Mục tiêu nuôi trồng thủy sản bền vững

Sự tăng trưởng mạnh mẽ 

FAO cho biết thực phẩm thủy sản có rất nhiều đóng góp trong vấn đề an ninh lương thực và dinh dưỡng toàn cầu. Theo báo cáo mới nhất về “Thực trạng Khai thác và Nuôi trồng thủy sản thế giới” (SOFIA), tổng sản lượng khai thác và nuôi trồng thủy sản đạt mức kỷ lục 214 triệu tấn vào năm 2020, bao gồm 178 triệu tấn động vật thủy sản và 36 triệu tấn tảo. 

Ngoài khối lượng sản xuất kỷ lục trên cả hai lĩnh vực, tổ chức này dự kiến ​​sẽ mở rộng hơn việc sản xuất thức ăn thủy sản trong 10 năm tới. Trong ba thập kỷ qua, tăng trưởng chủ yếu được thúc đẩy bởi nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là ở châu Á. Khi nuôi trồng thủy sản tiếp tục được mở rộng để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về thức ăn thủy sản. Tuy nhiên, điều thiết yếu nhất của việc tăng trưởng này là sự bền vững. 

Theo số liệu thống kê gần đây, Sản lượng nuôi trồng thủy sản toàn cầu đạt kỷ lục 122,6 triệu tấn vào năm 2020, với tổng giá trị 281,5 tỷ USD. Phần lớn được thúc đẩy bởi sự mở rộng ở Chile, Trung Quốc và Na Uy, sản lượng nuôi trồng thủy sản toàn cầu tăng ở mọi khu vực ngoại trừ châu Phi, chủ yếu là do sự sụt giảm ở hai quốc gia sản xuất chính là Ai Cập và Nigeria. Châu Á tiếp tục thống trị ngành nuôi trồng thủy sản thế giới, chiếm 91,6% tổng số. 

Nhu cầu đang tăng lên và sản xuất đang cố gắng để theo kịp tốc độ. Phần lớn điều này xảy ra tại các khu vực thuộc châu Á, sản lượng đang tăng lên ở các khu vực khác trên thế giới. Tuy nhiên, ở một số khu vực như Châu Phi, nơi có thể xảy ra điều đáng lo ngại do tăng trưởng sản xuất không theo kịp với tốc độ tăng dân số. Châu Phi thực sự là khu vực duy nhất cho thấy sự sụt giảm đáng báo động về lượng sản phẩm thủy sản bình quân đầu người. 

Bên cạnh sự tăng trưởng mạnh mẽ của ngành, việc phát triển nuôi trồng thủy sản bền vững là rất quan trọng nếu muốn đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về thức ăn thủy sản. Tuy nhiên, đối với tất cả các lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, cả việc mở rộng và thâm canh đều tiềm ẩn những rủi ro đối với môi trường. Quản lý tài nguyên thiên nhiên một cách có trách nhiệm, giảm thiểu rủi ro môi trường và đảm bảo rằng lợi ích từ nuôi trồng thủy sản được phân phối công bằng là một trong những lý do khiến cộng đồng toàn cầu yêu cầu FAO giúp xây dựng Hướng dẫn về Nuôi trồng Thủy sản Bền vững (GSA). 

Thách thức về cân bằng giữa đa dạng sinh học và sinh kế 

Mô hình nuôi tôm công nghiệp. Ảnh: vi.wikipedia.org

Ở một mức độ nào đó, đã xuất hiện rất nhiều hình thức sản xuất nuôi trồng thủy sản khác nhau, FAO đã và đang phát triển từ 600 - 700 loài sinh vật thủy sinh khác nhau có thể tồn tại trong nhiều môi trường khác nhau, từ các ao nước ngọt trên cạn đến các cơ sở ven biển và ngoài khơi bằng cách áp dụng các phương pháp nuôi đa dạng, nhằm mục đích vừa bảo vệ đa dạng sinh học và tạo ra sinh kế cho người dân. 

Chẳng hạn như hệ thống nuôi cá – lúa tích hợp, trong đó sự kết nối của các thành phần sản xuất lúa và cá có thể làm tăng thu nhập cho các gia đình nông dân, cải thiện năng suất lương thực và dinh dưỡng, giảm thiểu sử dụng hóa chất bổ sung vào hệ sinh thái, tăng khả năng chống chịu với những thay đổi của môi trường. 

Nâng cao tính bền vững trong nuôi trồng thủy sản 

FAO đã làm việc từ năm 2017, thông qua các quá trình tham vấn toàn cầu và khu vực, về việc xác định các sáng kiến ​​thành công trong hỗ trợ nuôi trồng thủy sản bền vững và biên soạn chúng vào dự thảo GSA (GSA dựa trên các khuôn khổ pháp lý và thể chế hợp lý và có hiệu lực, nhằm tạo ra môi trường thích hợp cho tăng trưởng nuôi trồng thủy sản bền vững và cho phép ngành nuôi trồng thủy sản tối ưu hóa đóng góp của mình vào các mục tiêu phát triển). 

Dự thảo GSA đã được rút ra từ một loạt các cuộc tham vấn do FAO tổ chức, lấy ý kiến từ các chuyên gia về phạm vi hoạt động và các vấn đề chính của ngành. Đồng thời tiến hành thảo luận, thương lượng về văn bản với đại diện chính phủ, đảm bảo tất cả các quan điểm và ưu tiên của quốc gia và khu vực đều nhất trí.