Nhắc đến Thừa Thiên - Huế không chỉ nhắc đến tà áo dài, nón bài thơ hay những cảnh đẹp mộng mơ đến nao lòng người. Trong lòng du khách, đây còn là cái nôi truyền thống văn hóa ẩm thực đặc sắc, tinh túy từ cung đình đến dân dã. Những ai đã từng ghé thăm nơi này chắc hẳn sẽ không thể quên được hương vị đậm đà khó cưỡng của một món ăn ngon nức tiếng gần xa, đó chính là cơm hến.
Cơm hến mộc mạc cũng như chính cái tên của nó vậy, nghĩa là món cơm ăn kèm với hến. Hơn nữa, cũng chỉ là cơm nguội trộn hến xào, rau sống, tóp mỡ... chan với nước luộc hến mà thôi. Nghe đơn giản là vậy song quá trình chuẩn bị và chế biến cơm hến lại khá kỳ công, phức tạp. Chính điều này đã giúp giữ trọn vẹn hương thơm, vị ngon ngọt tự nhiên của các nguyên liệu để chúng hòa quyện lại cùng nhau tạo nên một món ngon đậm đà hồn phách xứ Huế.
Cơm hến. Ảnh Internet
Để có mẻ hến tươi ngọt, béo bùi thì không đâu qua được hến đãi ở cồn Hến. Có lẽ, thiên nhiên đã ưu đãi cho nơi này nhiều thuận lợi để những con hến đằm mình trong dòng nước trong vơi đầy phù sa, chảy hiền hòa qua năm tháng. Hến sau khi lấy về, được ngâm rửa trong nước vo gạo nhằm làm nhả những chất cặn bẩn. Sau đó, luộc chín hến rồi vớt ra, ngâm nước lạnh tách lấy thịt, xào cùng măng, miến, thịt ba chỉ... Phần nước luộc không bỏ đi mà được giữ lại và nêm nếm vừa miệng để chan lên cơm.
Muốn cơm hến ngon thì phần cơm nấu phải để thật nguội và dẻo. Có vậy, khi ăn mới thấy được nổi bật vị ngon ngọt tự nhiên của các nguyên liệu. Phần phụ liệu đi kèm cũng được chuẩn bị không kém phần công phu so với cơm và thịt hến. Bao gồm rau sống, đậu phộng nguyên hạt, tóp mỡ, hành phi, ớt lát, mắm ruốc... Tất cả được đều sắp xếp một cách hài hòa, khéo léo dưới đôi tay thơm thảo, thoăn thoắt của các mệ, các chị. Chẳng mấy chốc đã có ngay tô cơm hến nhỏ nhỏ, thơm ngon, mộc mạc mà đậm đà hương vị, kích thích mọi giác quan nơi thực khách.
Hiện nay, cơm hến được phục vụ rộng rãi trên mọi nẻo phố Huế, từ những gánh hàng rong thô mộc đến từng nhà hàng sang trọng. Món ăn này đã trở thành một đặc sản danh bất hư truyền xứ tháp Bút, chùa Thiên Mụ. Thưởng thức cơm hến, không chỉ ăn lấy cái vị ngọt bùi, thấm đượm bao tinh túy từ thiên nhiên mà còn là cảm nhận được bao cái hồn cốt, sự tinh tế, tỉ mẩn, tài hoa... của con người nơi Kinh thành một thời xưa cũ.
Bao nhiêu món ngon khác của Huế như bún bò, bánh bèo, bánh in... dù đi xa đến đâu, biến tấu thế nào cũng có thể nhận ra. Nhưng cơm hến thì không như vậy. Chỉ cần một chút nguyên liệu đổi khác, một chút gia giảm gia vị mà làm nó bớt đi cái ngọt đượm của hến, cái mặn mòi của mắm hay cái cay xè lưỡi của ớt... thì chắc hẳn, đó chẳng còn là cơm hến nữa.
