Thức ăn theo mùa: Cho ăn phù hợp với sinh lý cá

Ở hầu hết các khu vực trên thế giới, thiên nhiên có sự biến thiên theo mùa do đó nuôi trồng thủy sản cần tuân theo mùa vụ theo cách này hay cách khác. Thời tiết ảnh hưởng đến cả sinh lý và hành vi của động vật thủy sản ở những mức độ khác nhau. Cá là động vật biến nhiệt do đó nhiệt độ cơ thể chúng thay đổi đáng kể khi có sự biến động nhiệt độ môi trường xung quanh.

Thức ăn theo mùa: Cho ăn phù hợp với sinh lý cá
Mỗi mùa thức ăn sẽ có một đặc tính riêng. Ảnh: International Aquafeed

Trong điều kiện khí hậu thay đổi, sự phụ thuộc này có thể tác động nghiêm trọng đến quần thể cá khi nhiệt độ môi trường giảm nhanh hoặc tăng nhanh trong một khoảng thời gian ngắn.

Mối liên hệ giữa nhiệt độ và sự trao đổi chất

Sự thay đổi nhiệt độ cơ thể có tác động rõ rệt đến cả tốc độ và hiệu quả chuyển hóa của cá. Về mặt này, sự trao đổi chất của cá được tăng lên ở nhiệt độ cao hơn và ngược lại. Do đó, lượng thức ăn, cũng như khả năng tiêu hóa và sử dụng chất dinh dưỡng của cá cũng thay đổi theo nhiệt độ. 

Khi thời tiết thay đổi từ mùa đông sang mùa xuân, nhiệt độ nước thay đổi nhanh chóng xảy ra ở nhiều trang trại nuôi cá. Đây được coi là thời kỳ mỏng manh nhất trong nuôi cá. Sự gia tăng nhiệt độ mạnh mẽ ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất của cá và thách thức hệ thống miễn dịch của nó. Thông thường, những khó khăn của cá gặp phải trong việc thích nghi với môi trường thay đổi trở nên đáng chú ý là sự thèm ăn kém, thờ ơ và tổn thương da.

Do đó, khi cá gặp vấn đề với sự thay đổi điều kiện môi trường làm giảm hiệu suất tăng dẫn đến lợi nhuận ít hơn cho nông dân. Tuy nhiên điều này trái ngược với việc thay đổi hoạt động trang trại trong quá trình chuyển đổi từ mùa đông sang mùa xuân khi cường độ cho ăn tăng lên. 

Nhiệt độ ấm lên làm tăng quá trình trao đổi chất 

Khi nhiệt độ nước tăng lên, độ hòa tan oxy trong nước giảm khi nhiệt độ nước tăng, mặt khác nhiệt độ tăng các quá trình trao đổi chất tăng làm tăng nhu cầu O2, nếu môi trường không đáp ứng đủ oxy cá sẽ bị thiếu oxy. Điều này đặc biệt đúng đối với cá con, vì chúng dễ bị thiếu oxy hơn so với cá trưởng thành. Do đó, nhiệt độ nước tăng đột ngột có thể trở thành một yếu tố gây căng thẳng, đặc biệt là trong điều kiện trang trại thâm canh khi nguồn cung cấp oxy bị hạn chế hoặc ứng dụng của nó quá tốn kém. Về mặt sinh lý, cá thích nghi với sự thay đổi nhiệt độ đột ngột bằng cách tăng cường hô hấp, tăng lượng hồng cầu trong máu và mức độ hormone căng thẳng trong máu cũng cao hơn.

Do đó cần thiết phải hỗ trợ cá trong giai đoạn có khả năng căng thẳng này, bằng cách bổ sung các chất dinh dưỡng cụ thể trong thức ăn. Hầu hết các động vật có thể tổng hợp vitamin C, nhưng nhiều loài cá thì không thể. Về mặt sinh lý, vitamin C là tiền chất của collagen, chúng cần thiết cho sự hình thành mô liên kết, mô sẹo trong sửa chữa vết thương và chất cơ bản của xương. Nó cũng tạo điều kiện cho sự hấp thụ sắt và bảo vệ mô khỏi tổn thương oxy hóa. Việc bổ sung vitamin C nồng độ cao đã ghi nhận làm tăng phản ứng miễn dịch ở nhiều loài cá.

Một hãng sản xuất thức ăn đã bổ sung thêm một liều vitamin C, góp phần vào việc hình thành các tế bào hồng cầu và thúc đẩy sản xuất collagen, do đó tạo điều kiện cho việc hấp thụ oxy và thúc đẩy quá trình làm lành da và chữa lành vết thương. Cuối cùng, nó hỗ trợ cá trong giai đoạn chuyển tiếp đầy thách thức từ mùa đông sang mùa xuân.

Chống căng thẳng cho cá do nhiệt độ cao

Vào mùa hè, thời tiết đặc trưng bởi nhiệt độ cao và sự trao đổi chất cũng cao nhất ở cá nuôi. Sóng nhiệt và nhiệt độ cao trong suốt mùa hè thách thức cá khi  đến gần giới hạn sinh học. Mùa hè thường dẫn đến tình trạng stress oxy hóa của cá bởi sự kết hợp của nhiệt độ cao và sự trao đổi chất cao của cá. Oxy hóa stress là một sự mất cân bằng giữa chất oxy hóa và chất chống oxy hóa dẫn đến gây hại cho tế bào.

Để duy trì sự cân bằng nội môi, tế bào cơ thể lấy nhiều năng lượng hơn để chống lại oxy hóa stress. Triệu chứng trên cá bao gồm, stress nhiệt, giảm thèm ăn, phòng thủ miễn dịch suy yếu và giảm chất lượng của thịt cá.

Để chống lại triệu chứng này một hãng thức ăn đã sản xuất thức ăn cho mùa hè với sự bổ sung chất chống oxy hóa tự nhiên, như: quercetin, Disipenyl diphenyl, ... các chất giúp phục hồi sự cân bằng oxy hóa. Chất chống oxy hóa có một vài tác động tích cực bao gồm giảm sự tress nhiệt, kích thích hệ thống miễn dịch, tăng lượng thức ăn dẫn đến tăng trọng lượng cơ thể.

Với sự giảm nhiệt độ vào mùa thu, sự trao đổi chất của cá giảm xuống và cá giảm lượng ăn của chúng. Do đó điều quan trọng là cung cấp cho cá kho dự trữ năng lượng cần thiết và hỗ trợ chức năng tế bào ở nhiệt độ thấp.

Điều kiện tiên quyết cho mùa đông

Màng tế bào cùa các động vật và thực vật được hình thành bởi màng lipid của các nhóm chính như glycolipid, cholesterin và phospholipid tạo nên màng điển hình cần thiết cho mọi sự sống. Ở nhiệt độ thấp tính linh hoạt của màng tế bào giảm đi nếu không hỗ trợ với phospholipid với hàm lượng chất béo không bão hòa cao dẫn đến giảm trao đổi nước bề mặt và thiết bị của trang trại nuôi cá. Do đó, năng lượng sẵn có tăng và nhanh hơn có lợi cho sự tăng trưởng của cá ngay cả ở nước có nhiệt độ thấp. Một thách thức khác là giảm khả năng tiêu hóa của protein do sự trao đổi chất thấp. 

Thách thức này được đáp ứng với việc bổ sung các peptide với hàm lượng cao có sẵn. Trong thức ăn, peptide làm tăng khả năng tiêu hóa protein và sự sẵn có của các acid amin.


Tóm lại việc cung cấp thức ăn cho cá mỗi mùa sẽ có một đặc điểm riêng phù hợp với sinh lý cá để đảm bảo cho sự tăng trưởng và sự thích nghi của cá với sự thay đổi của nhiệt độ môi trường trong năm.

Xem văn bản tiếng anh trên magazine International Aquafeed 
Đăng ngày 19/02/2019
VĂN THÁI (Lược dịch)
Kỹ thuật

Sau mưa bão khí độc trong ao thường tăng cao

Sau những cơn mưa bão, một hiện tượng phổ biến trong ao nuôi thủy sản là nồng độ các loại khí độc tăng cao, đặc biệt là khí NH3 (ammonia), H2S (hydro sulfide), và CO2 (carbon dioxide). Điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của các loài thủy sản nuôi như cá và tôm, làm giảm năng suất và chất lượng sản phẩm.

tôm thẻ
• 10:00 30/09/2024

Vai trò của rong và cá nuôi ghép với nuôi tôm theo hình thức sạch nước

Nuôi tôm theo hình thức sạch nước là một phương pháp thân thiện với môi trường và bền vững. Trong mô hình này, việc kết hợp với rong (tảo) và cá nuôi ghép đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng sinh thái và cải thiện chất lượng nước ao nuôi. Cả rong và cá đều có những chức năng cụ thể giúp tối ưu hóa quá trình nuôi tôm.

Cá rô phi
• 09:31 30/09/2024

Cải tạo ao nuôi tôm và gây màu

Cải tạo ao nuôi tôm và gây màu nước là hai bước cực kỳ quan trọng để chuẩn bị cho vụ nuôi tôm đạt hiệu quả cao. Quá trình này không chỉ tạo ra môi trường sống lành mạnh cho tôm mà còn giúp cân bằng hệ sinh thái trong ao, ngăn ngừa dịch bệnh và cải thiện chất lượng nước.

Ao nuôi
• 09:40 27/09/2024

Lai tạo thành công cá mú lai mới sử dụng tinh trùng đông lạnh

Tại Việt Nam nhóm nghiên cứu thuộc Chi nhánh Ven biển/Trung tâm Nhiệt đới Việt – Nga đã công bố kết quả nghiên cứu cho sinh sản giữa cá mú nghệ Epinephelus lanceolatus đực và cá mú đen Epinephelus coioides cái tạo thành con lai mới. Đây là kết quả thực hiện thành công được công bố đầu tiên ở Việt Nam, với những kết quả ban đầu đạt được sẽ là cơ sở để tiếp tục nghiên cứu làm chủ được công nghệ sản xuất cá mú lai mới giữa cá mú nghệ Epinephelus lanceolatus đực và cá mú đen Epinephelus coioides cái trong tương lai.

Cá mú
• 14:48 26/09/2024

Hồ thủy điện Trị An: Hàng trăm người đổ xô bắt cá khủng sau lũ

Ngày khi ngừng xả lũ, hàng trăm người dân đã đổ về hồ thủy điện Trị An (Đồng Nai) xuống đập tràn để bắt cá.

Người dân
• 05:25 02/10/2024

Rùa biển vướng lưới ven bờ Bình Định có nguồn gốc từ Trung Quốc

Sáng ngày 28.9, ông Nguyễn Thanh Tùng, SN 1986 ở thôn Vĩnh Lợi 2, xã Mỹ Thành, huyện Phù Mỹ, Bình Định thông tin.

Rùa biển
• 05:25 02/10/2024

Đồi mồi 3 kg chết dạt vào bãi biển xã Nhơn Hải

Theo thông tin từ Tổ chức cộng đồng ( TCCĐ) bảo vệ nguồn lợi thủy sản Nhơn Hải tối ngày 29.8 vào khoảng 19h, người dân phát hiện 01 cá thể rùa biển thuộc loài Đồi mồi (Eretmochelys imbricata).

Đồi mồi
• 05:25 02/10/2024

Bình Định: Dự án Cộng đồng ven biển thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu

Vừa qua, UBND tỉnh Bình Định đã có quyết định phê duyệt văn kiện dự án hỗ trợ kỹ thuật “Cộng đồng ven biển thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu tại Việt Nam - tỉnh Bình Định” do Chính phủ Canada tài trợ thông qua Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP).

Rừng ngập mặn
• 05:25 02/10/2024

Ngắm nhìn loài hải tiêu đáng yêu tựa nhân vật hoạt hình

Nhiều người tự hỏi: “Liệu những nhân vật hoạt hình chúng ta thường thấy có phải là hình mẫu từ thế giới tự nhiên hay không?” Bởi càng ngày chúng ta càng phát hiện nhiều sinh vật biển có ngoại hình độc đáo và chính điều đó khiến chúng trở nên rất “lạc loài” với thế giới thực.

Loài hải tiêu mới
• 05:25 02/10/2024
Some text some message..