Phân tích những rủi ro và hạn chế của mô hình luân canh tôm lúa đang áp dụng trên vùng bán đảo Cà Mau

Nghiên cứu này được thực hiện từ tháng 05 đến 11/2011 thông qua khảo sát 170 hộ nhằm phân tích hiện trạng kỹ thuật và kinh tế-xã hội của mô hình sản xuất Tôm sú - Lúa ở các huyện giáp biển của ba tỉnh Bạc Liêu, Cà Mau và Kiên Giang.

Kết quả cho thấy năng suất tôm nuôi đạt 172,82 kg/ha/vụ với tổng chi phí trung bình 17,3 tr.đ/ha/vụ, thu nhập từ thủy sản đạt 37,2 tr.đ/ha/vụ (tôm nuôi chiếm 69,1%), mang lợi nhuận đạt 19,88 tr.đ/ha/vụ và 77,65% số hộ có lời từ thủy sản. Năng suất lúa trung bình đạt 1,21 tấn/ha gieo sạ/vụ với tỷ lệ thất mùa tới 36,7% trong khi tổng chi phí sản xuất lúa bình quân là 8,14 tr.đ/ha/vụ, đạt lợi nhuận khoảng 0,44 tr.đ/ha/vụ và chỉ có 40,29% số hộ có lời.

Tổng hợp toàn mô hình tôm - lúa với 139 hộ có đầy đủ thông tin cho thấy: bình quân mỗi ha hằng năm thu được 181,8 kg tôm và 848,5 kg lúa. Nuôi tôm cần tới 75,40% tổng chi phí sản xuất, mang lại 82,05% tổng thu nhập và 97,44% tổng lợi nhuận của toàn mô hình tôm - lúa . Khó khăn chính đối với tôm nuôi trong mô hình này là: (1) khó quản lý nước; (2) dịch bệnh nhiều; và (3) chất lượng tôm giống chưa đảm bảo yêu cầu. Đối với lúa, các trở ngại chính gồm: (1) đất nhiễm mặn; (2) sức chịu mặn và kháng bệnh chưa tốt của các loại giống lúa; và (3) nguồn nước tưới cho lúa còn phụ thuộc nhiều thời tiết. Những giải pháp cơ bản được quan tâm gồm có: (1) tăng cường tập huấn kỹ thuật nuôi tôm và trồng lúa; (2) cung cấp và sử dụng giống tôm/lúa có chất lượng tốt hơn; (3) tăng cường sự liên kết/hợp tác giữa các hộ sản xuất; và (4) làm tốt hơn nữa khâu cải tạo ruộng/ao trước khi xuống/thả giống.