)
Hơn nữa, đây cũng là điều kiện tốt để cho vi khuẩn, virus gây bệnh phát triển. Bên cạnh những bệnh như bệnh đốm trắng, Vibrio, phát sáng... còn có bệnh do một loại virus mới Decapod iridescent virus - DIV1 gây hại trên tôm nuôi. Bệnh DIV1 (còn gọi là bệnh “Ánh kim chân trắng”) được phát hiện vào năm 2014 gây hại trên tôm càng đỏ, tôm thẻ chân trắng và tôm càng xanh tại một số tỉnh của Trung Quốc. Đến tháng 2/2020 bệnh xuất hiện trở lại ở tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc và đã gây hại cho khoảng ¼ diện tích nuôi tôm của tỉnh này.
Virus DIV1 lây nhiễm cho tôm ở tất cả giai đoạn sinh trưởng và đã được phát hiện gây bệnh trên một số loài tôm biển, tôm nước lợ và tôm nước ngọt. Khi phát hiện bệnh, ở tôm thẻ chân trắng cơ thể có màu hơi đỏ, gan tụy teo và nhạt màu, dạ dày và ruột rỗng; ở tôm càng xanh thường xuất hiện vùng tam giác màu trắng đặc trưng dưới chủy đầu, bên trong phần giáp đầu ngực. Tỷ lệ chết cộng dồn trong ao có thể lên tới 80%.
Theo quan sát ban đầu, tôm bị nhiễm mạnh vào mùa đông. Tác động của bệnh sẽ nghiêm trọng hơn khi tôm bị bội nhiễm với vi khuẩn Vibrio, trong ao có tảo bùng phát mạnh hoặc trời mưa kéo dài. Tôm ít bị nhiễm vào mùa hè, mùa thu, nhất là khi nhiệt độ trên 30oC.
Lấy nước qua hệ thống túi lọc để loại bỏ một số loài trung gian truyền bệnh cũng như ngăn chặn các loài thủy sản khác xâm nhập vào cơ sở. Ảnh Tepbac
Vì đây là dịch bệnh mới, nguồn gốc của virus và cách thức lây truyền vẫn chưa rõ ràng, tạm thời không có phương án điều trị nên dịch bệnh có thể lan rộng nếu không có sự quan tâm đúng mức. Do đó bà con nuôi tôm thương phẩm cần thực hiện nghiêm các hoạt động phòng tránh dịch bệnh trước và trong mỗi vụ nuôi, cụ thể như sau:
- Không nuôi ghép kết hợp tôm thẻ chân trắng và tôm càng xanh vì sẽ làm tăng nguy cơ lây truyền DIV1, có thể nuôi tôm với một số lượng nhỏ cá (rô phi) để phòng bệnh lây lan vì cá săn mồi có thể giúp loại bỏ những tôm bị bệnh.
- Sau mỗi vụ nuôi, toàn bộ bùn đáy ao, chất thải trong quá trình nuôi phải được thu gom, đưa ra ngoài khu vực nuôi để phơi khô. Đáy ao đất sau mỗi vụ nuôi phải được phơi khô nứt chân chim (đối với ao không nhiễm phèn) trước khi thực hiện cải tạo đáy ao cho vụ nuôi tiếp theo. Đối với ao phủ bạt, rửa sạch bằng nước ngọt, phơi khô và khử trùng bằng nước vôi hoặc hóa chất.
- Cải tạo đáy ao có thể sử dụng vôi (CaO) rắc đều một lớp dưới đáy ao, sau đó cho nước vào ngâm, duy trì độ pH khoảng 11-12 (để tiêu diệt virus DIV1 còn sót lại trong đáy ao) trong khoảng 5 ngày trước khi điều chỉnh lại pH ao nuôi cho phù hợp với hướng dẫn kỹ thuật nuôi tôm.
- Bà con thực hiện lấy nước qua hệ thống túi lọc để loại bỏ một số loài trung gian truyền bệnh cũng như ngăn chặn các loài thủy sản khác xâm nhập vào cơ sở. Nước trong ao xử lý hoặc ao lắng phải được khử trùng bằng Chlorine nồng độ từ 15-30 ppm hoặc bằng các hóa chất khác tương đương.
- Lựa chọn con giống khỏe mạnh, đã được kiểm dịch, tốt nhất là đã được xét nghiệm đảm bảo không nhiễm DIV1 cũng như các tác nhân gây bệnh nguy hiểm khác để thả nuôi. Khuyến cáo người nuôi tuân thủ lịch thả giống theo hướng dẫn của các cơ quan chuyên môn.
- Trong quá trình nuôi, chỉ sử dụng thức ăn tươi sống có nguồn gốc rõ ràng hoặc đã được xét nghiệm bệnh do DIV1 trước khi sử dụng; đồng thời áp dụng các biện pháp an ninh sinh học để quản lý ao tôm như hạn chế cho người lạ vào khu vực nuôi, thực hiện khử trùng dụng cụ ngay sau khi sử dụng; nguồn nước nuôi (thay mới hoặc bổ sung vào ao nuôi) phải được khử trùng; bờ ao phải được quây lưới chắn giáp xác và có biện pháp xua đuổi chim cò tự nhiên; cơ sở nuôi tuyệt đối không thực hiện san thưa tôm từ ao bệnh sang ao khác trong toàn bộ quá trình nuôi để tránh làm lây nhiễm bệnh từ ao này sang ao khác, thường xuyên theo dõi các thông số môi trường trong ao nuôi.
Trong quá trình sản xuất, bà con nông dân nếu nghi ngờ “virus DIV1” khi phát hiện tôm chết nhiều, chết bất thường chết hàng ngày cần nhanh chóng thông báo cho cơ quan thú y có thẩm quyền để được hướng dẫn, tổ chức lấy mẫu tôm xét nghiệm, xác định tác nhân gây bệnh, truy tìm nguồn bệnh.
Được biết, ngày 10/12/2020, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành Quyết định số 5063/QĐ-BNN-KHCN phê duyệt Đề tài “Nghiên cứu sự lưu hành vi rút DIV1 (Decapod iridescent virus 1) tại Việt Nam”, thời gian triển khai từ năm 2021 đến năm 2022 nhằm phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh do DIV1 gây ra.
)
