Đề tài cấp bộ: Ảnh hường của Aflatoxin lên tỉ lệ sống và tốc độ tăng trưởng của cá tra (Pangasius hypophthalmus)

Độc chất aflatoxin được tạo ra từ các loài nấm mốc thuộc giống Aspergillus, mọc trên các loài ngũ cốc, trong đó aflatoxin B1 (AFB1) chủ yếu do loài Aspergillus flavus sinh ra có độc tính rất cao (Nabil Saad, 2004; Victoria, 2001; Roberts, 2002). Động vật, kể cả con người, nếu ăn phải thức ăn chứa AFB1, hoặc sử dụng nguyên liệu thức ăn có nguồn gốc từ ngũ cốc bị nhiễm nấm mốc Aspergillus flavus có thể nguy hại đến tính mạng. Cá ăn phải thức ăn có chứa AFB1 ở nồng cộ cao (hơn 10 mg/kg thức ăn) có thể bị chết. Ở nồng độ thấp, dưới 100 ppb (phần tỷ, microgram/kg) trong thức ăn, AFB1 làm rối loạn chức năng tiêu hóa, gây bệnh mãn tính, làm cá chậm lớn và trở nên mẫn cảm hơn với các loại bệnh tật và các yếu tố môi trường. Những loài cá khác nhau có tính nhạy cảm khác nhau đối với aflatoxin. Có những loài cá rất nhạy cảm với aflatoxin như cá hồi (Hendricks, 1994), song cũng có loài có khả năng chịu đựng tốt, chỉ bị ảnh hưởng bởi hàm lượng aflatoxin cao như cá nheo Mỹ (Ictalurus punctatus) (Jantrarotai and Lovell, 1990; Jantrarotai et al., 1990).

Ở nhiều nước người ta đã phát hiện aflatoxin không những có trong nguyên liệu chế biến thức ăn mà còn có trong cả trong thức ăn công nghiệp. Ở Ai Cập, AFB1 được tìm thấy trong các loại thức ăn công nghiệp dùng cho cá với hàm lượng
749-3388 ppb (Abdelhamid et al., 1998). Ở Thái Lan, trong 150 mẫu thức ăn tôm được kiểm nghiệm năm 1997-1998 có chứa AFB1 từ mức không phát hiện (nhỏ hơn 0,003 ppb đến 0,651 ppb (Bintvihok et al., 2003).

Ở ĐBSCL hiện nay, cá tra (Pangasius hypophthalmus) được nuôi bằng thức ăn công nghiệp và thức ăn tự chế mà thành phần nguyên liệu thức ăn chủ yếu là ngũ cốc. Trong nhiều hợp cá bị bệnh hoặc cá chậm lớn người ta thường qui trách
nhiệm cho các yếu tố môi trường mà ít khi đặt nghi vấn về hàm lượng AFB1 có thể có trong thức ăn. Đề tài này là rất cần thiết nhằm tìm hiểu ảnh hưởng của AFB1 trong thức ăn lên tỉ lệ sống và tốc độ tăng trưởng của cá tra, từ đó có thể đề
xuất những biện pháp kỹ thuật phù hợp nhằm tránh được những nguy hại của thức ăn và nguyên liệu thức ăn có chứa AFB1.

Mục tiêu của đề tài là tìm hiểu ảnh hưởng của AFB1 lên tỉ lệ sống và tăng trưởng của cá ba sa, những thay đổi về tình trạng sức khoẻ của cá khi ăn phải thức ăn có chứa AFB1 nhằm cung cấp những dẫn liệu khoa học về những ảnh hưởng của độc tố nấm cho nghề nuôi cá da trơn làm cơ sở để khuyến cáo những biện pháp tránh nguy hại từ độc tố nấm.

Nội dung của đề tài bao gồm:
- Khảo sát tốc độ tăng trưởng cá tra khi ăn thức ăn có AFB1 ở các nồng độ khác nhau.
- Khảo sát những thay đổi về mô học trong gan và thận ở những cá ăn thức có chứa hàm lượng AFB1 khác nhau.
- Khảo sát những thay đổi về tiêu hao oxy, và về khả năng chịu đựng với các yếu tố môi trường (oxy, và nhiệt độ) khi ăn thức ăn có chứa AFB1 với các liều lượng khác nhau.
- Khảo sát tính mẫn cảm của cá tra với bệnh mủ gan khi ăn thức ăn có chứa AFB1