Sự phục hồi đến từ đâu?
Nhu cầu tiêu thụ tại các thị trường lớn phục hồi
Sau giai đoạn suy giảm mạnh trong năm 2023 do lạm phát toàn cầu và suy thoái kinh tế, các thị trường nhập khẩu chính như Hoa Kỳ, EU và Nhật Bản đang dần ổn định trở lại. Nhu cầu thủy sản, đặc biệt là các sản phẩm có giá trị cao như tôm sú, cá tra phi lê, cá ngừ và mực, đã có dấu hiệu khởi sắc.
Thống kê cho thấy, xuất khẩu sang Hoa Kỳ trong tháng 4/2025 đạt khoảng 180 triệu USD, tăng 20% so với cùng kỳ 2024. Tại EU, mức tăng trưởng ghi nhận khoảng 12%, trong khi Nhật Bản – một thị trường truyền thống – cũng tăng nhẹ 8%, nhờ các doanh nghiệp linh hoạt điều chỉnh sản phẩm phù hợp khẩu vị và xu hướng tiêu dùng của người bản xứ.
Giá nguyên liệu ổn định, sản xuất phục hồi
Một trong những trở ngại lớn trong năm 2023 là giá nguyên liệu đầu vào tăng cao, nguồn cung không ổn định khiến hoạt động chế biến gặp khó. Tuy nhiên, bước sang quý I/2025, nhờ thời tiết thuận lợi và các chính sách hỗ trợ nuôi trồng thủy sản từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, sản lượng nuôi tôm, cá tra tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long đã tăng rõ rệt. Giá nguyên liệu cá tra trong tháng 4 dao động quanh mức 28.000 – 30.000 đồng/kg, được xem là mức giá ổn định, giúp doanh nghiệp chủ động kế hoạch chế biến và ký hợp đồng xuất khẩu.
Tín hiệu tích cực từ các hiệp định thương mại tự do (FTA)
Những ưu đãi thuế quan từ các hiệp định như EVFTA, CPTPP và UKVFTA tiếp tục phát huy hiệu quả. Nhiều doanh nghiệp đã tận dụng tốt các quy tắc xuất xứ, tối ưu hóa quy trình sản xuất để đáp ứng tiêu chuẩn thị trường cao cấp. Tại thị trường EU, nhiều lô hàng thủy sản Việt Nam đã được thông quan thuận lợi nhờ hệ thống chứng nhận điện tử và truy xuất nguồn gốc được áp dụng đồng bộ.
Những dấu hiệu tích cực giúp ngành thủy sản trong nước phát triển nhanh chóng hơn
Những mặt hàng chủ lực tăng trưởng mạnh
Trong cơ cấu hàng hóa xuất khẩu tháng 4/2025, các mặt hàng có giá trị cao tiếp tục dẫn dắt tăng trưởng:
Tôm: Với kim ngạch đạt gần 310 triệu USD, tăng 18% so với cùng kỳ. Đặc biệt, tôm thẻ chân trắng đông lạnh và tôm sú chế biến xuất khẩu sang Mỹ và Nhật tăng mạnh, nhờ kiểm soát tốt chất lượng và áp dụng công nghệ nuôi tuần hoàn, giảm thiểu kháng sinh.
Cá tra: Ghi nhận mức tăng trưởng 13%, đạt khoảng 170 triệu USD. Nhiều doanh nghiệp đã chuyển hướng chế biến sản phẩm giá trị gia tăng như cá tra tẩm gia vị, cá tra cuộn, phù hợp nhu cầu tiêu dùng nhanh của thị trường EU.
Cá ngừ và hải sản khác: Các sản phẩm cá ngừ hộp, cá ngừ phi lê đông lạnh, cùng với mực, bạch tuộc, cua ghẹ… cũng đạt mức tăng trưởng từ 10–15%, nhờ nhu cầu tiêu dùng mùa hè tại châu Âu và Bắc Mỹ tăng cao.
Thách thức vẫn còn phía trước
Mặc dù tăng trưởng tháng 4 mang đến tín hiệu khả quan, nhưng các chuyên gia ngành thủy sản vẫn cảnh báo không nên chủ quan. Một số thách thức lớn vẫn đang hiện hữu:
Tình trạng thiếu lao động chế biến tại các nhà máy, nhất là vào mùa cao điểm.
Rào cản kỹ thuật từ các thị trường nhập khẩu tiếp tục siết chặt, đặc biệt là các quy định liên quan đến tồn dư kháng sinh và đánh bắt bất hợp pháp (IUU).
Biến đổi khí hậu và xâm nhập mặn tại các vùng nuôi, đòi hỏi giải pháp canh tác bền vững hơn.
Một số loại hàng chủ lực như tôm thẻ, tôm sú được xuất khẩu mạnh mẽ
Triển vọng và khuyến nghị
Với kết quả tích cực trong tháng 4 và xu hướng phục hồi chung của kinh tế toàn cầu, dự báo kim ngạch xuất khẩu thủy sản cả quý II/2025 có thể đạt từ 2,5–2,7 tỷ USD, đưa tổng giá trị 4 tháng đầu năm lên hơn 3,3 tỷ USD, tăng gần 12% so với cùng kỳ 2024.
Để duy trì đà tăng trưởng này, các doanh nghiệp cần:
Tăng cường ứng dụng công nghệ trong chế biến và bảo quản để nâng cao giá trị sản phẩm.
Chủ động cập nhật thông tin về các quy định mới tại thị trường nhập khẩu.
Tích cực tham gia các hội chợ quốc tế, kết nối thương mại, đa dạng hóa thị trường để giảm phụ thuộc vào các thị trường truyền thống.
Xuất khẩu thủy sản tháng 4/2025 không chỉ là điểm sáng ngắn hạn mà còn là chỉ dấu cho thấy sự thích ứng nhanh chóng của ngành trong bối cảnh mới. Nếu tiếp tục duy trì đà này, năm 2025 hoàn toàn có thể trở thành năm phục hồi và bứt phá của thủy sản Việt Nam trên bản đồ xuất khẩu thế giới.