Cá vây gai Nam Cực: Loài cá sở hữu “máu trắng”

Trong thế giới đại dương có không ít sinh vật thay đổi một số đặc điểm trên cơ thể để thích nghi với điều kiện thay đổi liên tục của môi trường sống. Cá vây gai Nam Cực cũng thế, thậm chí chúng còn “tích cực” tiến hóa đến mức “thay máu” để tiếp tục tồn tại và phát triển.

Cá vây gai
Cá vây gai Nam Cực đã “thay máu” để thích nghi tốt hơn với điều kiện sống khắc nghiệt

Loài cá sống trong môi trường biển lạnh nhất Trái đất

Vào năm 2019, trong một lần thu thập dữ kiện ở Nam Cực để thực hiện một bộ phim tài liệu khoa học về các loài sinh vật biển tồn tại trong môi trường khắc nghiệt, vài nhà khoa học đã vô tình phát hiện và xác nhận đây là một loài cá mới tại đây. Loài cá được phát hiện này là cá vây gai Nam Cực.

Sau khi được phát hiện, một nhóm nghiên cứu đa quốc gia đã cá vây gai Nam Cực đã lập ra bản đồ hơn 30.000 gene và giải trình thành công bộ gen của cá vây gai Nam Cực. Từ đó, mở ra những bí ẩn về sự tiến hóa của loài cá trong 77 triệu năm qua để tồn tại trong điều kiện nhiệt độ khắc nghiệt của Nam Cực.

Cá vây gai Nam Cực (tên khoa học là Chaenocephalus aceratus) được tìm thấy vào năm 1927 bởi nhà động vật học Ditlef Rustad trong một chuyến thám hiểm đến vùng biển Nam Cực và được chia thành 33 chi khác nhau. 

Về ngoại hình, loài cá này sở hữu vẻ ngoài như tổng hợp của nòng nọc và ốc sên với thân hình màu hồng nhạt cùng lớp da dính dính. Đa số những chúng đều thường có vây ngực rộng và hai vây lưng được hỗ trợ bởi các gai dài và linh hoạt.

Thức ăn ưa thích của loài cá có sức chịu đựng phi phàm này là những loài phù du, nhuyễn thể hay loài cá nhỏ khác.

Theo như thông tin được xác nhận, cá vây gai Nam Cực được biết là một loài động vật có thể sống trong môi trường biển lạnh nhất Trái đất. Chúng chủ yếu phân bố ở những vùng nước lạnh xung quanh Nam Cực và phía Nam Nam Mỹ. Vì không có bong bóng nên loài cá này dành phần lớn cuộc đời ở dưới đáy đại dương. 

Một loài cá “tích cực” tiến hóa để sinh tồn

Trên thực tế, các quần thể cá băng lần đầu tiên xuất hiện vào cuối kỷ Pliocene sau khi nhiệt độ bề mặt Nam Cực giảm 2,5 độ C. Khoảng 77 triệu năm trước, chúng tách ra từ dòng dõi cá gai và hình thành những đặc điểm quan trọng mới để thích nghi tốt hơn với cái lạnh khủng khiếp ở Nam Cực.

Cá vây gaiCá vây gai thậm chí đã đánh mất nhiều đặc điểm chung với tổ tiên cá gai để sinh tồn. Ảnh: sci.news

Ngoài việc có thêm những đặc tính mới, cá vây gai Nam Cực cũng đánh mất không ít đặc điểm  chung với dạng tổ tiên của chúng khi chúng tiến hóa, bao gồm các bộ gene liên quan đến nhịp sinh học.

Một trong những điểm “tích cực” của loài cá này trong việc tiến hóa để tồn tại trong môi trường khắc nghiệt ở Nam Cực, đó là chúng là loài động vật có xương sống duy nhất thiếu gene hemoglobin chức năng. Điều này có nghĩa là cơ thể của chúng không tạo ra các tế bào hồng cầu mang oxy trong máu. 

Do đó, như chúng ta thấy thì máu của chúng có màu trắng trông vô cùng kỳ dị và ma quái. Theo Giáo sư John Postlethwait, đặc điểm này nếu ở con người là dấu hiệu của bệnh tật, thì ở loài cá này lại là một sự tiến hóa tuyệt vời giúp chúng sống sót.

Không chỉ vậy, cá vây gai Nam Cực còn phát triển khả năng sản xuất các protein hoạt động như một loại “chất chống đông” để tồn tại trong tình trạng thiếu máu liên tục. 

Trong quá trình tiến hóa, chúng còn hình thành một đặc điểm khá thú vị nữa là không có lớp vảy trên thân. Điều này giúp cho việc hỗ trợ khả năng hấp thụ oxy qua nước biển của chúng trở nên dễ dàng hơn. 

Tóm lại, việc thu thập và điều tra về bộ gen của cá vây gai Nam Cực đạt được nhiều lợi ích về mặt khoa học và thực tiễn hơn chúng ta tưởng tượng. Trong đó, việc hiểu về những đặc điểm tiến hóa ở chúng có thể giúp chúng ta nghiên cứu dễ dàng hơn về một số vấn đề như loãng xương, giảm khả năng tạo tế bào máu, các vấn đề của hệ tuần hoàn và bệnh béo phì phát sinh ở người.

Đăng ngày 02/01/2025
Nguyệt Hoa @nguyet-hoa
Tổng hợp

Nghệ An: Thực hiện bảo tồn, bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản

UBND tỉnh Nghệ An mới ban hành Công văn 5007/UBND-NN, ngày 21/7/2021 yêu cầu các sở, ban, ngành cấp tỉnh liên quan; UBND các huyện, thành, thị tập trung làm tốt công tác việc bảo tồn, bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản.

đánh bắt cá
• 18:14 24/07/2021

Đặc sản ốc gạo cù lao Tân Phong

Cù lao Tân Phong (nay là xã Tân Phong, huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang) nằm phía thượng lưu sông Tiền, được bồi đắp phù sa quanh năm nên đất đai màu mỡ, thích hợp với nhiều giống cây ăn trái đặc sản có giá trị kinh tế cao.

Ốc gạo.
• 13:00 08/07/2021

Khai thác vòm đất kiếm 1 triệu đồng/ngày

Gần đây, nhiều người ở huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau, có thu nhập khá cao từ việc khai thác con vẹm đất (người dân địa phương gọi là con vòm). Nguồn lợi tự nhiên phong phú đó đã giúp nhiều hộ gia đình có thêm điều kiện vươn lên.

Cào vòm đất.
• 10:18 07/07/2021

Ngư dân Nghệ An thu gần 2.000 tỷ đồng từ đánh bắt hải sản

Trong 6 tháng đầu năm, ngư dân Nghệ An đánh bắt được trên 95.000 tấn hải sản, giá trị ước đạt gần 2.000 tỷ đồng.

Đánh bắt hải sản.
• 09:20 07/07/2021

Nước mưa ảnh hưởng đến hồ cá cảnh như thế nào?

Hồ cá cảnh là một hệ sinh thái thu nhỏ, nơi các yếu tố môi trường cần được kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển ổn định của cá, cây thủy sinh và vi sinh vật. Một trong những yếu tố môi trường thường bị bỏ qua nhưng lại có ảnh hưởng rất lớn đến hồ cá chính là nước mưa. Mặc dù nước mưa là một nguồn nước tự nhiên, nhưng nó có thể mang lại cả lợi ích lẫn tác hại nếu không được quản lý đúng cách. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về ảnh hưởng của nước mưa đến hồ cá cảnh, đặc biệt là những hồ đặt ngoài trời.

Hồ cá
• 15:26 15/06/2025

Báo cáo xu hướng môi trường và sức khỏe tôm

Theo báo cáo định kỳ từ Farmext LAB (Từ ngày 08/06 – 13/06/2025) mang đến những tín hiệu tích cực khi tình hình dịch bệnh đã được cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, các chỉ số về vi khuẩn trong gan và ruột tôm vẫn ở mức báo động, đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt từ người nuôi.

Nuôi trồng thủy sản
• 09:00 14/06/2025

VASEP nhiệm kỳ mới (2025-2030): Chủ động thích ứng – Đổi mới sáng tạo – Phát triển bền vững

Trước bối cảnh thị trường đầy biến động và những yêu cầu ngày càng khắt khe, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) vừa tổ chức thành công Đại hội tàn thể lần thứ 7, bầu ra ban lãnh đạo mới và đặt ra phương châm hành động cho 5 năm tới. Đây là thông điệp quan trọng, định hướng cho toàn ngành, từ doanh nghiệp lớn đến từng hộ nuôi trồng.

Vasep
• 14:17 12/06/2025

Salp – Sinh vật thạch trong suốt lặng lẽ cứu lấy đại dương

Giữa lòng đại dương mênh mông, nơi ánh sáng gần như không chạm tới, tồn tại một loài sinh vật màu trong như thạch vì trông nó trong suốt Salpidae (tiếng Anh gọi là Salp) là một họ các loài sống đuôi sống phù du.

Salp
• 11:17 11/06/2025

Nước mưa ảnh hưởng đến hồ cá cảnh như thế nào?

Hồ cá cảnh là một hệ sinh thái thu nhỏ, nơi các yếu tố môi trường cần được kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển ổn định của cá, cây thủy sinh và vi sinh vật. Một trong những yếu tố môi trường thường bị bỏ qua nhưng lại có ảnh hưởng rất lớn đến hồ cá chính là nước mưa. Mặc dù nước mưa là một nguồn nước tự nhiên, nhưng nó có thể mang lại cả lợi ích lẫn tác hại nếu không được quản lý đúng cách. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về ảnh hưởng của nước mưa đến hồ cá cảnh, đặc biệt là những hồ đặt ngoài trời.

Hồ cá
• 16:47 15/06/2025

Khuyến khích thay thế thịt đỏ bằng cá trong khẩu phần ăn

Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sức khỏe và lối sống lành mạnh, xu hướng điều chỉnh khẩu phần ăn theo hướng giảm thịt đỏ và tăng tiêu thụ cá đang ngày càng phổ biến. Không chỉ là sự thay đổi mang tính cá nhân, mà đây còn là một hướng đi được nhiều chuyên gia dinh dưỡng và tổ chức y tế toàn cầu khuyến khích nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giảm áp lực lên môi trường.

Ăn cá
• 16:47 15/06/2025

Gỡ khó cho thủy sản khai thác: Bà Rịa – Vũng Tàu vào cuộc quyết liệt

Trong bối cảnh Bà Rịa – Vũng Tàu là một trong những điểm nóng về xuất khẩu thủy sản khai thác, đặc biệt là cá mối xuất đi EU, doanh nghiệp vẫn gặp rào cản lớn do quy định nghiêm ngặt về nguồn gốc khai thác (IUU).

Tàu cá
• 16:47 15/06/2025

Báo cáo xu hướng môi trường và sức khỏe tôm

Theo báo cáo định kỳ từ Farmext LAB (Từ ngày 08/06 – 13/06/2025) mang đến những tín hiệu tích cực khi tình hình dịch bệnh đã được cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, các chỉ số về vi khuẩn trong gan và ruột tôm vẫn ở mức báo động, đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt từ người nuôi.

Nuôi trồng thủy sản
• 16:47 15/06/2025

Đà Nẵng: Người nuôi mất trắng sau một đêm

Đợt mưa lũ trái mùa từ ngày 11 đến 13 tháng 6 năm 2025, do ảnh hưởng của cơn bão số 1 (WUTIP), đã gây ra những thiệt hại nặng nề cho người dân các tỉnh miền Trung, đặc biệt là các hộ nuôi trồng thủy sản tại Đà Nẵng. Lũ lên nhanh và bất ngờ trong đêm đã khiến nhiều gia đình mất trắng tài sản, với ước tính thiệt hại lên đến hàng tỷ đồng.

Bão
• 16:47 15/06/2025
Some text some message..