Thức ăn theo mùa: Cho ăn phù hợp với sinh lý cá

Ở hầu hết các khu vực trên thế giới, thiên nhiên có sự biến thiên theo mùa do đó nuôi trồng thủy sản cần tuân theo mùa vụ theo cách này hay cách khác. Thời tiết ảnh hưởng đến cả sinh lý và hành vi của động vật thủy sản ở những mức độ khác nhau. Cá là động vật biến nhiệt do đó nhiệt độ cơ thể chúng thay đổi đáng kể khi có sự biến động nhiệt độ môi trường xung quanh.

Thức ăn theo mùa: Cho ăn phù hợp với sinh lý cá
Mỗi mùa thức ăn sẽ có một đặc tính riêng. Ảnh: International Aquafeed

Trong điều kiện khí hậu thay đổi, sự phụ thuộc này có thể tác động nghiêm trọng đến quần thể cá khi nhiệt độ môi trường giảm nhanh hoặc tăng nhanh trong một khoảng thời gian ngắn.

Mối liên hệ giữa nhiệt độ và sự trao đổi chất

Sự thay đổi nhiệt độ cơ thể có tác động rõ rệt đến cả tốc độ và hiệu quả chuyển hóa của cá. Về mặt này, sự trao đổi chất của cá được tăng lên ở nhiệt độ cao hơn và ngược lại. Do đó, lượng thức ăn, cũng như khả năng tiêu hóa và sử dụng chất dinh dưỡng của cá cũng thay đổi theo nhiệt độ. 

Khi thời tiết thay đổi từ mùa đông sang mùa xuân, nhiệt độ nước thay đổi nhanh chóng xảy ra ở nhiều trang trại nuôi cá. Đây được coi là thời kỳ mỏng manh nhất trong nuôi cá. Sự gia tăng nhiệt độ mạnh mẽ ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất của cá và thách thức hệ thống miễn dịch của nó. Thông thường, những khó khăn của cá gặp phải trong việc thích nghi với môi trường thay đổi trở nên đáng chú ý là sự thèm ăn kém, thờ ơ và tổn thương da.

Do đó, khi cá gặp vấn đề với sự thay đổi điều kiện môi trường làm giảm hiệu suất tăng dẫn đến lợi nhuận ít hơn cho nông dân. Tuy nhiên điều này trái ngược với việc thay đổi hoạt động trang trại trong quá trình chuyển đổi từ mùa đông sang mùa xuân khi cường độ cho ăn tăng lên. 

Nhiệt độ ấm lên làm tăng quá trình trao đổi chất 

Khi nhiệt độ nước tăng lên, độ hòa tan oxy trong nước giảm khi nhiệt độ nước tăng, mặt khác nhiệt độ tăng các quá trình trao đổi chất tăng làm tăng nhu cầu O2, nếu môi trường không đáp ứng đủ oxy cá sẽ bị thiếu oxy. Điều này đặc biệt đúng đối với cá con, vì chúng dễ bị thiếu oxy hơn so với cá trưởng thành. Do đó, nhiệt độ nước tăng đột ngột có thể trở thành một yếu tố gây căng thẳng, đặc biệt là trong điều kiện trang trại thâm canh khi nguồn cung cấp oxy bị hạn chế hoặc ứng dụng của nó quá tốn kém. Về mặt sinh lý, cá thích nghi với sự thay đổi nhiệt độ đột ngột bằng cách tăng cường hô hấp, tăng lượng hồng cầu trong máu và mức độ hormone căng thẳng trong máu cũng cao hơn.

Do đó cần thiết phải hỗ trợ cá trong giai đoạn có khả năng căng thẳng này, bằng cách bổ sung các chất dinh dưỡng cụ thể trong thức ăn. Hầu hết các động vật có thể tổng hợp vitamin C, nhưng nhiều loài cá thì không thể. Về mặt sinh lý, vitamin C là tiền chất của collagen, chúng cần thiết cho sự hình thành mô liên kết, mô sẹo trong sửa chữa vết thương và chất cơ bản của xương. Nó cũng tạo điều kiện cho sự hấp thụ sắt và bảo vệ mô khỏi tổn thương oxy hóa. Việc bổ sung vitamin C nồng độ cao đã ghi nhận làm tăng phản ứng miễn dịch ở nhiều loài cá.

Một hãng sản xuất thức ăn đã bổ sung thêm một liều vitamin C, góp phần vào việc hình thành các tế bào hồng cầu và thúc đẩy sản xuất collagen, do đó tạo điều kiện cho việc hấp thụ oxy và thúc đẩy quá trình làm lành da và chữa lành vết thương. Cuối cùng, nó hỗ trợ cá trong giai đoạn chuyển tiếp đầy thách thức từ mùa đông sang mùa xuân.

Chống căng thẳng cho cá do nhiệt độ cao

Vào mùa hè, thời tiết đặc trưng bởi nhiệt độ cao và sự trao đổi chất cũng cao nhất ở cá nuôi. Sóng nhiệt và nhiệt độ cao trong suốt mùa hè thách thức cá khi  đến gần giới hạn sinh học. Mùa hè thường dẫn đến tình trạng stress oxy hóa của cá bởi sự kết hợp của nhiệt độ cao và sự trao đổi chất cao của cá. Oxy hóa stress là một sự mất cân bằng giữa chất oxy hóa và chất chống oxy hóa dẫn đến gây hại cho tế bào.

Để duy trì sự cân bằng nội môi, tế bào cơ thể lấy nhiều năng lượng hơn để chống lại oxy hóa stress. Triệu chứng trên cá bao gồm, stress nhiệt, giảm thèm ăn, phòng thủ miễn dịch suy yếu và giảm chất lượng của thịt cá.

Để chống lại triệu chứng này một hãng thức ăn đã sản xuất thức ăn cho mùa hè với sự bổ sung chất chống oxy hóa tự nhiên, như: quercetin, Disipenyl diphenyl, ... các chất giúp phục hồi sự cân bằng oxy hóa. Chất chống oxy hóa có một vài tác động tích cực bao gồm giảm sự tress nhiệt, kích thích hệ thống miễn dịch, tăng lượng thức ăn dẫn đến tăng trọng lượng cơ thể.

Với sự giảm nhiệt độ vào mùa thu, sự trao đổi chất của cá giảm xuống và cá giảm lượng ăn của chúng. Do đó điều quan trọng là cung cấp cho cá kho dự trữ năng lượng cần thiết và hỗ trợ chức năng tế bào ở nhiệt độ thấp.

Điều kiện tiên quyết cho mùa đông

Màng tế bào cùa các động vật và thực vật được hình thành bởi màng lipid của các nhóm chính như glycolipid, cholesterin và phospholipid tạo nên màng điển hình cần thiết cho mọi sự sống. Ở nhiệt độ thấp tính linh hoạt của màng tế bào giảm đi nếu không hỗ trợ với phospholipid với hàm lượng chất béo không bão hòa cao dẫn đến giảm trao đổi nước bề mặt và thiết bị của trang trại nuôi cá. Do đó, năng lượng sẵn có tăng và nhanh hơn có lợi cho sự tăng trưởng của cá ngay cả ở nước có nhiệt độ thấp. Một thách thức khác là giảm khả năng tiêu hóa của protein do sự trao đổi chất thấp. 

Thách thức này được đáp ứng với việc bổ sung các peptide với hàm lượng cao có sẵn. Trong thức ăn, peptide làm tăng khả năng tiêu hóa protein và sự sẵn có của các acid amin.


Tóm lại việc cung cấp thức ăn cho cá mỗi mùa sẽ có một đặc điểm riêng phù hợp với sinh lý cá để đảm bảo cho sự tăng trưởng và sự thích nghi của cá với sự thay đổi của nhiệt độ môi trường trong năm.

Xem văn bản tiếng anh trên magazine International Aquafeed 
Đăng ngày 19/02/2019
VĂN THÁI (Lược dịch)
Kỹ thuật

Phân biệt bệnh đốm trắng trên tôm do vi khuẩn và virus

Bệnh đốm trắng trên tôm là một trong những bệnh nguy hiểm và phổ biến nhất đối với ngành nuôi tôm, gây thiệt hại lớn về kinh tế và sản lượng. Đây là bệnh có thể do nhiều tác nhân khác nhau gây ra, trong đó nổi bật là các loại vi khuẩn và virus. Dù cả hai loại tác nhân này đều gây ra các triệu chứng tương tự nhau, nhưng nguyên nhân, cách thức lây lan, cũng như phương pháp điều trị và phòng ngừa lại hoàn toàn khác biệt

Tôm thẻ chân trắng
• 11:03 22/11/2024

Nuôi tôm thành công nhờ vào vi sinh vật có lợi

Ngày càng nhiều người nuôi nhận thấy lợi ích của việc sử dụng vi sinh vật có lợi để cải thiện môi trường ao và tăng cường sức khỏe cho tôm. Đây không chỉ là xu hướng mới mà còn là một phương pháp nuôi tôm bền vững, giúp giảm thiểu rủi ro bệnh tật và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Tôm thẻ chân trắng
• 09:38 11/11/2024

Điều chỉnh lượng và kích thước thức ăn cho tôm qua từng giai đoạn

Quản lý thức ăn là một yếu tố quan trọng giúp người nuôi tối ưu hóa quá trình nuôi tôm và giảm thiểu lãng phí, từ đó mang lại lợi nhuận cao. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ rằng lượng và kích thước thức ăn cần được điều chỉnh qua từng giai đoạn phát triển của tôm.

Tôm thẻ chân trắng
• 10:47 05/11/2024

Có phải khi lột vỏ, tôm sẽ trốn dưới đáy ao?

Hành vi của tôm trong giai đoạn lột vỏ có những đặc điểm rất khác biệt so với lúc bình thường. Trong đó, một trong những hành vi dễ nhận thấy nhất là tôm có xu hướng trốn dưới đáy ao hoặc các khu vực an toàn hơn.

Tôm thẻ
• 14:26 01/11/2024

Tăng cường sức đề kháng cho tôm bằng các chế phẩm sinh học

Một trong những giải pháp bền vững, an toàn và hiệu quả là sử dụng các chế phẩm sinh học. Chế phẩm sinh học không chỉ giúp cải thiện sức đề kháng cho tôm mà còn có lợi cho môi trường ao nuôi, giảm nhu cầu sử dụng kháng sinh và các hóa chất độc hại.

Tôm thẻ
• 18:22 22/11/2024

Phân biệt bệnh đốm trắng trên tôm do vi khuẩn và virus

Bệnh đốm trắng trên tôm là một trong những bệnh nguy hiểm và phổ biến nhất đối với ngành nuôi tôm, gây thiệt hại lớn về kinh tế và sản lượng. Đây là bệnh có thể do nhiều tác nhân khác nhau gây ra, trong đó nổi bật là các loại vi khuẩn và virus. Dù cả hai loại tác nhân này đều gây ra các triệu chứng tương tự nhau, nhưng nguyên nhân, cách thức lây lan, cũng như phương pháp điều trị và phòng ngừa lại hoàn toàn khác biệt

Tôm thẻ chân trắng
• 18:22 22/11/2024

Hướng đi mới để tối ưu hóa sức khỏe và năng suất nuôi tôm

Nuôi tôm là một ngành sản xuất thủy sản có giá trị kinh tế lớn, đặc biệt ở các quốc gia ven biển, trong đó có Việt Nam.

Ao tôm
• 18:22 22/11/2024

Những điểm mạnh từ sự phát triển ngành thủy sản Australia mà Việt Nam có thể học hỏi

Ngành thủy sản Australia không chỉ nổi tiếng với những sản phẩm chất lượng cao mà còn được xem là hình mẫu về phát triển bền vững.

Thủy sản
• 18:22 22/11/2024

Thần tình yêu đại dương - Cá thần tiên rạn san hô

Cá thần tiên rạn san hô Tosanoides Aphrodite là một phát hiện đầy bất ngờ trong thế giới sinh vật biển. Được các nhà nghiên cứu tại Viện Khoa học California (Mỹ) công bố, loài cá này không chỉ gây ấn tượng bởi vẻ đẹp lộng lẫy mà còn khiến cộng đồng khoa học ngạc nhiên khi chúng chưa từng được ghi nhận trước đây. Cùng tìm hiểu về loài cá được mệnh danh là "thần tình yêu đại dương" này!

Tosanoides Aphrodite
• 18:22 22/11/2024
Some text some message..