Thức ăn theo mùa: Cho ăn phù hợp với sinh lý cá

Ở hầu hết các khu vực trên thế giới, thiên nhiên có sự biến thiên theo mùa do đó nuôi trồng thủy sản cần tuân theo mùa vụ theo cách này hay cách khác. Thời tiết ảnh hưởng đến cả sinh lý và hành vi của động vật thủy sản ở những mức độ khác nhau. Cá là động vật biến nhiệt do đó nhiệt độ cơ thể chúng thay đổi đáng kể khi có sự biến động nhiệt độ môi trường xung quanh.

Thức ăn theo mùa: Cho ăn phù hợp với sinh lý cá
Mỗi mùa thức ăn sẽ có một đặc tính riêng. Ảnh: International Aquafeed

Trong điều kiện khí hậu thay đổi, sự phụ thuộc này có thể tác động nghiêm trọng đến quần thể cá khi nhiệt độ môi trường giảm nhanh hoặc tăng nhanh trong một khoảng thời gian ngắn.

Mối liên hệ giữa nhiệt độ và sự trao đổi chất

Sự thay đổi nhiệt độ cơ thể có tác động rõ rệt đến cả tốc độ và hiệu quả chuyển hóa của cá. Về mặt này, sự trao đổi chất của cá được tăng lên ở nhiệt độ cao hơn và ngược lại. Do đó, lượng thức ăn, cũng như khả năng tiêu hóa và sử dụng chất dinh dưỡng của cá cũng thay đổi theo nhiệt độ. 

Khi thời tiết thay đổi từ mùa đông sang mùa xuân, nhiệt độ nước thay đổi nhanh chóng xảy ra ở nhiều trang trại nuôi cá. Đây được coi là thời kỳ mỏng manh nhất trong nuôi cá. Sự gia tăng nhiệt độ mạnh mẽ ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất của cá và thách thức hệ thống miễn dịch của nó. Thông thường, những khó khăn của cá gặp phải trong việc thích nghi với môi trường thay đổi trở nên đáng chú ý là sự thèm ăn kém, thờ ơ và tổn thương da.

Do đó, khi cá gặp vấn đề với sự thay đổi điều kiện môi trường làm giảm hiệu suất tăng dẫn đến lợi nhuận ít hơn cho nông dân. Tuy nhiên điều này trái ngược với việc thay đổi hoạt động trang trại trong quá trình chuyển đổi từ mùa đông sang mùa xuân khi cường độ cho ăn tăng lên. 

Nhiệt độ ấm lên làm tăng quá trình trao đổi chất 

Khi nhiệt độ nước tăng lên, độ hòa tan oxy trong nước giảm khi nhiệt độ nước tăng, mặt khác nhiệt độ tăng các quá trình trao đổi chất tăng làm tăng nhu cầu O2, nếu môi trường không đáp ứng đủ oxy cá sẽ bị thiếu oxy. Điều này đặc biệt đúng đối với cá con, vì chúng dễ bị thiếu oxy hơn so với cá trưởng thành. Do đó, nhiệt độ nước tăng đột ngột có thể trở thành một yếu tố gây căng thẳng, đặc biệt là trong điều kiện trang trại thâm canh khi nguồn cung cấp oxy bị hạn chế hoặc ứng dụng của nó quá tốn kém. Về mặt sinh lý, cá thích nghi với sự thay đổi nhiệt độ đột ngột bằng cách tăng cường hô hấp, tăng lượng hồng cầu trong máu và mức độ hormone căng thẳng trong máu cũng cao hơn.

Do đó cần thiết phải hỗ trợ cá trong giai đoạn có khả năng căng thẳng này, bằng cách bổ sung các chất dinh dưỡng cụ thể trong thức ăn. Hầu hết các động vật có thể tổng hợp vitamin C, nhưng nhiều loài cá thì không thể. Về mặt sinh lý, vitamin C là tiền chất của collagen, chúng cần thiết cho sự hình thành mô liên kết, mô sẹo trong sửa chữa vết thương và chất cơ bản của xương. Nó cũng tạo điều kiện cho sự hấp thụ sắt và bảo vệ mô khỏi tổn thương oxy hóa. Việc bổ sung vitamin C nồng độ cao đã ghi nhận làm tăng phản ứng miễn dịch ở nhiều loài cá.

Một hãng sản xuất thức ăn đã bổ sung thêm một liều vitamin C, góp phần vào việc hình thành các tế bào hồng cầu và thúc đẩy sản xuất collagen, do đó tạo điều kiện cho việc hấp thụ oxy và thúc đẩy quá trình làm lành da và chữa lành vết thương. Cuối cùng, nó hỗ trợ cá trong giai đoạn chuyển tiếp đầy thách thức từ mùa đông sang mùa xuân.

Chống căng thẳng cho cá do nhiệt độ cao

Vào mùa hè, thời tiết đặc trưng bởi nhiệt độ cao và sự trao đổi chất cũng cao nhất ở cá nuôi. Sóng nhiệt và nhiệt độ cao trong suốt mùa hè thách thức cá khi  đến gần giới hạn sinh học. Mùa hè thường dẫn đến tình trạng stress oxy hóa của cá bởi sự kết hợp của nhiệt độ cao và sự trao đổi chất cao của cá. Oxy hóa stress là một sự mất cân bằng giữa chất oxy hóa và chất chống oxy hóa dẫn đến gây hại cho tế bào.

Để duy trì sự cân bằng nội môi, tế bào cơ thể lấy nhiều năng lượng hơn để chống lại oxy hóa stress. Triệu chứng trên cá bao gồm, stress nhiệt, giảm thèm ăn, phòng thủ miễn dịch suy yếu và giảm chất lượng của thịt cá.

Để chống lại triệu chứng này một hãng thức ăn đã sản xuất thức ăn cho mùa hè với sự bổ sung chất chống oxy hóa tự nhiên, như: quercetin, Disipenyl diphenyl, ... các chất giúp phục hồi sự cân bằng oxy hóa. Chất chống oxy hóa có một vài tác động tích cực bao gồm giảm sự tress nhiệt, kích thích hệ thống miễn dịch, tăng lượng thức ăn dẫn đến tăng trọng lượng cơ thể.

Với sự giảm nhiệt độ vào mùa thu, sự trao đổi chất của cá giảm xuống và cá giảm lượng ăn của chúng. Do đó điều quan trọng là cung cấp cho cá kho dự trữ năng lượng cần thiết và hỗ trợ chức năng tế bào ở nhiệt độ thấp.

Điều kiện tiên quyết cho mùa đông

Màng tế bào cùa các động vật và thực vật được hình thành bởi màng lipid của các nhóm chính như glycolipid, cholesterin và phospholipid tạo nên màng điển hình cần thiết cho mọi sự sống. Ở nhiệt độ thấp tính linh hoạt của màng tế bào giảm đi nếu không hỗ trợ với phospholipid với hàm lượng chất béo không bão hòa cao dẫn đến giảm trao đổi nước bề mặt và thiết bị của trang trại nuôi cá. Do đó, năng lượng sẵn có tăng và nhanh hơn có lợi cho sự tăng trưởng của cá ngay cả ở nước có nhiệt độ thấp. Một thách thức khác là giảm khả năng tiêu hóa của protein do sự trao đổi chất thấp. 

Thách thức này được đáp ứng với việc bổ sung các peptide với hàm lượng cao có sẵn. Trong thức ăn, peptide làm tăng khả năng tiêu hóa protein và sự sẵn có của các acid amin.


Tóm lại việc cung cấp thức ăn cho cá mỗi mùa sẽ có một đặc điểm riêng phù hợp với sinh lý cá để đảm bảo cho sự tăng trưởng và sự thích nghi của cá với sự thay đổi của nhiệt độ môi trường trong năm.

Xem văn bản tiếng anh trên magazine International Aquafeed 
Đăng ngày 19/02/2019
VĂN THÁI (Lược dịch)
Kỹ thuật

Chẩn đoán đúng bệnh, điều trị đúng thuốc: Kháng sinh đồ cho tôm cá

Sự gia tăng các vấn đề dịch bệnh đã khiến nhiều hộ nuôi đối mặt với những tác động nặng nề. Bạn đã bao giờ tự hỏi liệu mình có đang sử dụng kháng sinh một cách hiệu quả hay không? Làm thế nào để đảm bảo rằng các loại thuốc mà bạn đang dùng thực sự phù hợp với tác nhân gây bệnh? Câu trả lời chính là kháng sinh đồ. Nhưng liệu bạn đã hiểu đúng cách đọc và áp dụng kháng sinh đồ để tối ưu hóa quy trình điều trị chưa?

Đĩa khuẩn
• 11:03 26/12/2024

Các lưu ý khi xử lý ao thả nuôi vụ tết 2025

Vụ nuôi thả dịp Tết luôn là thời điểm quan trọng trong ngành thủy sản. Xử lý ao nuôi tôm vụ Tết 2025 cần chú trọng các lưu ý đặc biệt để đảm bảo môi trường nước sạch, tôm khỏe mạnh, và đạt năng suất cao trong điều kiện thời tiết mùa Tết thường lạnh và có thể biến đổi thất thường.

Ao nuôi tôm
• 10:29 23/12/2024

Chuyển giao cá tra bố mẹ và nâng cao chất lượng giống

Vừa qua, Tép Bạc phản ánh thông tin từ Cục Thủy sản và Hiệp hội Cá tra Việt Nam về chất lượng giống cá tra thấp, hao hụt đến 95% trong ương dưỡng và khi nuôi thương phẩm cũng hao hụt lớn, nhiều bạn đọc muốn biết thêm công tác giống đang thực hiện. Sau đây xin cung cấp thông tin từ Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản II (Viện 2)

Cá tra giống
• 09:51 13/12/2024

Tìm hiểu cách trao đổi khí của tôm

Tôm là loài động vật thủy sinh thuộc lớp giáp xác, có cơ chế trao đổi khí phức tạp và thích nghi tốt với môi trường nước. Quá trình trao đổi khí của tôm diễn ra thông qua các cấu trúc và cơ chế đặc biệt giúp chúng lấy oxy từ nước và thải khí carbon dioxide.

Tôm thẻ
• 09:43 06/12/2024

Nuôi tôm hiệu quả với thức ăn tiên phong Advance Pro - Độ đạm tối ưu 36%

Trong những năm qua, nuôi tôm thâm canh và siêu thâm canh được xem là mô hình lý tưởng mang lại thu nhập ổn định cho các hộ nuôi.

Grobest
• 05:27 09/01/2025

Nguyên tắc nuôi ghép các loài phù hợp

Nuôi ghép các loài đang trở thành xu hướng phổ biến trong nuôi trồng thủy hải sản hiện đại. Phương pháp này không chỉ giúp tối ưu hóa nguồn lực và diện tích ao hồ, mà còn tăng cường hiệu quả kinh tế, bảo vệ môi trường.

Nuôi ghép
• 05:27 09/01/2025

Các cơ sở chế biến thủy sản đang tăng khối lượng để phục vụ dịp tết

Dịp Tết Nguyên Đán không chỉ là thời gian để người dân sum vầy, mà còn là giai đoạn cao điểm cho ngành chế biến thủy sản. Nhu cầu về thực phẩm tăng vọt trong dịp này đã khiến các cơ sở chế biến đẩy mạnh sản xuất để cung ứng hàng hóa ra thị trường.

Cơ sở chế biến thủy sản
• 05:27 09/01/2025

Bình Định tiếp tục hỗ trợ chi phí nguyên liệu cho 900 tàu cá trong năm 2024

Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Định vừa có quyết định số 4511/QĐ-UBND ngày 28/12/2024 phê duyệt danh sách tàu cá được hỗ trợ chi phí nhiên liệu chuyến biển theo Quyết định số 48/2010/QĐ-TTg ngày 13/7/2010 của Thủ tướng Chính phủ về một số chính sách khuyến khích, hỗ trợ khai thác, nuôi trồng hải sản và dịch vụ khai thác hải sản trên các vùng biển xa.

Ngư dân
• 05:27 09/01/2025

Biện pháp an toàn sinh học trong nuôi tôm

Nuôi tôm an toàn sinh học là giải pháp đã và đang được nhiều địa phương trên cả nước áp dụng, đem lại hiệu quả cao trong việc kiểm soát mầm bệnh. Đây là hướng đi hiệu quả và bền vững mà ngành tôm đang hướng tới trong tương lai.

Người dân
• 05:27 09/01/2025
Some text some message..