Công ước về các vùng đất ngập nước (được ký tại thành phố Ramsar, Iran vào năm 1971) là một công ước quốc tế về bảo tồn và sử dụng một cách hợp lý đất ngập nước và các nguồn tài nguyên từ đất ngập nước.
Mục đích là ngăn chặn quá trình xâm lấn ngày càng gia tăng vào các vùng đất ngập nước cũng như sự mất đi của chúng ở thời điểm hiện nay cũng như trong tương lai; công nhận chức năng sinh thái học nền tảng của các vùng ngập nước và các giá trị khoa học, văn hóa và kinh tế của chúng.
Được đánh giá là quốc gia có hệ sinh thái đất ngập nước đa dạng với khoảng hơn 25 vùng có thể đáp ứng được tiêu chí của vùng đất ngập nước có tầm quan trọng quốc tế theo Công ước Ramsar, Việt Nam đã phê chuẩn, trở thành thành viên thứ 50 của Công ước Ramsar từ năm 1989 và là nước đầu tiên ở khu vực Đông Nam Á tham gia Công ước.
Thông qua việc phê chuẩn Công ước Ramsar, Chính phủ Việt Nam đã cam kết thiết lập một hệ thống các khu bảo tồn đất ngập nước tiêu biểu.
Đến nay, Việt Nam có 9 khu đất ngập nước được công nhận vào là khu Ramsar thế giới.
1. Vườn quốc gia Xuân Thủy - Vùng chim quan trọng tại Việt Nam
Vườn quốc gia Xuân Thủy.
Năm 1989, khu bãi bồi ở phía Nam cửa sông Hồng thuộc huyện Xuân Thủy (Nam Định) được công nhận là khu Ramsar thứ 50 của thế giới và là khu Ramsar đầu tiên của khu vực Đông Nam Á và Việt Nam.
Xuân Thủy có 14 kiểu sinh cảnh, bao gồm các sinh cảnh tự nhiên và sinh cảnh nhân tạo. Sinh cảnh có giá trị đa dạng sinh học cao nhất là các bãi bồi và rừng ngập mặn tự nhiên ít bị tác động.
Do sự đa dạng và tình trạng tương đối nguyên vẹn của các sinh cảnh, Vườn quốc gia Xuân Thủy là nơi dừng chân và trú đông quan trọng của các loài chim nước di cư
Qua các đợt khảo sát năm 1988 và 1994 đã quan sát được trên 20.000 cá thể chim nước trong khu vực, trong đó có 8 loài chim bị đe dọa và sắp bị đe dọa ở mức toàn cầu, đó là cò thìa, cò trắng Trung Quốc, choắt lớn mỏ vàng, mòng bể mỏ ngắn, bồ nông chân xám, rẽ mỏ thìa, giang sen, choắt chân màng lớn.
Ghi nhận đáng chú ý nhất ở Xuân Thủy là tồn tại quần thể loài cò thìa lớn nhất tại Việt Nam.
Do có tầm quan trọng quốc tế trong công tác bảo tồn các loài chim, Xuân Thủy đã được công nhận là một trong số các vùng chim quan trọng tại Việt Nam.
2. Khu hệ đất ngập nước Bàu Sấu - Môi trường sống của loài cá sấu xiêm
Khu hệ đất ngập nước Bàu Sấu
Năm 2005, Khu Bàu Sấu nằm trong Vườn quốc gia Cát Tiên (Đồng Nai) được công nhận là Ramsar thứ 1.499 của thế giới, đồng thời là khu Ramsar thứ hai của Việt Nam.
Bàu Sấu nằm trong vùng chim đặc hữu của vùng đất thấp Nam Việt Nam, trong đó có hàng chục loài sống mật thiết với các vùng đất ngập nước, bao gồm cả các loài bản địa và các loài chim di trú. Trong đó, có các loài chim quý hiếm như hạc cổ trắng, công, già đẫy java, cò quắm cánh xanh, ngan cánh trắng...
Bên cạnh đó, hệ sinh thái, động thực vật tại khu vực Bàu Sấu rất phong phú với các loài động vật quý hiếm như tê giác Java, voi châu Á, gấu chó, gấu ngựa, hổ, báo...
Khu vực này cũng là môi trường sống của loài cá sấu xiêm - loài vật đang trong tình trạng bảo tồn ở mức rất nguy cấp (CR) theo Sách đỏ Việt Nam (2007) và Danh lục đỏ của IUCN (2012).
Từ năm 2001-2005, Vườn quốc gia Cát Tiên đã phục hồi quần thể cá sấu nước ngọt ở Bàu Sấu, bằng cách tái thả 60 cá thể cá sấu trưởng thành sau khi đã kiểm tra ADN đảm bảo thuần chủng, phục hồi bản năng tự nhiên như bắt mồi, sinh sản cho chúng.
3. Vườn quốc gia Ba Bể - Viên ngọc xanh của núi rừng Đông Bắc
Vườn quốc gia Ba Bể.
Năm 2011, Vườn quốc gia Ba Bể (Bắc Kạn) được công nhận là khu Ramsar thứ 1.938 của thế giới và thứ 3 của Việt Nam.
Vườn quốc gia Ba Bể được đánh giá là một hệ sinh thái độc đáo, có trung tâm là hồ Ba Bể nằm trên độ cao 178m được xác định là hồ tự nhiên lớn trên núi ở Việt Nam.
Vườn quốc gia Ba Bể là nơi có các sinh cảnh nước ngọt rất đa dạng, trong đó có nhiều các ao tù nhỏ và các vùng đầm lầy. Vườn quốc gia Ba Bể có tầm quan trọng cao trong hệ thống khu bảo tồn của Việt Nam và là nơi duy nhất bảo vệ hệ sinh thái hồ nước ngọt tự nhiên trong vùng đá vôi.
Hồ Ba Bể là khu có hệ cá nước ngọt đa dạng nhất trong hệ thống các khu bảo tồn của Việt Nam với trên 100 loài cá.
Theo đánh giá của nhiều nghiên cứu trong nước và quốc tế, Vườn quốc gia Ba Bể còn là một “điểm nóng” về đa dạng sinh học với sự có mặt của nhiều loài đang bị đe dọa ở các cấp độ khác nhau như cầy vằn bắc, voọc đen má trắng...
Ngoài ra, Vườn quốc gia Ba Bể có tổng số khoảng 235 loài chim, trong đó có 1 loài bị đe dọa toàn cầu là vạc hoa (nguy cấp) và 2 loài gần bị đe dọa là hồng hoàng và diều cá đầu xám.
4. Vườn quốc gia Tràm Chim với biểu tượng sếu đầu đỏ
Vườn quốc gia Tràm Chim với biểu tượng sếu đầu đỏ.
Năm 2012, Vườn quốc gia Tràm Chim (Đồng Tháp) đã trở thành khu Ramsar thứ 2.000 trên thế giới và thứ 4 của Việt Nam.
Vườn quốc gia Tràm Chim là khu vực có hệ sinh thái độc đáo, có tầm quan trọng đặc biệt cho các vùng lân cận, các hệ sinh thái ngập nước, có nhiều nhóm loài đặc hữu quý hiếm, nhóm loài di cư đa dạng.
Thảm thực vật của Tràm Chim chủ yếu là đồng cỏ ngập theo mùa và các mảng rừng tràm. Nơi đây có hàng trăm loài chim, thực vật và cá bản địa. Nhiều quần thể lớn các loài chim nước có mặt nơi đây, đặc biệt là vào mùa đông.
Sếu đầu đỏ, loài biểu tượng của Vườn quốc gia Tràm Chim, là loài được xếp hạng sẽ nguy cấp (VU) ở cấp toàn cầu và cấp quốc gia.
5. Vườn quốc gia Mũi Cà Mau - ba mặt giáp biển
Vườn quốc gia Mũi Cà Mau .
Cũng trong năm 2012, Vườn quốc gia Mũi Cà Mau (Cà Mau) được công nhận là khu Ramsar thứ 2.088 của thế giới và là thứ 5 của Việt Nam.
Vườn quốc gia Mũi Cà Mau có diện tích bãi bùn ngập triều lớn và rừng ngập mặn với các loài chiếm ưu thế như mắm; đước; trang. Đây là khu vực duy nhất ở Việt Nam có ba mặt giáp với biển, chịu tác động của hai chế độ thủy triều (nhật triều phía Tây và bán nhật triều ở phía Đông).
Do nằm ở vị trí địa lý đặc biệt này, hệ sinh thái biển và ven biển ở Vườn quốc gia Mũi Cà Mau có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong cung cấp các điều kiện phù hợp cho sự di cư, sinh trưởng và sinh sản của một số loài thủy sản; là điểm dừng chân và trú đông rất quan trọng cho nhiều loài chim nước di cư.
Năm 2010, Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên thế giới (IUCN) đã xác định được nhiều loài đang bị đe dọa ở cấp độ toàn cầu, trong đó có ghi nhận về các loài linh trưởng, chim, rái cá, bò sát và cá.
6. Vườn quốc gia Côn Đảo - Khu Ramsar biển đầu tiên của Việt Nam
Vườn quốc gia Côn Đảo - Khu Ramsar biển đầu tiên của Việt Nam.
Năm 2013, Vườn quốc gia Côn Đảo (Bà Rịa-Vũng Tàu) được công nhận là khu Ramsar thứ 2.203 của thế giới và thứ 6 của Việt Nam.
Tại Vườn quốc gia Côn Đảo đã ghi nhận trên 1.000 loài thực vật có mạch và nhiều loại chim, thú, bò sát, ếch nhái tại đây. Có nhiều loài chim ở Côn Đảo không tìm thấy ở bất kỳ một nơi nào khác ở Việt Nam như chim nhiệt đới, chim điên mặt xanh và gầm gì trắng.
Hệ sinh thái biển Vườn quốc gia có rừng ngập mặn, các rạn san hô và cỏ biển. Các cuộc điều tra của Viện Hải dương học Nha Trang đã ghi nhận có trên 1.300 loài động thực vật biển, trong đó có 44 loài ghi trong Sách đỏ Việt Nam. Đặc biệt, Côn Đảo là nơi tồn tại quần thể nhỏ của loài thú biển bị đe dọa tuyệt chủng trên toàn cầu là loài bò biển Dugong.
Ngoài ra, Vườn quốc gia Côn Đảo là nơi làm tổ quan trọng của loài vích và đồi mồi, hai loài rùa biển đang bị đe dọa tuyệt chủng trên toàn cầu. Ngoài ra, một số các loài động vật biển có vú cũng đã được ghi nhận tại Vườn quốc gia Côn Đảo.
7. Khu bảo tồn đất ngập nước Láng Sen
Khu bảo tồn đất ngập nước Láng Sen
Năm 2015, Khu bảo tồn đất ngập nước Láng Sen trở thành khu Ramsar thứ 7 của Việt Nam.
Khu Láng Sen thuộc vùng trũng của Đồng Tháp Mười, có hệ sinh thái đa dạng. Qua khảo sát, vùng Láng Sen có 156 loài thực vật hoang dã, 149 loài động vật có xương sống, trong đó có 13 loài nằm trong Sách Đỏ Việt Nam như trăn đất, rắn ráo, chim bạc má, ác là...
Ngoài động vật, nơi đây còn có thảm thực vật tự nhiên ven sông rạch phong phú. Vào mùa khô, đây còn là chỗ trú ẩn của các loài bò sát như rắn ri, rùa, cua đinh, lươn, cá lóc...
8. Vườn quốc gia U Minh Thượng
Vườn quốc gia U Minh Thượng.
Năm 2016, Vườn quốc gia U Minh Thượng trở thành khu Ramsar thứ 8 của Việt Nam.
Đây là 1 trong 2 khu vực quan trọng nhất của rừng đầm lầy than bùn còn lại ở Việt Nam (khu vực khác là U Minh Hạ).
Hệ sinh thái rừng tràm trên đất than bùn trở thành một hệ sinh thái có tầm quan trọng đặc biệt, là nơi nuôi dưỡng, trú ngụ của hàng trăm loài động vật hoang dã, bao gồm cả chim, thú, bò sát, lưỡng cư, cá, côn trùng và nhiều loài thủy sinh vật phân bố ở các độ sâu khác nhau trong hệ sinh thái.
Tại U Minh Thượng có 72 loài động, thực vật quý, hiếm được ghi nhận trong Sách Đỏ Việt Nam 2007 và Danh lục đỏ IUCN 2012.
9. Vân Long - Khu Bảo tồn có đàn Voọc lớn nhất Việt Nam
Voọc quần đùi trắng tại khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long.
Tháng 10/2018, tại Hội nghị các bên tham gia Công ước Ramsar lần thứ 13 tại Thành phố Dubai (Tiểu vương quốc Arab thống nhất), 18 địa điểm thuộc 7 quốc gia trên thế giới đã được công nhận là vùng ngập nước Ramsar, trong đó có Khu bảo tồn đất ngập nước Vân Long (Ninh Bình) của Việt Nam.
Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long trở thành khu Ramsar thứ 9 của Việt Nam và thứ 2.360 của thế giới.
Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long là vùng đất ngập nước nội địa nguyên vẹn còn sót lại ở Đồng bằng sông Hồng gồm các dòng sông, hồ nước nông và thảm thực vật ngập nước phong phú, mang các đặc tính sinh thái đặc thù tạo nên cảnh quan thiên nhiên độc đáo.
Nơi đây được bao bọc bởi một hệ thống đá vôi rất nổi tiếng với hệ thống hang động đẹp và thảm thực vật đặc trưng cho hệ sinh thái núi đá vôi, là môi trường sống chính của loài voọc mông trắng, một trong những loài linh trưởng đang bị đe dọa tuyệt chủng ở mức toàn cầu và chỉ còn ở Việt Nam.
Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long còn là nơi cư trú, sinh sản quan trọng của nhiều loài thủy sinh và là nơi cư trú các loài chim nước.
Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long đạt hai kỷ lục về thiên nhiên là “Khu Bảo tồn có đàn Voọc lớn nhất Việt Nam” và “Khu vực có bức tranh tự nhiên lớn nhất Việt Nam - bức tranh núi mèo cào."
Không chỉ có ý nghĩa cho bảo tồn, nghiên cứu khoa học, Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long còn cung cấp các dịch vụ hệ sinh thái quan trọng cho các cộng đồng dân cư xung quanh, bao gồm cả nguồn lợi thủy sản và nông nghiệp, điều tiết nước, đặc biệt là vẻ đẹp danh lam thắng cảnh để giải trí, du lịch sinh thái.
_1730947978.jpg)
_1730343725.jpg)
_1730947978.jpg)
