với các đối tượng và nghề khai thác hải sản xa bờ khác” - ông Vĩnh nói.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), hiện các tổ chức quốc tế và các nhà tiêu dùng sản phẩm cá ngừ trên thế giới ngày càng đòi hỏi khắt khe hơn về tiêu chuẩn, nguồn gốc xuất xứ, tính khai thác bền vững của sản phẩm. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng phải cạnh tranh với các nước như Philippines, Ecuador, Mauritius... với những lợi thế và điều kiện địa lý cũng như năng lực khai thác cá ngừ của họ.

Nhận định về nghề khai thác cá ngừ đại dương, ông Vũ Đình Đáp - Chủ tịch Hiệp hội Cá ngừ Việt Nam cho biết, nghề này vẫn mang tính tự phát, nhỏ lẻ, manh mún; ý thức của người dân về khai thác bền vững vẫn chưa cao. Ngư dân quá tập trung vào sản lượng khai thác, doanh thu mà chưa quan tâm nhiều đến chất lượng cá sau thu hoạch.

Để khai thác, chế biến cá ngừ trở thành ngành sản xuất phát triển tương xứng với tiềm năng, đáp ứng được nhu cầu của thị trường, Bộ NNPTNT đã xây dựng đề án Tổ chức khai thác, thu mua, chế biến, tiêu thụ cá ngừ theo chuỗi. Theo đó hoạt động khai thác, chế biến cá ngừ sẽ được định hướng phát triển theo hướng công nghiệp, hiện đại, gắn với bảo đảm an ninh quốc phòng và bảo vệ chủ quyền trên biển.

Đề án sẽ được thực hiện tại 3 tỉnh: Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa. Theo đó đến năm 2017, toàn bộ tàu câu cá ngừ đại dương và 50% số tàu khai thác bằng nghề lưới vây cá ngừ hoạt động trên biển sẽ được giám sát, quản lý với mục tiêu giảm tổn thất sau thu hoạch đối với sản phẩm cá ngừ đại dương xuống dưới 10%, đồng thời thực hiện việc kiểm soát và truy xuất nguồn gốc sản phẩm cá ngừ.

Bộ sẽ thực hiện mô hình thí điểm khai thác, chế biến cá ngừ theo chuỗi. Hoạt động khai thác cá ngừ được tổ chức lại bằng việc cấp hạn ngạch, đóng mở ngư trường khai thác phù hợp theo mùa vụ.

Trong 6 tháng đầu năm, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam ở các thị trường trọng điểm hầu hết đều sụt giảm. Thị trường Mỹ giảm 0,2% (đạt 92,8 triệu USD);  giảm 6,6% ở thị trường EU (50,8 triệu USD) và Nhật giảm 10,5% (8,7 triệu), nhưng lại tăng 24,5% (21 triệu USD) ở thị trường ASEAN. VASEP dự báo xuất khẩu cá ngừ quý 3 năm 2016 sẽ tăng 5% và đạt 125 triệu USD.

Báo Dân Việt, 07/08/2016
Đăng ngày 07/08/2016
Nguyên Vỹ - An Lê
Kinh tế

Tết về! Buồn của người nuôi tôm xa xứ!

Cái nghề nuôi tôm thăng trầm lắm. Tỷ phú cũng có mà nợ ngập đầu cũng có. Bởi vậy người ta thường nói cái nghề này thật sự nó bạc bẽo lắm, nhất là vào những ngày Tết.

nuôi tôm ngày tết
• 10:48 01/01/2023

Dự báo lũ đẹp vùng Đồng bằng sông Cửu Long

Mùa nước lũ ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) năm nay được dự báo là “mùa lũ đẹp”, mang theo phù sa, thau rửa đồng ruộng và hứa hẹn mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân.

Lũ miền Tây
• 11:06 20/09/2022

Đầu nguồn mùa nước nổi

Tháng 7 nước nhảy khỏi bờ” là quy luật tự nhiên được cư dân vùng đầu nguồn đúc kết từ nhiều đời. Đây cũng là lúc mùa nước nổi bắt đầu, cư dân bước vào vụ làm ăn mới. Năm nay, nước lũ về sớm, dự báo sẽ dồi dào. Mọi người háo hức mong chờ mùa “lũ đẹp”, để khai thác sản vật từ thiên nhiên ban tặng.

cá linh
• 15:57 05/09/2022

Dưới sông cá chốt...

Hôm qua, tôi vô chợ, thật bất ngờ khi thấy một chị nọ mua 1kg cá chốt với giá 250.000 đồng. Không thể nào ngờ cá chốt bây giờ có giá cao như vậy.

Cá chốt sông
• 19:33 30/08/2022

Hợp tác gia công xuất khẩu thủy sản thế mạnh xuất khẩu thủy sản của Việt Nam

Việt Nam có thế mạnh về chế biến thuỷ hải sản, do đó các doanh nghiệp thuỷ sản Nhật Bản mong muốn tăng cường hợp tác, đặt hàng gia công sản phẩm xuất khẩu đi các thị trường khác.

Tôm thẻ
• 12:50 21/03/2024

Hội nghị thượng đỉnh đổi mới thực phẩm xanh trở lại London

Hội nghị Thượng đỉnh Đổi mới Thực phẩm Xanh (Blue Food Innovation Summit) quy tụ ngành nuôi trồng thủy sản để khám phá những cơ hội và thách thức trong việc mở rộng quy mô sản xuất thực phẩm xanh đồng thời bảo vệ và khôi phục hệ sinh thái đại dương.

Hải sản
• 10:32 13/03/2024

Bệnh Tilv và vấn đề Brazil không nhập khẩu cá rô phi Việt Nam

Theo thông báo của Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường- NAFIQPM (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) kể từ ngày 14/2 Brazil tạm dừng nhập khẩu cá rô phi Việt Nam cho đến khi có kết luận rà soát bệnh do virus TiLV gây bệnh trên cá rô phi, vì đất nước này lo ngại việc nhập khuẩn làm lây lan dịch bệnh.

Cá rô phi
• 11:05 01/03/2024

Bình Định thực hiện nhiều mô hình nuôi trồng thủy sản đạt hiệu quả

Trong năm 2023 Trung tâm Khuyến nông tập trung triển khai các mô hình nuôi trồng thủy sản theo hướng đa dạng hóa các đối tượng nuôi, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất để nâng cao giá trị sản phẩm, gắn với liên kết tiêu thụ theo chuỗi giá trị đã góp phần hạn chế rủi ro bệnh dịch, cải thiện môi trường sinh thái vùng nuôi, tạo ra các sản phẩm an toàn sinh học, nâng cao giá trị kinh tế, đem lại thu nhập ổn định và bền vững cho người nuôi.

Các mô hình nuôi trồng thủy sản
• 09:59 29/02/2024

Bạc Liêu: Tiến độ xây dựng Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm

Tép Bạc đã phản ánh, năm 2023, tỉnh Bạc Liêu đứng đầu cả nước về sản lượng tôm nước lợ và kim ngạch xuất khẩu nhờ phát triển nuôi siêu thâm canh ứng dụng công nghệ cao. Bạn đọc muốn biết thêm tiến độ đầu tư xây dựng Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm nổi tiếng ở Bạc Liêu nên xin cung cấp thêm thông tin.

Khu nuôi tôm công nghệ cao
• 00:50 29/03/2024

Tập huấn ứng dụng công nghệ trong bảo quản cá ngừ đại dương

Chiều ngày 27.3, Hiệp hội Thủy sản Bình Định phối hợp với Liên hiệp các hội KHKT Bình Định và Chi cục Thủy sản ( Sở NN&PTNT) tổ chức tập huấn quy trình công nghệ khí nitơ nano trong bảo quản cá ngừ đại dương cho 50 ngư dân làm nghề câu cá ngừ trên địa bàn phường Tam Quan Bắc, TX Hoài Nhơn.

Cá ngừ
• 00:50 29/03/2024

Như thế nào để tôm được vận chuyển đúng cách?

Tôm cũng giống như các hàng hóa khác, phân loại theo nhu cầu của khách hàng mà được vận chuyển đến các nơi khác nhau, với hai giai đoạn cơ bản như tôm giống được vận chuyển từ các trại giống đến ao nuôi và tôm thương phẩm được vận chuyển đến các chợ đầu mối, nhà máy chế biến. Vậy cách nào để có thể vận chuyển chúng một cách an toàn, tiết kiệm mà vẫn hiệu quả nhất? Hãy cùng tìm hiểu dưới đây nhé!

Tôm đông lạnh
• 00:50 29/03/2024

Biện pháp hạ phèn hiệu quả nhanh chóng

Chắc chắn rằng việc ao nuôi bị nhiễm phèn không còn là điều quá xa lạ đối với những người nuôi trồng thủy sản. Phèn xuất hiện trong ao nuôi tôm sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất và sản lượng của vụ nuôi.

Ao nuôi tôm bị nhiễm phèn
• 00:50 29/03/2024

Tôm đang trong ao bị thối đuôi: Nguyên nhân và cách điều trị

Tôm bị thối đuôi là một trong những bệnh nguy hiểm thường gặp ở tôm, đặc biệt là tôm sú và tôm thẻ chân trắng. Bệnh có thể gây ra tỷ lệ tử vong cao, ảnh hưởng đến năng suất và lợi nhuận của người nuôi.

Tôm thẻ thương phẩm
• 00:50 29/03/2024