Hạt vi nhựa làm gia tăng tỷ lệ chết cho cá khi nhiễm bệnh vi-rút

Một nghiên cứu mới trong phòng thí nghiệm cho thấy hạt vi nhựa có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe và sinh lý của cá, đồng thời phát hiện ra rằng sự hiện diện của các mảnh nhựa có thể khiến dịch bệnh IHNV bùng phát trở nên nguy hiểm hơn.

Hạt vi nhựa
Hạt vi nhựa có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe và sinh lý của cá. Ảnh: education.nationalgeographic.org:

Hạt vi nhựa là gì

Hạt vi nhựa (Microplastic) là một mối nguy môi trường dai dẳng và ngày càng gia tăng. Chúng đã được báo cáo là tương tác với nhiều yếu tố gây căng thẳng môi trường sinh học và phi sinh học.

Một nghiên cứu điều tra tỷ lệ chết do vi-rút gây ra ở một loài cá hồi quan trọng về mặt thương mại sau khi tiếp xúc với vi nhựa, vi sợi nhựa và vi hạt tự nhiên (không phải nhựa). Tỷ lệ chết tăng đáng kể khi cá đồng thời tiếp xúc với vi-rút và vi nhựa, đặc biệt là vi sợi, so với chỉ nhiễm vi-rút.

Hạt vi trên cáHạt vi nhựa (Microplastic) là một mối nguy môi trường dai dẳng và ngày càng gia tăng. Ảnh: bonappetit.com

Điều này cho thấy một phát hiện độc đáo rằng vi nhựa (không phải vật chất vi hạt tự nhiên) có thể có tác động đáng kể đến sức khỏe sinh vật khi gặp phải một tác nhân gây căng thẳng khác. Hơn nữa, cho thấy rằng tỷ lệ chết tương quan với tải lượng vi-rút của vật chủ, tình trạng viêm nhẹ ở mang, phản ứng miễn dịch và khả năng lây truyền.

Giả thuyết rằng, hạt vi nhựa có thể làm tổn thương các mô của vật chủ, cho phép mầm bệnh vượt qua hệ thống phòng thủ. Nghiên cứu sâu hơn về cơ chế này và sự tương tác giữa vi nhựa và bệnh truyền nhiễm là điều quan trọng, xem xét vi nhựa làm tăng gánh nặng cho môi trường. 

Hạt vi nhựa ảnh hưởng đến việc nhiễm IHNV trên cá 

IHNV là một mầm bệnh nguy hiểm trong nuôi trồng thủy sản cá hồi, ảnh hưởng đến các thành viên của họ cá hồi bao gồm cá hồi vân, cá hồi đầu thép, cá hồi chinook và cá hồi sockeye. Các hạt vi nhựa và mầm bệnh có ở khắp mọi nơi, nhưng chúng thường có nồng độ cao nhất trong các môi trường nước đông dân cư như các trang trại nuôi cá. 

Cá biểnThực nghiệm hạt vi nhựa có thể ảnh hưởng đến mức độ nghiêm trọng của việc nhiễm IHNV trên cá. Ảnh: technologynetworks.com

Nhóm nghiên cứu muốn xác định xem liệu có thể xảy ra “quan hệ nhân quả” giữa vi nhựa, vi rút và tỷ lệ chết của cá hay không. Do đó, nhóm nghiên cứu đã cho cá hồi được nuôi trong tiếp xúc với nồng độ thấp, trung bình và cao của ba loại vi hạt khác nhau, và sau đó thêm vi rút IHN vào một nửa số bể.

Họ đã chọn loại nhựa được sử dụng rộng rãi trong nuôi trồng thủy sản và thường được tìm thấy dưới dạng sản phẩm phân hủy trong tự nhiên: bọt polystyrene (thường có trong phao, vật liệu cách nhiệt trong nhà và hộp đựng thức ăn); và sợi nylon (bị mất từ lưới đánh cá, dây câu và quần áo).

Ngoài ra, cũng cho những con cá khỏe mạnh và bị nhiễm bệnh tiếp xúc với những mảnh nhỏ của loài cỏ cói Spartina alterniflora phổ biến ở vùng đầm lầy ngập mặn. Các bể đối chứng không chứa vi -rút hoặc vi nhựa.  

Kết quả nhận thấy rằng việc đồng tiếp xúc với vi nhựa và vi-rút làm tăng mức độ nghiêm trọng của bệnh, trong đó sợi nylon có tác động lớn nhất. Đây là lần đầu tiên sự tương tác này được ghi lại và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm tra nhiều yếu tố gây căng thẳng, điều này thực tế hơn với môi trường.  

Tác hại của hạt vi nhựa

Dựa trên kết quả trong phòng thí nghiệm, các nhà nghiên cứu nghi ngờ rằng việc tiếp xúc với các hạt vi nhựa làm tăng mức độ nghiêm trọng của bệnh bằng cách làm tổn thương vật lý các mô mỏng manh của mang và niêm mạc ruột, do đó giúp vi rút dễ dàng xâm chiếm vật chủ hơn. 

Tỷ lệ tử vong của quần thể cáBiểu đồ thể hiện sự tỷ lệ tử vong của quần thể cá. Ảnh: Tép Bạc

Tiếp xúc với vi nhựa tổng hợp - nylon và polystyrene - có tác động lớn hơn so với vi hạt tự nhiên có nguồn gốc từ Spartina. Tác động mạnh nhất là việc tiếp xúc với các vi sợi có nguồn gốc từ nylon. Các nhà nghiên cứu nghi ngờ điều này có thể là do kích thước lớn hơn, chiều dài mở rộng hoặc độ cứng của nhựa cao hơn so với vật chất thực vật.

Các vi sợi nylon lớn hơn và có nhiều khả năng bị mắc kẹt bên trong và làm hỏng các mô mỏng manh của mang và niêm mạc ruột. Điều đó có thể khiến vi-rút xâm nhập dễ dàng hơn và gây căng thẳng cho vật chủ, cuối cùng làm tăng độc lực của bệnh. 

Ý nghĩa của thực nghiệm trên hạt vi nhựa

Công việc của nhóm có ý nghĩa quan trọng ngoài việc nuôi cá. Microplastic được phân phối trên toàn thế giới, vì vậy tại bất kỳ thời điểm nào, chúng có thể cùng xuất hiện với nhiều loại mầm bệnh tự nhiên. Tác nhân gây bệnh và vi nhựa có thể tương tác với nhau để tạo ra kết quả tồi tệ hơn trên một loạt các hệ sinh thái dưới nước và trên cạn, bao gồm cả cá, san hô và chim hoang dã.

Nếu chỉ kiểm tra hạt vi nhựa một mình, có thể không thấy bất kỳ tác động nào và tạm dừng, nhưng trong thế giới thực, những hạt vi nhựa đó có thể tương tác với mầm bệnh, tăng nhiệt độ, giảm độ pH, tăng độ đục của nước và các biến số khác. 

Đăng ngày 07/02/2023
Hồng Huyền @hong-huyen
Nuôi trồng

Tập huấn ứng dụng công nghệ trong bảo quản cá ngừ đại dương

Chiều ngày 27.3, Hiệp hội Thủy sản Bình Định phối hợp với Liên hiệp các hội KHKT Bình Định và Chi cục Thủy sản ( Sở NN&PTNT) tổ chức tập huấn quy trình công nghệ khí nitơ nano trong bảo quản cá ngừ đại dương cho 50 ngư dân làm nghề câu cá ngừ trên địa bàn phường Tam Quan Bắc, TX Hoài Nhơn.

Cá ngừ
• 11:00 28/03/2024

Hạn chế lạm dụng kháng sinh bằng cách ủ men vi sinh

Với ngành thủy sản hiện nay, việc lạm dụng kháng sinh và tồn dư chất độc hại trong con tôm làm cho giá trị thương phẩm tôm xuống dốc. Vì vậy, xu hướng sử dụng men vi sinh để thay thế ngày càng được áp dụng phổ biến.

Men vi sinh
• 10:23 26/03/2024

Xi phông tự động và xi phông bằng van tự động là gì? Lợi ích của xi phông đáy ao

Đối với những người nuôi tôm lâu năm và tích lũy được nhiều kinh nghiệm, thì khái niệm xi phông đáy ao đã trở nên quá quen thuộc. Tuy nhiên, đối với những người mới bắt đầu bước chân trên con đường nuôi tôm, không thể tránh khỏi sự bỡ ngỡ và lúng túng.

Xi phong
• 12:30 25/03/2024

Người nuôi gặp khó khăn với tôm giống kém chất lượng

Một yếu tố quan trọng giúp một vụ nuôi thành công chính là chất lượng nguồn tôm giống. Với thực trạng hiện nay, người dân luôn gặp phải các nguồn tôm giống kém chất lượng, việc này ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến năng suất vụ nuôi.

Tôm thẻ
• 17:38 22/03/2024

Bạc Liêu: Tiến độ xây dựng Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm

Tép Bạc đã phản ánh, năm 2023, tỉnh Bạc Liêu đứng đầu cả nước về sản lượng tôm nước lợ và kim ngạch xuất khẩu nhờ phát triển nuôi siêu thâm canh ứng dụng công nghệ cao. Bạn đọc muốn biết thêm tiến độ đầu tư xây dựng Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm nổi tiếng ở Bạc Liêu nên xin cung cấp thêm thông tin.

Khu nuôi tôm công nghệ cao
• 21:57 28/03/2024

Tập huấn ứng dụng công nghệ trong bảo quản cá ngừ đại dương

Chiều ngày 27.3, Hiệp hội Thủy sản Bình Định phối hợp với Liên hiệp các hội KHKT Bình Định và Chi cục Thủy sản ( Sở NN&PTNT) tổ chức tập huấn quy trình công nghệ khí nitơ nano trong bảo quản cá ngừ đại dương cho 50 ngư dân làm nghề câu cá ngừ trên địa bàn phường Tam Quan Bắc, TX Hoài Nhơn.

Cá ngừ
• 21:57 28/03/2024

Như thế nào để tôm được vận chuyển đúng cách?

Tôm cũng giống như các hàng hóa khác, phân loại theo nhu cầu của khách hàng mà được vận chuyển đến các nơi khác nhau, với hai giai đoạn cơ bản như tôm giống được vận chuyển từ các trại giống đến ao nuôi và tôm thương phẩm được vận chuyển đến các chợ đầu mối, nhà máy chế biến. Vậy cách nào để có thể vận chuyển chúng một cách an toàn, tiết kiệm mà vẫn hiệu quả nhất? Hãy cùng tìm hiểu dưới đây nhé!

Tôm đông lạnh
• 21:57 28/03/2024

Biện pháp hạ phèn hiệu quả nhanh chóng

Chắc chắn rằng việc ao nuôi bị nhiễm phèn không còn là điều quá xa lạ đối với những người nuôi trồng thủy sản. Phèn xuất hiện trong ao nuôi tôm sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất và sản lượng của vụ nuôi.

Ao nuôi tôm bị nhiễm phèn
• 21:57 28/03/2024

Tôm đang trong ao bị thối đuôi: Nguyên nhân và cách điều trị

Tôm bị thối đuôi là một trong những bệnh nguy hiểm thường gặp ở tôm, đặc biệt là tôm sú và tôm thẻ chân trắng. Bệnh có thể gây ra tỷ lệ tử vong cao, ảnh hưởng đến năng suất và lợi nhuận của người nuôi.

Tôm thẻ thương phẩm
• 21:57 28/03/2024