Xã Nam Thịnh (Tiền Hải, Thái Bình) có 14.000 ha ven biển nuôi ngao. Trung bình mỗi hộ dân một ngày có thể xuất đi hàng chục tấn. Từ hàng chục năm nay, nghề nuôi ngao mang lại nguồn thu nhập chính cho bà con.
Mỗi gia đình thường "dắt lưng" cuốn sổ theo dõi con nước. Nước lên xuống giúp theo dõi được tuổi, chất lượng ngao, cả thời điểm khai thác hợp lý. Anh Nguyễn Văn Quân cho biết, gia đình có 3 ha ngao, một năm thả 24 triệu con, thu khoảng 75 tấn thương phẩm. Thông thường 18-20 tháng sẽ cho thu hoạch một lần, khi kích cỡ con ngao đạt khoảng 70-80 con/kg.
Ngao thả quanh năm, xen kẽ nên khai thác bất kỳ lúc nào. Nguồn giống khá đa dạng, thường khi ngao to bằng chiếc cúc áo sẽ được vãi xuống bãi, chủ đầm chỉ việc quây lưới để ngao không trôi đi.
Trước kia người dân phải khai thác ngao thủ công bằng cách kéo tay, nhưng 5 năm nay đã chuyển hẳn bằng máy, cho năng suất thu hoạch cao hơn.
Máy khai thác ngao thiết kế đơn giản gồm một đầu máy (kiểu đầu máy xe công nông, xát thóc) có khả năng hút, lọc, giá khoảng 20 triệu đồng. "6 người vận hành trong khoảng 3 tiếng có thể thu hoạch 5 tấn ngao, gấp 100 lần so với khai thác thủ công", anh Quỳnh, chủ đầm ở thôn Quang Thịnh cho biết.
Chủ đầm thường thuê thợ thu hoạch ngao. Nếu thời tiết thuận lợi, 6 người có thể khai thác được 25 tấn/ha với giá tiền công mỗi kg là 600 đồng. Sau khi trừ hết chi phí, mỗi người thu nhập từ 500 đến 700 nghìn đồng.
Để ngâm nước dầm mưa dãi nắng nhiều giờ, người khai thác ngao phải có sức khoẻ. "Một số người gặp triệu chứng đau nhức đầu nếu ngâm mình trong nước lâu, nếu cơ thể có vết xước sâu phải nghỉ vài ngày", anh Lâm chia sẻ.
Ngoài bộ quần áo mưa, găng tay và tất chân là phụ kiện không thể thiếu để tránh bị xây xước. Sau khi vớt lên, ngao được cho vào tải dứa, chất lên bè xốp đưa vào bờ. Mỗi chiếc bè có thể chở được hàng tấn ngao.
Hàng chục người sẽ tham gia rửa, sàng lọc phân loại và đóng gói ngao.
Ngao phân ra làm hai loại trắng, đỏ. Giá ngao bán xô tại đầm (lẫn lộn to nhỏ) khoảng 8.000 đồng/kg. Ngao xuất đi Trung Quốc giá 9.000 đồng/kg, dịp cao điểm lên tới 22.000 đồng/kg.
Ngao dầu (màu đỏ) thường có giá nhỉnh hơn ngao trắng nên được lái buôn tuyển chọn rất kỹ lưỡng, số lượng thường không nhiều.