Hạt vi nhựa làm gia tăng tỷ lệ chết cho cá khi nhiễm bệnh vi-rút

Một nghiên cứu mới trong phòng thí nghiệm cho thấy hạt vi nhựa có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe và sinh lý của cá, đồng thời phát hiện ra rằng sự hiện diện của các mảnh nhựa có thể khiến dịch bệnh IHNV bùng phát trở nên nguy hiểm hơn.

Hạt vi nhựa
Hạt vi nhựa có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe và sinh lý của cá. Ảnh: education.nationalgeographic.org:

Hạt vi nhựa là gì

Hạt vi nhựa (Microplastic) là một mối nguy môi trường dai dẳng và ngày càng gia tăng. Chúng đã được báo cáo là tương tác với nhiều yếu tố gây căng thẳng môi trường sinh học và phi sinh học.

Một nghiên cứu điều tra tỷ lệ chết do vi-rút gây ra ở một loài cá hồi quan trọng về mặt thương mại sau khi tiếp xúc với vi nhựa, vi sợi nhựa và vi hạt tự nhiên (không phải nhựa). Tỷ lệ chết tăng đáng kể khi cá đồng thời tiếp xúc với vi-rút và vi nhựa, đặc biệt là vi sợi, so với chỉ nhiễm vi-rút.

Hạt vi trên cáHạt vi nhựa (Microplastic) là một mối nguy môi trường dai dẳng và ngày càng gia tăng. Ảnh: bonappetit.com

Điều này cho thấy một phát hiện độc đáo rằng vi nhựa (không phải vật chất vi hạt tự nhiên) có thể có tác động đáng kể đến sức khỏe sinh vật khi gặp phải một tác nhân gây căng thẳng khác. Hơn nữa, cho thấy rằng tỷ lệ chết tương quan với tải lượng vi-rút của vật chủ, tình trạng viêm nhẹ ở mang, phản ứng miễn dịch và khả năng lây truyền.

Giả thuyết rằng, hạt vi nhựa có thể làm tổn thương các mô của vật chủ, cho phép mầm bệnh vượt qua hệ thống phòng thủ. Nghiên cứu sâu hơn về cơ chế này và sự tương tác giữa vi nhựa và bệnh truyền nhiễm là điều quan trọng, xem xét vi nhựa làm tăng gánh nặng cho môi trường. 

Hạt vi nhựa ảnh hưởng đến việc nhiễm IHNV trên cá 

IHNV là một mầm bệnh nguy hiểm trong nuôi trồng thủy sản cá hồi, ảnh hưởng đến các thành viên của họ cá hồi bao gồm cá hồi vân, cá hồi đầu thép, cá hồi chinook và cá hồi sockeye. Các hạt vi nhựa và mầm bệnh có ở khắp mọi nơi, nhưng chúng thường có nồng độ cao nhất trong các môi trường nước đông dân cư như các trang trại nuôi cá. 

Cá biểnThực nghiệm hạt vi nhựa có thể ảnh hưởng đến mức độ nghiêm trọng của việc nhiễm IHNV trên cá. Ảnh: technologynetworks.com

Nhóm nghiên cứu muốn xác định xem liệu có thể xảy ra “quan hệ nhân quả” giữa vi nhựa, vi rút và tỷ lệ chết của cá hay không. Do đó, nhóm nghiên cứu đã cho cá hồi được nuôi trong tiếp xúc với nồng độ thấp, trung bình và cao của ba loại vi hạt khác nhau, và sau đó thêm vi rút IHN vào một nửa số bể.

Họ đã chọn loại nhựa được sử dụng rộng rãi trong nuôi trồng thủy sản và thường được tìm thấy dưới dạng sản phẩm phân hủy trong tự nhiên: bọt polystyrene (thường có trong phao, vật liệu cách nhiệt trong nhà và hộp đựng thức ăn); và sợi nylon (bị mất từ lưới đánh cá, dây câu và quần áo).

Ngoài ra, cũng cho những con cá khỏe mạnh và bị nhiễm bệnh tiếp xúc với những mảnh nhỏ của loài cỏ cói Spartina alterniflora phổ biến ở vùng đầm lầy ngập mặn. Các bể đối chứng không chứa vi -rút hoặc vi nhựa.  

Kết quả nhận thấy rằng việc đồng tiếp xúc với vi nhựa và vi-rút làm tăng mức độ nghiêm trọng của bệnh, trong đó sợi nylon có tác động lớn nhất. Đây là lần đầu tiên sự tương tác này được ghi lại và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm tra nhiều yếu tố gây căng thẳng, điều này thực tế hơn với môi trường.  

Tác hại của hạt vi nhựa

Dựa trên kết quả trong phòng thí nghiệm, các nhà nghiên cứu nghi ngờ rằng việc tiếp xúc với các hạt vi nhựa làm tăng mức độ nghiêm trọng của bệnh bằng cách làm tổn thương vật lý các mô mỏng manh của mang và niêm mạc ruột, do đó giúp vi rút dễ dàng xâm chiếm vật chủ hơn. 

Tỷ lệ tử vong của quần thể cáBiểu đồ thể hiện sự tỷ lệ tử vong của quần thể cá. Ảnh: Tép Bạc

Tiếp xúc với vi nhựa tổng hợp - nylon và polystyrene - có tác động lớn hơn so với vi hạt tự nhiên có nguồn gốc từ Spartina. Tác động mạnh nhất là việc tiếp xúc với các vi sợi có nguồn gốc từ nylon. Các nhà nghiên cứu nghi ngờ điều này có thể là do kích thước lớn hơn, chiều dài mở rộng hoặc độ cứng của nhựa cao hơn so với vật chất thực vật.

Các vi sợi nylon lớn hơn và có nhiều khả năng bị mắc kẹt bên trong và làm hỏng các mô mỏng manh của mang và niêm mạc ruột. Điều đó có thể khiến vi-rút xâm nhập dễ dàng hơn và gây căng thẳng cho vật chủ, cuối cùng làm tăng độc lực của bệnh. 

Ý nghĩa của thực nghiệm trên hạt vi nhựa

Công việc của nhóm có ý nghĩa quan trọng ngoài việc nuôi cá. Microplastic được phân phối trên toàn thế giới, vì vậy tại bất kỳ thời điểm nào, chúng có thể cùng xuất hiện với nhiều loại mầm bệnh tự nhiên. Tác nhân gây bệnh và vi nhựa có thể tương tác với nhau để tạo ra kết quả tồi tệ hơn trên một loạt các hệ sinh thái dưới nước và trên cạn, bao gồm cả cá, san hô và chim hoang dã.

Nếu chỉ kiểm tra hạt vi nhựa một mình, có thể không thấy bất kỳ tác động nào và tạm dừng, nhưng trong thế giới thực, những hạt vi nhựa đó có thể tương tác với mầm bệnh, tăng nhiệt độ, giảm độ pH, tăng độ đục của nước và các biến số khác. 

Đăng ngày 07/02/2023
Hồng Huyền @hong-huyen
Nuôi trồng

FLOCponics: Sự tích hợp hoàn hảo của công nghệ biofloc và cây thủy canh

FLOCponics là một loại Aquaponics thay thế tích hợp công nghệ biofloc (BFT) với sản xuất cây trồng không sử dụng đất.

flocponics
• 15:51 07/03/2022

Mô hình nuôi ba ba lãi 300 triệu đồng/năm

Mô hình nuôi ba ba của ông Lương Thành Kỷ, ở thị trấn Búng Tàu, huyện Phụng Hiệp. Qua 14 năm phát triển, đến nay đàn ba ba sinh sản của ông Kỷ đã phát triển hơn 1.500 con, mỗi năm xuất bán ra thị trường từ 8.000-10.000 con giống, trừ hết các khoản chi phí, lợi nhuận gần 300 triệu đồng/năm.

Ba ba.
• 09:38 14/06/2021

Kinh tế ổn định nhờ nuôi ba ba sinh sản

Hơn 20 năm nuôi ba ba sinh sản, anh Nguyễn Đức Lợi, ấp Phước Thọ B, xã Mỹ Phước, huyện Mỹ Tú, tỉnh Sóc Trăng có cuộc sống khấm khá. Gắn bó lâu năm với con ba ba một phần cũng vì sự yêu thích loài vật này, ba ba lại dễ nuôi, nhẹ công chăm sóc, thị trường tiêu thụ tốt, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho gia đình anh.

• 15:40 03/03/2021

Thu trăm triệu đồng mỗi năm từ nuôi ba ba

Nuôi ba ba gai là một công việc đòi hỏi phải có nguồn vốn lớn và kỹ thuật cao. Nhưng bằng ý chí, nghị lực, sự đam mê tận tụy với công việc cùng với áp dụng các kiến thức khoa học kỹ thuật mà ông Phạm Tất Đạt ở xã Yên Bình, thành phố Tam Điệp đã thành công, vươn lên trở thành triệu phú.

kỹ thuật sản xuất giống baba
• 10:00 30/05/2017

Tình hình nuôi trồng và quy hoạch thủy sản Việt Nam năm 2025

Ngành thủy sản Việt Nam từ lâu đã đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, không chỉ cung cấp nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng mà còn tạo ra hàng triệu việc làm và đóng góp đáng kể vào kim ngạch xuất khẩu. Tuy nhiên, trước những thách thức của biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, và yêu cầu ngày càng cao từ các thị trường quốc tế, ngành thủy sản nói chung và lĩnh vực nuôi trồng thủy sản nói riêng đang đứng trước yêu cầu phải chuyển đổi mạnh mẽ theo hướng hiện đại, hiệu quả và bền vững.

Nuôi trồng thủy sản
• 09:46 25/04/2025

Tình hình khuẩn Vibrio ngày càng tăng

Trong những năm gần đây, ngành nuôi tôm tại Việt Nam đang đối mặt với một thách thức lớn: sự gia tăng nhanh chóng của vi khuẩn Vibrio trong các ao nuôi. Đây là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe của tôm và hiệu quả kinh tế của người nuôi.

Tôm bệnh
• 10:12 24/04/2025

Tôm chết nổi trên mặt nước

Một trong những hiện tượng nghiêm trọng và ám ảnh nhất chính là tôm chết nổi trên mặt nước. Đây không chỉ là dấu hiệu cho thấy sức khỏe đàn tôm đang bị đe dọa nghiêm trọng, mà còn là lời cảnh báo về một chuỗi vấn đề tiềm ẩn trong quy trình quản lý ao nuôi. Qua bài viết này, tôi muốn chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn đã tích lũy được trong quá trình nuôi, nhằm giúp bà con hiểu rõ nguyên nhân, cách xử lý và phòng ngừa hiệu quả hiện tượng tôm chết nổi.

Tôm chết
• 10:10 22/04/2025

Hệ thống cảnh báo sớm dịch bệnh trong nuôi tôm thông qua phân tích dữ liệu

Hệ thống cảnh báo sớm dịch bệnh trong nuôi tôm thông qua phân tích dữ liệu là một công nghệ tiên tiến giúp phát hiện và ngăn ngừa dịch bệnh trong ngành nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là trong nuôi tôm thâm canh.

Máy đo môi trường
• 10:47 21/04/2025

Siết chặt quản lý khai thác thủy sản năm 2025

Việt Nam là một trong những quốc gia ven biển có ngành thủy sản phát triển mạnh mẽ tại khu vực Đông Nam Á.

Tàu cá
• 09:16 26/04/2025

Ảnh hưởng của bọt khí siêu nhỏ lên tôm thẻ chân trắng

Nuôi tôm tại Việt Nam đối mặt với thách thức lớn từ bệnh hoại tử gan tụy cấp (AHPND) do vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus. Nghiên cứu này đánh giá tiềm năng ứng dụng công nghệ bong bóng nano oxy và ozone trong kiểm soát bệnh, thông qua thí nghiệm so sánh hiệu quả giữa bong bóng thường và bong bóng nano trên tôm thẻ chân trắng. Mục tiêu nhằm tìm giải pháp thay thế kháng sinh, cân bằng giữa hiệu quả diệt khuẩn và an toàn cho tôm.

Tôm thẻ chân trắng
• 09:16 26/04/2025

Tình hình nuôi trồng và quy hoạch thủy sản Việt Nam năm 2025

Ngành thủy sản Việt Nam từ lâu đã đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, không chỉ cung cấp nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng mà còn tạo ra hàng triệu việc làm và đóng góp đáng kể vào kim ngạch xuất khẩu. Tuy nhiên, trước những thách thức của biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, và yêu cầu ngày càng cao từ các thị trường quốc tế, ngành thủy sản nói chung và lĩnh vực nuôi trồng thủy sản nói riêng đang đứng trước yêu cầu phải chuyển đổi mạnh mẽ theo hướng hiện đại, hiệu quả và bền vững.

Nuôi trồng thủy sản
• 09:16 26/04/2025

Cá Mó - Chiến binh bảo vệ rạn san hô

Trong bức tranh sinh thái biển rộng lớn, cá Mó (Parrotfish) không chỉ là một sinh vật biển rực rỡ sắc màu, mà còn là một mắt xích quan trọng giúp bảo vệ và duy trì sự sống cho các rạn san hô. Tuy nhiên, trước thực trạng đánh bắt quá mức và nhận thức chưa đầy đủ từ cộng đồng, loài cá đặc biệt này đang đứng trước nguy cơ suy giảm nghiêm trọng. Việc hiểu rõ vai trò sinh thái của cá Mó là bước đầu tiên để gìn giữ đại dương.

Cá mó
• 09:16 26/04/2025

Hiệu quả của peptide kháng khuẩn (AMPs) trong phòng trị bệnh tôm

Trong ngành nuôi tôm, so với giai đoạn năm 1991, người nuôi từng sử dụng nhiều loại kháng sinh để phòng và trị bệnh.

Vi khuẩn
• 09:16 26/04/2025
Some text some message..